Artykuły

O bezpieczeństwie ruchu drogowego napisano i powiedziano już bardzo wiele, a wiedza jaką posiadamy pozwala na coraz lepsze zrozumienie jego uwarunkowań i ukierunkowanie działań prewencyjnych. Zazwyczaj przy okazji badań brd pojawiają się także wskaźniki dotyczące bezpieczeństwa w transporcie zbiorowym, które jednak rzadko podlegają głębszym analizom.

Stosunkowo mało jest literatury dotyczącej bezpieczeństwa w drogowym transporcie zbiorowym pomimo, iż przeprowadzane diagnozy stanu i systemu tej gałęzi wykazały specyfikę problemów, sugerującą potrzeby i możliwe pola dla prac badawczych. Jest to istotne ze względu na działania w zakresie promowania zrównoważonej mobilności, a poza tym osiągnięcie celów „Wizji 0” jest w odniesieniu do transportu zbiorowego bardziej prawdopodobne, niż w przypadku transportu indywidualnego.

Najlepiej rozpoznanym obszarem jest mechanika, bezpieczeństwo aktywne i bierne pojazdów. Systemy montowane w autobusach i tramwajach są dzisiaj niejednokrotnie bardziej zaawansowane, niż te w samochodach osobowych. Znacznie słabiej opisane jest bezpieczeństwo infrastruktury, w szczególności tej dedykowanej pojazdom transportu zbiorowego oraz zarządzanie bezpieczeństwem na poziomie systemu, zarządu oraz operatora.

Z uwagi na obszerność problematyki zostanie poruszona jedynie kwestia bezpieczeństwa komunikacyjnego w miejskim transporcie drogowym. Wnioski sformułowano na podstawie miasta Krakowa, gdzie dzięki uprzejmości MPK Kraków S.A. i współpracy z Politechniką Krakowską, możliwa była dokładniejsza analiza zdarzeń z udziałem pojazdów tego operatora, które przed 2008 rokiem wykonywały niemal 100% zamawianych przewozów na terenie miasta. Analizie poddano ponad 9700 zdarzeń z lat 2001-2007, przy czym około połowę (lata 2005-2007) poddano weryfikacji i bardziej szczegółowym ocenom na podstawie dostępnego opisu inspektorów. Dodatkowo wykonano wstępne porównania danych przewoźnika z danymi pochodzącymi z Policji i Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie.

Problematyka bezpieczeństwa w drogowym transporcie zbiorowym jest zazwyczaj podejmowana w ramach badań nad bezpieczeństwem ruchu drogowego. Relatywnie w stosunku do całego transportu drogowego, zdarzeń z udziałem autobusów, trolejbusów oraz tramwajów jest mało, a co za tym idzie poszkodowanych osób jest w nich odpowiednio mniej. Na podstawie baz danych KRAKSA z 2007 roku w Krakowie (Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie) oraz SILIKOM (MPK S.A. w Krakowie) porównanie transportu drogowego jako całości i zbiorowego oraz zagrożeń ich bezpieczeństwa przedstawia się następująco:

Tab. 1. Porównanie transportu drogowego jako całości i transportu zbiorowego

¹ Szacunkowe dane na podstawie KBR 2003 oraz zmiany w liczbie zarejestrowanych pojazdów (2003-2007).
² Liczba pojazdów zarejestrowanych na terenie Gminy Kraków.

Liczba ofiar śmiertelnych, podobnie jak w całej gałęzi transportu drogowego waha się w kolejnych latach. Wskaźnik liczby wypadków z udziałem pojazdów transportu zbiorowego przypadającej na 100 tys. mieszkańców wynosi 24, natomiast wskaźnik gęstości wypadków na 1 km sieci drogowej po której porusza się transport zbiorowy wynosi 0,34.

Niska liczba wypadków w drogowym transporcie zbiorowym utrudnia dokonanie prawidłowej oceny bezpieczeństwa i zarządzanie ryzykiem. Pewnym wyjściem z sytuacji może być wykonanie analiz konfliktów drogowych i przedkonfliktowych sytuacji w ruchu oraz ocen eksperckich potencjalnych źródeł zagrożeń. Z badań nad bazą krakowskiego przewoźnika wynika jednak, iż nie zawsze istnieje korelacja pomiędzy konfliktami, kolizjami oraz wypadkami. Różne są również okoliczności konfliktów, kolizji i wypadków, a przykładem może być jedna z okoliczności – „nietrzeźwość uczestnika zdarzenia”, która występuje w wielu wypadkach, ale prawie w ogóle w przypadku kolizji.

Tweet