W dniach 31 maja - 2 czerwca odbywają się targi Autostrada Polska - coroczne, jedno z największych wydarzeń branżowych, gromadzących zarówno przedstawicieli zamawiających, inwestorów, administracji rządowej i samorządowej, jak również firmy projektowe, wykonawcze i produkcyjne, wytwarzające maszyny i urządzenia służące infrastrukturze drogowej. Oprócz stoisk targowych, jednym z głównych punktów programu pierwszego dnia targów była Konferencja "Od Białej Księgi Branży Drogowej do optymalizacji budowy dróg", organizowana przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa wspólnie z organizacjami branżowymi sektora drogowego, sygnatariuszami Białej Księgi Branży Drogowej oraz Targi Kielce. Wydarzenie zostało objęte patronatem Ministra Infrastruktury i Budownictwa Andrzeja Adamczyka.
Zagadnienia najbliższych planów Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa oraz wyzwań, przed jakimi stoi drogownictwo, zostały poruszone podczas prezentacji Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa Jerzego Szmita, który przedstawił kluczowe elementy dotyczące Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023.
Jak wskazywał minister Szmit, Program Budowy Dróg Krajowych zakłada budowę:
- 3840 km autostrad i dróg ekspresowych,
- 452 km obwodnic (52),
- 205 km dróg krajowych,
- 2,4-4,8 mld Program Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych finansowany z oszczędności przetargowych.
Dotychczas rozstrzygnięto przetargi na 2 100 km, na łączną kwotę 81,6 mld zł. W ramach Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych podpisano natomiast umowy na łączną kwotę 49,9 mln zł.
Jerzy Szmit podkreślił, że średni poziom generowanych oszczędności przetargowych z kilkunastu dużych, zrealizowanych już przetargów wyniósł 19%. Pozostałe do wybudowania 2 800 km powinny zmieścić się w przewidzianym w Programie limicie 107 mld zł. Realna wartość projektów szacowana jest jednak na 198 mld zł. Pragnąc zrealizować wszystkie planowane zadania, nie przekraczając limitu, należałoby wygenerować oszczędności przetargowe na poziomie ponad 50%.
W tej sytuacji Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa zakłada, co następuje:
- przewidywane oszczędności przetargowe wynosić będą w dalszym ciągu ok. 20% (29 mld zł),
- dodatkowe finansowanie obiektów ochrony środowiska wyniesie 15 mld,
- oszczędności wynikające z procesu inwestycyjnego to ok. 15 mld zł.
Nadal pozostaje jednak luka na poziomie 32 mld zł oraz roszczenia wobec Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad wnoszone przez firmy odpowiedzialne za realizację zadań podczas I perspektywy unijnej sięgające w chwili obecnej 10 mld zł. Sytuacja jest również o tyle mało korzystna, że dług Krajowego Funduszu Drogowego sięga wraz z odsetkami 60 mld zł. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa proponuje zatem następujące źródła finansowania inwestycji drogowych:
1. Obecne maksymalne wykorzystanie środków z perspektywy 2014 - 2020, a od 2021 korzystanie z nowej perspektywy finansowania UE i nowe środki z budżetu państwa do realizacji Programu (Program Budowy Dróg Krajowych nie jest bowiem przypisany do jednej perspektywy finansowej),
2. Ograniczenie nielegalnego obrotu paliwami (jak wskazują szacunki prof. Raczkowskiego w 2014 straty budżetu państwa z tytułu podatku VAT wyniosły 8 mld zł tylko w samym sektorze paliwowym) - drogownictwo jest bowiem dofinansowane z opłaty paliwowej i w części z akcyzy paliwowej - dziś z opłaty paliwowej wpływy do budżetu państwa sięgają ok. 2 mld zł,
3. Poszerzenie poboru opłat za pomocą systemu viaTOLL (w planach rozszerzenie zasięgu w 2016 r. o 150 km), co w ciągu 10 lat przyniesie wpływy w wysokości ok. 1 mld zł rocznie – rozważany jest także scenariusz pobierania opłat także z niektórych dróg niższych klas, nie tylko z autostrad i dróg ekspresowych,
4. Utworzenie drogowych spółek specjalnego przeznaczenia, które będą mogły pozyskiwać środki z rynku kapitałowego,
5. Krajowy Fundusz Drogowy - dalsze zaciąganie kredytu i emisja obligacji,
6. Inne źródła: dofinansowania Unii Europejskiej, lepsze wykorzystanie Planu Junckera czy też programu Connecting European Facility.
Minister wskazał także, że obecnie priorytetem rządu jest uchwalenie i wprowadzenie w życie zmian w zakresie optymalizacji organizacyjnej i prawnej, zaproponowane m.in. w Białej Księdze Branży Drogowej. Do końca 2017 r. ma powstać harmonogram dalszych przetargów w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014 - 2023. Jednocześnie kryterium najniższej ceny pozostanie w najbliższym czasie głównym kryterium wyboru najkorzystniejszej oferty, co jest związane przede wszystkim z dążeniami do szukania wspomnianych, daleko idących oszczędności.
Joanna Bohatkiewicz
