Zielone korytarze w systemie transportowym EuropyZielone korytarze to nowa koncepcja Unii Europejskiej. Są specyficznym rodzajem korytarzy transportowych, o których mówi się od 2007 roku, od czasu kiedy ograniczenie emisji CO2 uznano za jedno z ważniejszych unijnych wyzwań.

Ograniczenie emisji CO2 ustanowił jednym z priorytetów polityki Unii Europejskiej przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Manuel Barrosso. Już 9 grudnia 2009 roku w Brukseli odbyła się konferencja poświęcona zielonym korytarzom, w której udział wzięli przedstawiciele krajów członkowskich UE, regionów, stowarzyszeń branżowych.

W trakcie konferencji podkreślono konieczność włączenia zielonych korytarzy do innych, już istniejących, inicjatyw Komisji Europejskiej. Komisja zapowiedziała również przeprowadzenie w ramach Siódmego Programu Ramowego studium mającego na celu bardziej szczegółowe zdefiniowanie zielonych korytarzy, a także opracowanie wskaźników służących ich identyfikacji czy mierzeniu ich efektywności. Projekt ten nazwano SuperGreen (Supporting EU’s Freight Transport Logistics Action Plan on Green Corridors), a jest on realizowany od roku 2010.

Koncepcja zielonych korytarzy

Zielone korytarze będą odzwierciedlały koncepcję transportu zintegrowanego, zakładającą wzajemne uzupełnianie się żeglugi morskiej bliskiego zasięgu, transportu kolejowego, żeglugi śródlądowej i transportu samochodowego, aby umożliwić wybór transportu przyjaznego środowisku naturalnemu. Zielone korytarze charakteryzować mają się zrównoważonymi rozwiązaniami logistycznymi z wykorzystaniem współmodalności.

Na trasie tych korytarzy będą znajdowały się odpowiednie obiekty przeładunkowe zlokalizowane w strategicznych miejscach (takich jak porty morskie, porty śródlądowe, stacje rozrządowe i inne właściwe terminale i urządzenia logistyczne) oraz punkty zaopatrzenia początkowo w biopaliwa, a w późniejszym czasie także w inne formy ekologicznego napędu. Zielone korytarze mogą służyć do testowania innowacyjnych, przyjaznych środowisku jednostek transportowych oraz zaawansowanych rozwiązań ITS. Mogą więc stanowić swego rodzaju platformę dla rozwoju i demonstracji nowych rozwiązań logistycznych. Ten aspekt jest najważniejszą cechę koncepcji zielonych korytarzy.

Występuje również zbieżność idei zielonych korytarzy z innymi koncepcjami rozwoju systemu transportowego UE, na przykład z autostradami morskimi.

Zielone korytarze to nowa koncepcja Unii Europejskiej i dlatego badania naukowe w tym zakresie, w ścisłym tego słowa znaczeniu, dopiero zaczynają być prowadzone. Samo pojęcie zielonych korytarzy jest dopiero dyskutowane. Jednak wdrożenie tej koncepcji nie oznacza radykalnej zmiany dotychczasowego kursu polityki transportowej Unii Europejskiej, co więcej jest jej kontynuacją. Punktem wyjścia jest nadal zrównoważony rozwój z tym jednak, że priorytetem jest nie intermodalność, ale współmodalność, a więc współpraca gałęzi transportu, a nie ich rywalizacja. Nadal jednak ważną rolę spełniać ma transport intermodalny.

Korzyści wynikające z realizacji koncepcji zielonych korytarzy będą miały charakter zarówno społeczny (zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko), jak i ekonomiczny (zwiększenie efektywności procesów transportowych).

Wybór korytarzy do „zazielenienia” wiązać się będzie z określonymi skutkami, tak pozytywnymi, jak i negatywnymi. Najbardziej prawdopodobnym efektem selekcji będzie wydzielenie specjalnych środków finansowych, w ramach nowego programu unijnego, na rozwój rekomendowanych korytarzy. Dlatego ten etap we wdrażaniu koncepcji jest i będzie bardzo ważny.

Obecnie trwa dyskusja na temat roli sieci TEN-T w polityce transportowej Unii Europejskiej. Sieć TEN-T musi być zintegrowana z polityką transportową, z czego wynika, że koncepcja zielonych korytarzy powinna być wdrażana właśnie w tej sieci.

CETC-ROUTE65

W przypadku Polski takim korytarzem jest CETC-ROUTE65, który łączy dwa morza, sięga od Bałtyku aż po Adriatyk. Wiedzie od Malmö przez Region Skanii do Polski i obejmuje porty morskie w Ystad, Świnoujściu i Szczecinie. Korytarz ten, w części lądowej, biegnie wzdłuż rzeki Odry przez województwa zachodniej Polski do Republiki Czeskiej i dalej na południe, sięgając zachodnich części Republiki Słowackiej, Węgier, kończąc swój bieg w adriatyckim porcie w Rijece w Chorwacji. W przyszłości Odra stać się ma uznaną międzynarodową drogą wodną, stanowiącą część transeuropejskiej trasy Dunaj – Odra – Łaba, która może docelowo zostać połączona z istniejącym kanałem Dunaj – Men.

