Artykuły

Badania przewodów kanalizacyjnych ze względu na ukryty charakter ich pracy były w przeszłości rzadko wykonywane. Ograniczało to w znaczny sposób planowanie działań zarządzających siecią, którzy zmuszeni byli do wymiany okresowej niejednokrotnie dobrych odcinków lub do oczekiwania na awarie, by podjąć odpowiednie czynności. Przełom nastąpił dzięki próbom wykorzystania techniki video do przeglądu kanalizacji.

Obecnie prowadzone są prace nad urządzeniami, które będą kompleksowo badały stan przewodu łącznie ze strukturą i grubością jego ścianek oraz kontrolą linii ułożenia i geometrii przekroju. Należy jednak pamiętać, że do pełnej wiedzy na temat stanu przewodu i jego otoczenia niezbędne jest w niektórych przypadkach wykonanie wykopów kontrolnych.

Przegląd i utrzymanie kanalizacji

Monitoring CCTV

Wprowadzenie techniki video do przeglądu kanalizacji umożliwiło pokazanie uszkodzeń w kanałach nieprzełazowych oraz znacznie usprawniło proces przekazywania danych o uszkodzeniach. Dało też możliwość szybkiej i dosyć dokładnej analizy wnętrza przewodu. Pierwsze przeglądy przy użyciu kamery video przeprowadzono w 1958 r. w Niemczech. Współczesne zestawy do inspekcji kanałów można podzielić na trzy kategorie w zależności od zastosowanego sprzętu i zakresu obsługiwanych średnic:

• zestawy zabudowane na specjalnie przygotowanych samochodach,
• zestawy z kamerą samojezdną w przenośnej walizce,
• kamery wprowadzane na sztywnym przewodzie.

Najbardziej zaawansowane technologicznie i dające największe możliwości są zestawy zamontowane na specjalnych samochodach, wyposażone w: wózki do inspekcji, bęben z kablem, zestaw monitorów, urządzenia do rejestracji obrazu (magnetowid, nagrywarka DVD), komputer, drukarkę, urządzenie zasilające (akumulator lub agregat), wbudowane szafki. Sprzętem tego typu można wykonać inspekcję kanałów w zakresie średnic od DN 150 do DN 1600. Znaczna siła ciągu wózka kamery sprawia że pokonują one duże odległości (nawet do 500 m, w zależności od długości kabla). Dzięki specjalistycznym programom komputerowym możliwe jest wykonywanie raportu z inspekcji w czasie jej wykonywania. Najnowsze kamery tej kategorii mają możliwość zamontowania dodatkowych akcesoriów pomiarowych, takich jak: poziomica do pomiaru spadku kanału, laser umożliwiający ocenę wielkości uszkodzeń.

Fot. 9 – 11. Sprzęt do monitoringu TV kanalizacji

Inną kategorię urządzeń do inspekcji TV kanałów tworzą przenośne zestawy w walizkach, w skład których wchodzą: kamera samojezdna z głowicą obrotową, bęben z kablem, monitor, magnetowid, klawiatura oraz panel sterujący. Kamery te ze względu na niewielkie rozmiary używane są do monitoringu kanałów od DN 100 do DN 400 na odległość do 200 m. Pokonują one kolana do 30⁰. Zestawy te są często używane w terenach niedostępnych, gdzie nie ma możliwości dojazdu do studni.

Najprostsze zestawy składają się z głowicy na sztywnym przewodzie nawiniętym na bęben, połączonym z jednostką rejestrującą, w skład której wchodzą: monitor i magnetowid. Sprzętem tej klasy można wykonać inspekcję kanałów w zakresie średnic od DN 50 do DN 300 i odległości do 100 m. Niektóre głowice kamer tego typu wyposażone są w nadajnik współpracujący z urządzeniami lokalizującymi. Daje to możliwość dokładnego określenia położenia kamery, dzięki czemu można wyznaczyć przebieg trasy kanału (kierunek i głębokości) oraz zlokalizować miejsca uszkodzeń. Zestawy tego typu są często używane do inspekcji przyłączy ze względu na możliwość pokonywania kolan do 90⁰. Najnowsze głowice kamer pomimo niewielkich rozmiarów mają możliwość obrotu, co pozwala na dokładniejsze obejrzenie uszkodzeń

Podstawową metodą kontroli stanu używanego kanału są inspekcje telewizyjne polegające na przeglądzie wnętrza kanału za pomocą kamer wcześniej opisanych. Zaletą tego typu badań jest szybkość przeprowadzania przeglądów, płynność przekazywania danych o uszkodzeniach do komputerowej bazy danych oraz zaangażowanie niewielkiej liczby osób (wystarczy jedynie dwóch wyszkolonych operatorów).

Bezpośrednim wynikiem inspekcji są następujące opracowania:

• kaseta, płyta DVD lub CD z zapisem obrazu z kamery,
• raport zawierający opis napotkanych uszkodzeń, miejsce ich występowania oraz czas na video,
• zdjęcia uszkodzeń,
• wykres spadku kanału (opcjonalnie).

Przed przystąpieniem do inspekcji należy kanał dokładnie wyczyścić, gdyż pomimo znacznej siły ciągu wózki kamer mają problemy z pokonywaniem nawet średniej wielkości przeszkód. Dla uzyskania dokładnego obrazu całego przekroju rur konieczne jest niekiedy zamknięcie dopływu ścieków. Najlepsze efekty inspekcji uzyskuje się w badaniach rur z materiałów kruchych (kamionka, żeliwo), gdy występują ewidentne uszkodzenia (pęknięcia, załamania). Trudniejsza, a w niektórych przypadkach niemożliwa staje się ocena tą metodą kanałów z uszkodzeniami strukturalnymi (rysy strukturalne) czy występującymi na zewnątrz (pęknięcia zewnętrzne, pustki powietrzne).

Podczas wykonywania przeglądu ważny jest dobór rodzaju kamery i natężenia oświetlenia do średnicy. Inspekcję TV należy wykonać zgodnie z PN-EN 13508-2 Stan zewnętrznych systemów kanalizacyjnych, część 2: System kodowania inspekcji wizualnej.

Zgodnie z PN-EN 752-2; 2000 Zewnętrzne systemy kanalizacyjne – Wymagania, na etapie budowy, podczas kończenia procesu budowy, a także podczas ich późniejszego działania niezbędne jest przeprowadzenie badań i oceny systemów kanalizacyjnych (m.in. próby szczelności, kontroli CCTV – monitoring TV uwzględniający spadki). Zgodnie z PN-EN 1610; 2002 Budowa i badania przewodów kanalizacyjnych, po zakończeniu montażu przewodów i wykonaniu zasypki  powinna być przeprowadzona kontrola wizualna złączy wewnątrz kanału (monitoring TV).

Fot. 12. Przykładowy raport i wykres spadków z monitoringu CCTV kanalizacji

Tweet