Artykuły

Jak postępować, aby pogodzić ochronę najcenniejszych walorów przyrodniczych z rozwojem infrastruktury drogowej?  Ochronie przyrody służą określone procedury administracyjne.

Procedury administracyjne służące ochronie zasobów przyrodniczych

W trakcie przygotowywania inwestycji drogowych etapem właściwym dla zapewnienia społecznego udziału jest etap wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia (decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach). Wydanie decyzji jest konieczne przed ustaleniem lokalizacji autostrad, dróg ekspresowych i dróg krajowych.

Decyzja wymaga (w większości przypadków) przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania na środowisko, której główne cele to:

• identyfikacja i charakterystyka wszystkich negatywnych oddziaływań ze strony planowanej inwestycji na środowisko przyrodnicze i kulturowe;
• porównanie różnych wariantów realizacji inwestycji wraz z wyborem wariantu najkorzystniejszego z punktu widzenia wpływu na środowisko;
• opracowanie działań minimalizujących i/lub kompensujących przyrodnicze skutki realizacji inwestycji.

Udział społeczny w trakcie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach polega na możliwości przekazywania uwag i wniosków do informacji zawartych w raportach z ocen oddziaływania na środowisko. Taka forma konsultacji społecznych, wynikająca bezpośrednio z zapisów POS, posiada zarówno szereg aspektów pozytywnych, jak i szereg negatywnych. Jako pozytywne należy wymienić przede wszystkim:

• właściwie wybrany etap konsultacji - po przeprowadzeniu kompleksowej oceny oddziaływania na środowisko a przed wydaniem decyzji o lokalizacji drogi;
• możliwość formułowania uwag zarówno do kwestii związanych z zapobieganiem powstawaniu szkód przyrodniczych (przez wybór optymalnego wariantu), jak i zagadnień związanych z ograniczaniem skutków ekologicznych - przez techniczne metody minimalizacji (np. budowa przejść dla zwierząt).

Niestety wymienione pozytywne aspekty procedury wydawania decyzji w wielu konkretnych przypadkach pozostają jedynie teoretycznymi założeniami i odzwierciedleniem dobrych intencji ustawodawcy. W praktyce w trakcie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach obserwuje się szereg negatywnych praktyk, które mają bezpośrednie przełożenie na skalę późniejszego oddziaływania planowanych inwestycji na środowisko przyrodnicze. Najważniejsze z nich to:

• dla większości autostrad i części dróg ekspresowych nie przeprowadzono w procedurach OOS analizy porównawczej różnych wariantów lokalizacji, gdyż drogi te posiadały wcześniej wydane decyzje lokalizacyjne (wg starego prawa), a wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach traktowane było jedynie jako uzupełnienie niezbędnej dokumentacji - skutek: bardzo duża liczba kolizji z siecią Natura 2000 wprowadzoną po ustaleniu lokalizacji dróg;
• długi okres przygotowywania inwestycji drogowych powoduje, że dla przyspieszenia procesu bardzo często opracowywana jest dokumentacja projektowa przed lub w trakcie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach - skutkuje to tym, że uwzględnienie wszelkich uwag i wniosków społecznych wiąże się automatycznie ze zmianami w projektach, co budzi silny opór ze strony projektantów i inwestorów - skutek: istotne trudności z uwzględnieniem jakichkolwiek uwag i wniosków społecznych, nawet takich, które nie budzą żadnych wątpliwości merytorycznych i nie powodują dodatkowych skutków finansowych;
• przeprowadzane procedury i raporty OOS dla dróg często posiadają braki i uchybienia merytoryczne wynikające z braku potrzebnych danych wyjściowych, zastosowania niewłaściwej metodyki, krótkiego czasu opracowania itp. - skutek: duża liczba uwag i wniosków, które wskazują na konieczność wprowadzania wielu istotnych zmian i uzupełnień w raportach OOS, a czasem nawet na konieczność ponownego przeprowadzenia procedury;
• zapisy raportów OOS bardzo często proponują metody minimalizacji skutków oddziaływania dróg, które są nieskuteczne i dalece niewystarczające w stosunku do zagrożeń - dotyczy to przede wszystkim kolizji dróg z korytarzami migracyjnymi fauny i budowy odpowiedniej liczby przejść dla zwierząt - skutek: przedstawiane uwagi i wnioski zawierają zwykle propozycje wielu zmian i uzupełnień.

Tweet