Biomaty
Biomaty stosuje się w obiektach drogowych, budownictwie hydrologicznym i budownictwie indywidualnym. Służą one przede wszystkim do ochrony skarp, nasypów i zboczy. W miarę upływu czasu, okrywa roślinna swym systemem korzeniowym wzmacnia podłoże i przejmuje rolę maty, a mata z naturalnych surowców ulega biodegradacji i użyźnia glebę.
Biomaty zalecane są do stosowania w tzw. warunkach łatwych, tj. kamienistych, na gruntach niespoistych mało spoistych i spoistych, torfach i namułach organicznych, piaskach, glinach, tłuczniach i żwirach. Generalnie na zboczach o pochyleniu do 40°. Wyroby te pełnią funkcję ochronną przez określony okres czasu - w zależności od rodzaju siatki lub maty od kilku miesięcy do kilku lat. Wybór właściwego materiału biodegradowalnego zależy od pochylenia skarpy, rodzaju gruntu oraz warunków siedliskowych. Podstawową cechą biomat jest stosunkowo szybki rozkład – 2-3 lata.
 |
 |
| Fot. 4, 5. Zabezpieczenie przeciwerozyjne oraz zazielenienie skarp wiaduktu w miejscowości Piaski, droga wojewódzka nr 837 |
|
Biowłókniny
Biorąc pod uwagę czas rozkładu kilku producentów zaczęło produkować tzw. biowłókninę. Jest to mata wykonana z odpadów bawełnianych i włókien bawełnopodobnych, z umieszczonymi w runie mieszankami nasion traw, kwiatów i roślin motylkowych, służąca do umocnienia i zadarniania powierzchni nie zadarnionych.
Biowłóknina powinna zawierać mieszankę nasion zalecona przez PN-B-12074:1998 dla typu siedliska i rodzaju gruntu znajdującego się na umacnianej powierzchni.
W przeciwieństwie do mat biodegradowalnych, dla których są ściśle określone proporcje, surowiec i parametry techniczne, to w przypadku biowłókniny podawana jest jedynie gramatura, która tak naprawdę powinna stanowić jedynie parametr logistyczny, ważny na etapie transportu.
Materiał ten przysparza jednak problemy już na etapie zabudowy. Biowłókninę należy bowiem rozwijać i układać luźno, zostawiając około 5% zapasu długości na kurczenie się po jej zamoczeniu. Przy umacnianiu skarp wykopów pasem o szerokości większej niż 1 m, należy formować w biowłókninie poziome fałdy, które powinny ułatwiać zatrzymywanie się ziemi po jej przysypaniu. Pielęgnacja polega na utrzymaniu w stanie wilgotnym skarp umacnianych biowłókniną przez 30 dni, a przy braku opadów - do sześciu tygodni [5]. Takie dyrektywy powodują, że niezależnie od warunków geologicznych coraz częściej możemy znaleźć negatywne przykłady zabezpieczenia skarp biowłókniną (fot. 6, 7).
 |
 |
Systemy komórkowe
Podobną prostotą instalacji chwalą się producenci systemów komórkowych. Podstawowy element systemu stanowią sekcje geosiatek komórkowych (nazywane również geokomórką, geokratą) zbudowane z kilkudziesięciu odpowiednio połączonych taśm z polietylenu o wysokiej gęstości. W pozycji rozłożonej układ połączonych taśm tworzy formę elastycznej struktury, przypominającej plaster miodu, który można wypełnić określonym materiałem; w pozycji złożonej sekcję tworzy warstwa kilkudziesięciu taśm polietylenowych. Sekcje produkowane są w różnych wielkościach i rozmiarach poszczególnych komórek. Wyrób produkowany jest w wysokościach od 5 do 20 cm i tworzy sekcje o wymiarach 2,5 m x 8 m ÷ 16 m. Poszczególne sekcje oprócz kotwienia szpilkami do podłoża, wymagają również łączenia (opaskami zaciskowymi, zszywaczami itp.), co jest bardzo czasochłonne i podnosi koszty zabudowy.
Materiał ten wg Aprobaty Technicznej IBDiM można stosować do umocnienia przeciwerozyjnego skarp kanałów, cieków i zbiorników wodnych tylko wtedy, gdy ich pochylenie nie przekracza 1:1,5 oraz wypełnienie krat stanowi materiał nie ulegający wypłukiwaniu. Powinien to być grys, żwir, generalnie kruszywo o frakcji 16÷31mm. Zastosowanie drobniejszej frakcji spowoduje wypłukiwanie wypełnienia, przez co zaczną się tworzyć w każdej komórce poziome „mini tarasy”. Stosując się do tych zaleceń tracimy możliwość zazielenienia obiektu. Dodatkowo producenci nakazują zastosowanie pod warstwę geokraty włókniny w celu separacji gruntu i odwodnienia, co sprawia, że korzenie roślin nie mają możliwości penetracji w głąb obiektu, a woda spływająca z korony skarpy płynie pod geokratą, wypłukuje grunt i tworzy niewidoczne kawery.
Stosowanie, więc systemu komórkowego w celu zabezpieczenia skarp przed erozją wydaje się mieć sens jedynie przy wypełnieniu struktur komórkowych wizualnie dobrze postrzeganym kamieniem. Oczywiście odrębną sprawą jest zapewnienie odpowiedniej warstwy drenażowej poprzez dobór włókniny o odpowiednich parametrach. Natomiast zazielenienie skarpy zabezpieczonej geokratą mija się z celem. Ostateczny efekt jest krótko mówiąc mało estetyczny, a koszty zarówno materiału, jak i wykonawstwa niewspółmiernie wysokie.
