Drukuj

Pomimo dość znacznego spadku liczby ofiar śmiertelnych, zagrożenie Polaków utratą życia w wypadku drogowym jest nadal jednym z największych w Europie, w tym blisko 3 razy wyższe niż Holandii oraz 2,5 razy niż w Szwecji i Wielkiej Brytanii. W Polsce od lat najpoważniejszym problemem jest bardzo wysokie zagrożenie pieszych oraz rowerzystów, motorowerzystów i motocyklistów, czyli niechronionych (karoserią, pasami, poduszkami powietrznymi) uczestników ruchu. W 2010 roku stanowili oni 48% zabitych i 37% rannych w wypadkach drogowych.

Analiza skali obrażeń wykazała, że w 2010 roku: na miejscu wypadku zginęło 66% motocyklistów i 64% pieszych, 37% motocyklistów i 31% pieszych zostało ciężko rannych. Wypadki pieszych i motocyklistów są wyjątkowo ciężkie - na każde 100 osób rannych przypada 12 ofiar śmiertelnych.

W latach 2001-2010 liczba ofiar śmiertelnych wśród pieszych spadła o 34% (630 osób), a udział zabitych pieszych zmalał z 35% do 32% ogółu ofiar śmiertelnych. W tym samym czasie liczba rannych pieszych zmalała o 42%. W 2010 roku średnie zagrożenie śmiercią wynosiło 32 zabitych pieszych na 1 milion mieszkańców i było 2 razy wyższe niż średnie zagrożenie w Europie (15,7 zabitych pieszych na 1 mln mieszkańców).

Najmniejsze zagrożenie pieszych notowane jest w Holandii, gdzie w 2008 roku zginęło zaledwie 3 pieszych na 1 milion mieszkańców. Natomiast tak wysokie zagrożenie jak w Polsce występuje jedynie w Rumunii i na Litwie.

Analiza zagrożenia pieszych dla różnych kategorii wiekowych wykazała, że:

Najczęściej podejmowanymi działaniami profilaktycznymi w Polsce jest rozdawanie dzieciom elementów odblaskowych. Z danych statystycznych wynika, że faktycznie blisko 60% pieszych traci życie w nocy, ale najliczniejszą grupą zabitych pieszych są osoby starsze w wieku powyżej 65. roku życia, które zginęły w obszarze zabudowanym. Drugą najliczniejszą grupą zabitych pieszych są osoby w wieku 45-54 lata. 73% tych osób ginie w nocy, ale większość z nich w obszarach zabudowanych (oświetlonych).

Podobna sytuacja występuje wśród pieszych ciężko rannych. 65% poszkodowanych pieszych zostaje ciężko rannych w dzień, a najliczniejszą grupę stanowią osoby najstarsze w wieku powyżej 65 lat. Stosunkowo liczną grupą są dzieci w wieku do 14 lat, ale 90% z nich zostaje rannymi w dzień.

Analiza ofiar wypadków drogowych wykazała, że: 69% zabitych i 49% rannych pieszych stanowią mężczyźni, a udział poszkodowanych kobiet – pieszych jest wyższy niż w przypadku ogółu ofiar i wynosi 30% zabitych oraz 51% rannych pieszych.

W 2010 roku w Polsce 89% potrąceń pieszych miało miejsce w obszarach zabudowanych i jedynie 30% z nich w nocy. W obszarach zabudowanych 42% pieszych zostało potrąconych na przejściu dla pieszych, chodniku bądź przystanku. W obszarach niezabudowanych 65% potrąceń pieszych wydarzyło się w nocy, przy czym do blisko połowy tych potrąceń doszło na drogach krajowych.

