EPOMM - European Platform on Mobility Management (Europejska Platforma Zarządzania Mobilnością) opublikowała opracowanie pt. „Zarządzanie mobilnością: definicja” (materiał jest dostępny na stronie internetowej Platformy, również w wersji polskojęzycznej). Dokument ten zawiera opis definicji i kategoryzacji zarządzania mobilnością. Publikacja jest efektem badań prowadzonych w ramach projektu MAX Research. Działania konsorcjum MAX w zakresie strategii zarządzania mobilnością (MM - Mobility Management) stanowiły szósty co do wielkości ramowy projekt badawczy realizowany w tym zakresie w Unii Europejskiej.
Podana w dokumencie definicja stwierdza, że zarządzanie mobilnością (Mobility Management – MM) to koncepcja promowania zrównoważonego transportu oraz zarządzania zapotrzebowaniem na korzystanie z samochodów poprzez zmianę postaw i zachowań podróżnych. U podstaw zarządzania mobilnością leżą „miękkie” środki, takie jak informacja i komunikacja, organizacja usług oraz koordynacja działań różnych partnerów. Środki „miękkie” najczęściej mają za zadanie poprawę skuteczności środków „twardych” stosowanych w transporcie miejskim (takich jak nowe linie tramwajowe, drogi lub ścieżki rowerowe). Środki zarządzania mobilnością (w porównaniu ze środkami „twardymi”) nie muszą wymagać wielkich inwestycji finansowych, przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiego wskaźnika korzyści - koszty (BCR – Benefit Cost Ratio).
W publikacji zaznaczono, że wgłębiając się w problematykę zarządzania mobilnością pojawiają się pewne pytania. Z tego względu konsorcjum MAX próbuje nakreślić granice dla pojecia zarządzania mobilnością. Przede wszystkim zastrzega, że zarządzanie mobilnością zorientowane jest na popyt, nie na podaż. Oznacza to, że budowa nowych linii tramwajowych, ścieżek rowerowych, dróg itd. nie jest uważana za element zarządzania mobilnością, gdyż są to środki klasyfikowane po stronie podaży. Odzwierciedla się to np. w polityce Holandii i Szwecji. W tych państwach w wielu przypadkach przed wydaniem zezwolenia na zastosowanie środków klasyfikowanych po stronie podaży, czyli np. na budowę dróg, obowiązkowo wymagane jest oszacowanie potencjału systemu zarządzania mobilnością. Natomiast w Stanach Zjednoczonych zarządzanie mobilnością znane jest jako zarządzanie zapotrzebowaniem na podróże (TDM - Travel Demand Management).
Zarządzanie mobilnością można wspomagać środkami infrastrukturalnymi. W wielu krajach zarządzanie mobilnością postrzegane jest najczęściej jako działanie związane z danym obiektem jako generatorem ruchu, jak firma, szkoła czy atrakcja turystyczna. W przypadku obiektów takich jak szpitale lub parki biznesowe, środkami wspomagającymi zarządzanie mobilnością są np. parkingi rowerowe, przystanki tramwajowe, parkingi samochodowe, przystanki autobusów wahadłowych. W publikacji wyraźnie zastrzeżono, że są one uważane za środki wspomagające, a nie środki zarządzania mobilnością.
Zarządzanie mobilnością jednak nie musi ograniczać się do danego obiektu. Za środki zarządzania mobilnością uznawane są rozwiązania stosowane w obszarze całego miasta, regionu lub nawet kraju, takie jak carsharing, carpooling (wspólne przejazdy samochodem), centra mobilności, nowe pakiety informacyjne dla mieszkańców, kampanie informacyjne, integracja kilku usług w jednym systemie.
Nie stanowią środków zarządzania mobilnością plany zrównoważonego transportu miejskiego, jednak powinny one je zawierać. Zarządzanie mobilnością nie obejmuje całego spektrum planowania ruchu i transportu. Planowanie transportu staje się częścią zarządzania mobilnością, gdy opiera się na danym obiekcie, czyli obejmuje np. plany podróży do miejsc pracy lub szkół. Oficjalnym terminem, zdefiniowanym w ramach projektu Momentum, określającym taki plan jest plan mobilności. Pasy dla pojazdów wiozących co najmniej jednego pasażera (HOV lane – high occupancy vehicle lane), opłaty za wjazd do strefy przeciążonej ruchem (strefy kongestii ruchu), zarządzanie parkingami czy systemy pobierania opłat za przejazd, chociaż są typowymi środkami zorientowanymi na popyt, nie stanowią środków zarządzania mobilnością, jednak mogą je wspomagać. Ponieważ zarządzanie parkowaniem często stanowi centralny punkt zarządzania mobilnością opartego na obiekcie, jako część pakietu środków zarządzania mobilnością uznawane jest za integralną części systemu zarządzania mobilnością.
Zarządzanie systemem ruchu nie jest uznawane za część systemu zarządzania mobilnością. Jednakże, za środki zarządzania mobilnością uznawane są komponenty systemu zarządzania ruchem wpływające na popyt i zmieniające postawy uczestników ruchu, zwłaszcza jeśli sprawiają one, że korzystanie ze środków transportu alternatywnych dla samochodów staje się atrakcyjniejsze, czy to przez podawanie rzeczywistych godzin odjazdu pociągów przez sieć telefonii komórkowej lub Internet, czy też poprzez różnego rodzaju komunikaty lub wykorzystanie systemów nawigacji.
Świadomość podróżowania, edukacja w zakresie mobilności oraz marketing w zakresie zrównoważonych sposobów transportu uznawane są za część systemu zarządzania mobilnością. Niektórzy teoretycy specjalizujący się w zarządzaniu mobilnością uważają te aspekty za raczej odległe od tego systemu. W praktyce wytyczenie jakichkolwiek granic jest prawie niemożliwe.
Zarządzanie mobilnością obejmuje transport towarów, jeśli jest on oparty na danym obiekcie, a środki stosowane w odniesieniu do towarów stanowią część planu mobilności obejmującego także pasażerów. W każdym przypadku system obejmuje transport bagażu pasażerów. Jeśli jednak warunki te nie są spełnione, organizacja transportu towarów uznawana jest za system logistyki, działający w ramach wysoce wyspecjalizowanej branży.
Tworzenie różnorakich przepisów oraz ustalanie cen zachęcających i zniechęcających to części systemu zarządzania mobilnością, jeśli wspomagają konkretne środki zarządzania mobilnością ujęte w wyżej opisanych granicach.
***
Opisywana definicja stanowi dokument roboczy, który zostanie omówiony i zatwierdzony przez radę EPOMM. Ponieważ zarządzanie mobilnością jest pojęciem, które jest stale dostosowywane do danych wymagań i rozwijane, definicja ta nie obejmuje wszystkich aspektów zagadnienia i jest otwarta na wprowadzanie zmian. Konsorcjum MAX zaleca jednak stosowanie tej definicji podczas pracy z systemem zarządzania mobilnością.
Źródło: www.epomm.eu European Platform on Mobility Management