Drukuj

Zieleń towarzysząca autostradom i drogom cz. IIIBardzo ważnym elementem jest uwzględnienie specyficznych, bardzo trudnych warunków panujących przy drogach, a już szczególnie przy autostradach i trasach szybkiego ruchu. W takich warunkach racjonalne staje się zastosowanie nowoczesnych środków do zaprawiania ziemi, zwłaszcza przy sadzeniu roślin wyższych, a także zajmujących większą powierzchnię tzw. „żagla”. Szczególnie istotne jest to w miejscach narażonych na działanie silnego wiatru, gdzie niezbędne jest uzyskanie silnej stabilizacji systemu korzeniowego.

Sadzenie

Nieodpowiednia stabilizacja jest jedną z głównych przyczyn słabego wzrostu lub zamierania posadzonych roślin. Wynika to z nieprawidłowego procesu ukorzeniania się rośliny w nowym miejscu. System korzeniowy roślin zbudowany jest m.in. z włośników czyli wydłużonych uwypukleń bocznych komórek epidermalnych korzenia, zwiększających jego powierzchnię chłonną. To właśnie te delikatne struktury odgrywają kluczową rolę w dostarczaniu wody i substancji odżywczych roślinom. Tym samym są narażone na poważne uszkodzenia (obrywanie się) będące skutkiem niewłaściwej stabilizacji systemu korzeniowego w gruncie. Sytuacja taka prowadzi do zakłócenia homeostazy organizmu roślinnego, tzn. zapasy energetyczne roślin spożytkowane zostają głównie na odtwarzanie włośników, zamiast do wzrostu i rozwoju części nadziemnych. W konsekwencji może to doprowadzić do silnego osłabienia roślin, a tym samym staje się bezpośrednią przyczyną pogorszenia stanu fitosanitarnego na skutek zwiększonej podatności na wszelkie infekcje, czy porażenia przez patogeny, a w skrajnych (nierzadkich) przypadkach do śmierci.

Z uwagi na bardzo ekstremalne warunki mikroklimatyczne panujące na terenach towarzyszących trasom komunikacyjnym (często zdegradowanych w trakcie budowy dróg) istotne jest zapewnienie roślinom w ich wstępnej fazie życia bardzo dobrych warunków umożliwiających prawidłowy rozwój (tzw. „przyjęcie się”). Bardzo ważne jest również zabezpieczenie nasadzeń przed uszkodzeniami mechanicznymi, które powstają na skutek żerowania zwierząt lub niewłaściwej obsługi urządzeń mechanicznych (podkaszanie wykaszarkami, czy kosiarkami), a prowadzi do zamierania roślin. Służą do tego m.in. plastikowe osłony na pnie stosowane z powodzeniem w lasach czy też w wielu miastach w Polsce, np. w Poznaniu.

W trakcie sadzenia roślin firmy wykonawcze często spotykają się z problemem braku dostępności na rynku gatunków o określonych parametrach. A już kompletnym paradoksem w Polsce jest brak materiału zalecanego do tego typu nasadzeń; pionierskie gatunki, leśne, ale produkowane do zastosowań zadrzewieniowych, a nie do lasów. Nie chodzi tu gospodarkę planową w rozumieniu socjalistycznym, rozdzielnikowym ale o stosowanie najlepszych rozwiązań bez corocznego eksperymentowania. Ilość gatunków w doborze podstawowym jest w naszych warunkach niewielka, a mimo to w zasadzie skazujemy się na materiał roślinny produkowany w szkółkach leśnych nie przygotowany do celów jakie mają spełniać rośliny przydrożne. Oczywiście cena zakupu krzewów w szkółkach leśnych jest zdecydowanie niższa niż w zadrzewieniowych np. średnia cena grabu w szkółce leśnej to 0,75 zł, natomiast krzewu wyprowadzonego o parametrach kwalifikujących go do nasadzeń przydrożnych to 3-4 zł. Tyle, że właśnie rachunek ekonomiczny uwzględniający całość procesu tworzenia nasadzeń przydrożnych (sadzenie, przeżywalność, pielęgnacja, czas osiągnięcia docelowych parametrów) zmusza nas do zastosowania materiału dojrzalszego!

Wielkość skupin oraz kształt nasadzeń poszczególnych grup wymusza rezygnację z indywidualnego przygotowania gleby pod pojedyncze rośliny a wymaga przygotowania gruntu pod całe grupy czy też skupiny nasadzeń. Wpływa to znacznie na zwiększenie możliwości wprowadzenia w racjonalny sposób dodatków do gleby (np. kompost, żwir, glina czy nawozy) poprawiających jej właściwości. Ten sposób uniemożliwia powstawania bardzo niekorzystnego zjawiska tzw. „donicy”. Roślina nie jest w stanie przerosnąć korzeniami jałowej ziemi okalającej żyzne podłoże przygotowane pod poszczególne nasadzenie pojedynczej rośliny (zaprawiony dół) i tym samym w bardzo krótkim czasie zamiera.

Całościowa wymiana/przygotowanie podłoża pod poszczególne grupy roślin znacznie poprawia warunki wodne, a także eliminuje zjawisko „wymakania” roślin sadzonych w zagłębieniach, zwłaszcza na glebach zwięzłych i nieprzepuszczalnych. Poprawnie przeprowadzone zabiegi agrotechniczne dają roślinom czas do wzrostu przed konkurującymi z nimi chwastami trwałymi, tym samym uzyskujemy lepsze przyrosty Dzięki temu znacznie skraca się okres intensywnej pielęgnacji, co znacznie obniża koszty utrzymania.

Biorąc pod uwagę powyższe, niezrozumiałe jest obsiewanie przestrzeni pomiędzy roślinami trawą lub niezagospodarowywanie jej w ogóle, co prowadzi do sukcesji roślin konkurencyjnych - chwastów.

Leszek Kułak
Międzynarodowe Towarzystwo Uprawy i Ochrony Drzew, Kluczbork