W wyniku stałej oraz coraz ściślejszej współpracy regionów Szwecji oraz Polski, od 2000 r. rozpoczęto działania mające na celu wzmocnienie rozwoju tego regionu. Europa Północna musiała – zarówno dawniej, jak i musi obecnie – rozwijać i udoskonalać infrastrukturę transportową na osi północ-południe, co było kluczem dla rozwoju regionalnego i zrównoważonego rozwoju obu regionów w świetle rozszerzających się granic UE. Na początku współpraca miała na celu promocję międzynarodowej trasy E65 jako korytarza transportowego północ-południe i miała służyć ekonomicznemu ożywieniu tego obszaru. Porozumienie, które początkowo odnosiło się do jedynie dwóch regionów, rozwinęło się i stało się inicjatywą łączącą sześć regionów, tj.: Region Skania (Szwecja), Województwo Zachodniopomorskie, Województwo Lubuskie, Województwo Dolnośląskie (Polska), Region Bratysława (Słowacja), Region Hradec Kralove (Czechy).

W rezultacie rozmów rozpoczętych w 2001 r. reprezentanci regionów i samorządów ze Szwecji, Polski, Czech oraz Słowacji podpisali 6 kwietnia 2004 r. Porozumienie na rzecz utworzenia Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego.

Od tego czasu, oficjalnym motorem działań sygnatariuszy Porozumienia jest wspólny interes dotyczący stworzenia korzystnych warunków komunikacyjnych oraz rozwojowych dla CETC-ROUTE65, służących wszystkim regionom oraz dobrobytowi ich mieszkańców.

Korytarz CETC-ROUTE65, obejmując połączenia promowe pomiędzy Ystad a Świnoujściem, łączy kilka różnych rodzajów transportu (połączenia drogowe, kolejowe, śródlądowe i morskie), a także odgrywa rolę pionowego połączenia pomiędzy osiami transportowymi wschód - zachód :

  • Via Hanseatica (wzdłuż południowego i wschodniego wybrzeża Morza Bałtyckiego),
  • Via Baltica (z Czech, poprzez Polskę, Litwę, Łotwę, Estonię do Finlandii),
  • Drugi Paneuropejski Korytarz Transportowy (Berlin – Warszawa – Moskwa),
  • Trzeci Paneuropejski Korytarz Transportowy (Berlin – Wrocław – Kijów).

Obecnie, w ramach Środkowoeuropejskiego Korytarza współpracuje ze sobą 17 regionów i powiatów z 6 krajów.

Zakwalifikowanie korytarza CETC-ROUTE65  do sieci zielonych korytarzy w Europie jest szansą na wykreowanie nowych związków funkcjonalno-przestrzennych, nowych struktur współpracy terytorialnej oraz wzmocnienie potencjału centrów gospodarczych w regionie. Warunki geograficzne predestynują utworzenie w obszarze korytarza sieci połączeń morskich, śródlądowych i kolejowych. Impulsem rozwoju tego obszaru jest rewitalizacja Odrzańskiej Drogi Wodnej. Istotnym jest podjęcie szeregu inwestycji mających na celu poprawę warunków nawigacyjnych na Odrze przy jednoczesnym zachowaniu bogactwa środowiskowego tego obszaru. Zaniechanie działań związanych z aktywizacją żeglugi śródlądowej na Odrze będzie miało swoje skutki w postaci braku dostosowania systemu transportowego Polski do systemów państw UE. Rozwój CETC-ROUTE65 prowadziłby do zwiększonej dostępności, poprawy spójności terytorialnej, integracji i konkurencyjności obszaru bałtyckiego, przy jednoczesnej poprawie wydajności energetycznej i ograniczeniu szkodliwego wpływu transportu na środowisko naturalne.

Przede wszystkim jednak rozwój Korytarza Środkowoeuropejskiego wpisuje się w ideę zielonych korytarzy oraz koncepcję współmodalności, chociażby ze względu na możliwość wykorzystania różnych gałęzi transportu, w tym również transportu śródlądowego, jako najbardziej „zielonego” sposobu transportu.

Informacja opracowana przez Wydział Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego, Wieloosobowe stanowisko ds. Sekretariatu Technicznego CETC

Dodaj komentarz
Komentarze do artykułów może dodać każdy użytkownik Internetu. Administrator portalu nie opublikuje jednak komentarzy łamiących prawo oraz niemerytorycznych, tj. nieodnoszących się bezpośrednio do treści zawartych w artykule. Nie będą również publikowane komentarze godzące w dobre imię osób czy podmiotów, rasistowskie, wyznaniowe czy uwłaczające grupom etnicznym, oraz zawierają treści nieetyczne albo niemoralne, pornograficzne oraz wulgarne. Z komentarzy zostaną usunięte: reklamy towarów, usług, komercyjnych serwisów internetowych, a także linki do stron konkurencyjnych.