Zwykle za wypadki z udziałem pieszych odpowiedzialnością obciążani są sami piesi. Tymczasem z danych statystycznych wynika, że 63% pieszych w obszarach zabudowanych i 39% poza obszarami zabudowanymi (razem 60%), którzy zostali potrąceni, nie popełniło żadnego błędu. W sumie w wypadkach drogowych w 2010 roku uczestniczyło 11 439 pieszych, w tym 6 022 pieszych (40%) swoim zachowaniem przyczyniło się do wypadków. Najczęstszym błędem popełnianym przez pieszych uczestniczących w wypadkach drogowych jest nieostrożne wejście przed jadący pojazd (22% pieszych uczestniczących). Ponadto często ofiarami są nietrzeźwi piesi (12% w obszarze zabudowanym, 24% poza obszarem zabudowanym).

W 2010 roku w potrąceniach pieszych uczestniczyło 11 237 kierujących, 5 974 (53%) kierujących swoim zachowaniem przyczyniło się do wypadku. Najczęściej popełniane przez kierujących błędy to:

Szczególną uwagę należy zwrócić na to, że aż 13% potrąconych pieszych była pod wpływem alkoholu (w obszarze niezabudowanym 24%). Stosunkowo rzadko piesi byli potrącani przez nietrzeźwych kierujących (2%).

***

Dla podjęcia skutecznych działań zmniejszających zagrożenie pieszych najważniejsza jest znajomość nie tyle bezpośrednich przyczyn i szukanie winnych, ale poznanie specyfiki wypadków i trudnej sytuacji, w której często znajdują się piesi, szczególnie osoby starsze. Przy kształtowaniu przestrzeni miejskiej należy więcej uwagi poświęcać stworzeniu przyjaznych, bezpiecznych warunków dla mieszkańców. Żeby doprowadzić do zmniejszenia liczby zabitych pieszych konieczne jest powszechne stosowanie w obszarach miejskich technicznych środków uspokajania ruchu, zmuszających kierowców do zmniejszenia prędkości. Wprowadzanie stref „tempo 30”, stref zamieszkania, w których przestrzeń ulicy jest przeznaczona przede wszystkim dla pieszych, sygnalizacji wzbudzanej przez pieszych, zamiast kładek i przejść podziemnych powinna tak jak w innych krajach doprowadzić do znacznego spadku zagrożenia pieszych na obszarach miejskich i przechodzących przez małe miejscowości. Poza obszarami zabudowanymi jedynym bezpiecznym rozwiązaniem wydaje się separacja ruchu pieszego od ruchu samochodów. Ważne jest takie kształtowanie dróg pozamiejskich, aby pieszy nie był zmuszony do poruszania się po jezdni, co jest szczególnie niebezpieczne w nocy, kiedy widoczność jest ograniczona do zasięgu świateł pojazdu. Ważne też jest propagowanie noszenia elementów odblaskowych po zmroku, przy czym zalecenie to dotyczy wszystkich pieszych, a nie tylko dzieci. Należy również podjąć starania w celu wyeliminowania z polskich dróg pijanych pieszych (11% zabitych pieszych, 16% ciężko rannych pieszych).

Liczba zabitych pieszych i udział % w ogólnej liczbie zabitych w wypadkach drogowych w Polsce w latach 2001-2010 Zagrożenie pieszych - ofiary śmiertelne wśród pieszych na 1 mln mieszkańców wg wieku w Polsce w 2010 r. Piesi – zabici w wypadkach drogowych wg wieku, obszaru i pory dnia (oświetlenia) w Polsce w 2010 r.
Piesi – ciężko ranni w wypadkach wg wieku, obszaru i pory dnia (oświetlenia) w Polsce w 2010 r. Potrącenia pieszych wg miejsca i pory dnia w Polsce w 2010 r.

 

Źródło: „Stan bezpieczeństwa na polskich drogach w 2010 roku. Zagrożenia niechronionych uczestników ruchu” - opracowanie przygotowane przez Instytut Transportu Samochodowego na zlecenie Sekretariatu Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Zawiera ono informacje o niechronionych uczestnikach ruchu - ofiarach wypadków drogowych, miejscach tych wypadków, zachowaniach uczestników wypadków, a także ogólne dane o wypadkach i motoryzacji w latach 2001 - 2010. Materiał jest publikowany na stronie internetowej KRBRD.