„Co roku w wypadkach drogowych ginie 1,3 - 1,5 miliona osób, a ponad 50 milionów zostaje rannych z trwałym uszczerbkiem na zdrowiu. To jak Globalna Epidemia, która zabija 1/3 młodych ludzi do 25 roku życia i stawia w cieniu wszystkie ataki terrorystyczne i operacje wojskowe świata. Podczas ataku na World Trade Center zginęło mniej osób niż każdego dnia ginie na ulicach świata. 4000 zabitych dziennie w wypadkach drogowych nie jest nawet warte nagłówków w gazetach. Uznajemy te ofiary jako coś normalnego jako cenę postępu – a to musi się zmienić i dlatego właśnie ONZ ogłosiło lata 2010 – 2020 dekadą BRD” – zaznacza Roland Wiederkehr, konsultant ONZ ds. bezpieczeństwa drogowego.
Roland Wiederkehr podkreśla, że „przywódcy polityczni muszą zdać sobie sprawę, że w dzisiejszych czasach największym zagrożeniem dla życia i zdrowia ich obywateli nie są grupy terroru, lecz ruch drogowy. Walka ze śmiercią na drodze musi stać się kwestią bezpieczeństwa narodowego. Kierownictwo polityczne musi dać jasny i klarowny przekaz do ministerstw, policji i środków masowego przekazu, że bezpieczeństwo na drogach to najwyższy priorytet.”
Bezpieczeństwo ruchu drogowego jest nadrzędnym priorytetem Komisji Europejskiej. Na lata 2001-2010 przyjęła ona europejski program działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego. Jego celem było zmniejszenie o połowę liczby ofiar śmiertelnych na drogach. W roku 2001 na drogach Unii Europejskiej zginęło ponad 54 000 osób. W roku 2010 zanotowano około 30 800 ofiar śmiertelnych. Chociaż cel nie został w pełni osiągnięty, wynik ten stanowił zdecydowaną poprawę, czyli spadek o 43% liczby ofiar śmiertelnych. W 2010 roku Komisja Europejska wydała komunikat dotyczący bezpieczeństwa ruchu drogowego pt. „W kierunku europejskiego obszaru bezpieczeństwa ruchu drogowego: kierunki polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata 2011-2020”. Tym dokumentem wprowadzono nowy program, zastępujący poprzedni.
„Ambitny cel poprzedniego programu najwyraźniej okazał się skuteczny, dlatego Komisja zdecydowała się na utrzymanie tego samego założenia, w oparciu o liczby ofiar śmiertelnych na drogach z roku 2010. Aby spełnić to założenie, konieczne jest dążenie do osiągnięcia najwyższych standardów bezpieczeństwa ruchu drogowego w całej Europie. Obywatele są zachęcani do przejmowania głównej odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i innych” – podkreśla Maria Teresa Sanz Villegas z Dyrekcji Generalnej ds. Mobilności i Transportu KE.
W dokumencie „W kierunku europejskiego obszaru bezpieczeństwa ruchu drogowego: kierunki polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata 2011-2020” KE wyznaczyła siedem celów. Maria Teresa Sanz Villegas tłumaczy je następująco:
„Cel pierwszy to poprawa edukacji i szkolenia użytkowników dróg w procesie kształcenia trwającym całe życie, rozpoczynającym się od edukacji szkolnej. Zważywszy na fakt, że młodzi, niedoświadczeni kierowcy stanowią grupę szczególnie zagrożoną i z tego względu potrzebują szczególnego podejścia, prowadzenie samochodu pod nadzorem opiekuna powinno zostać włączone w proces uzyskiwania prawa jazdy. W związku z tym wdrożenie ujednoliconego minimum wymagań dla opiekunów i instruktorów zostanie rozważone, a kontrola przekonań i zachowań łączących się z bezpieczeństwem ruchu drogowego powinna stać się częścią procesu nauki jazdy. Ponadto, z uwagi na starzenie się społeczeństw, coraz ważniejsze staje się utrzymywanie zdolności do kierowania pojazdem wśród osób starszych.
Cel drugi dotyczy potrzeby wdrożenia efektywnego systemu kontroli i sankcji wobec wykroczeń drogowych. Istotna w tym kontekście jest proponowana dyrektywa w sprawie stworzenia transgranicznego systemu wymiany informacji dotyczącej bezpieczeństwa ruchu drogowego. Propozycja ta jest aktualnie dyskutowana przez instytucje europejskie. Ponadto elementem skutecznej egzekucji może stać się wprowadzenie ograniczników prędkości w lekkich samochodach dostawczych oraz obligatoryjny montaż blokad alkoholowych w niektórych przypadkach, np. u recydywistów albo kierowców zawodowych.
Trzeci cel dotyczy infrastruktury drogowej. Ponieważ większość wypadków śmiertelnych wydarza się na drogach w obszarach wiejskich i miejskich (tylko do 6% wypadków dochodzi na autostradach), zasady bezpiecznego zarządzania infrastrukturą, obecnie obowiązujące wyłącznie na drogach i w tunelach transeuropejskiej sieci drogowej, powinny być stopniowo wdrażane także na drogach niższej kategorii w państwach członkowskich.
Zwiększenie bezpieczeństwa pojazdów stanowi cel czwarty. Powinno się dążyć do poprawy czynnego i biernego bezpieczeństwa pojazdów takich jak motocykle i pojazdy elektryczne. Aby to osiągnąć, należy na poziomie unijnym dokonać harmonizacji i progresywnego wzmacniania testów zdatności do ruchu drogowego oraz technicznych kontroli pojazdów.
Cel piąty dotyczy inteligentnych systemów transportowych (ITS), które mogą zwiększyć bezpieczeństwo ruchu poprzez wdrożenie systemów nadzorujących ruch i dostarczających użytkownikom dróg informacji w czasie rzeczywistym. Ogólnoeuropejska usługa powiadamiania o wypadkach, eCall, zainstalowana w pojazdach, może usprawnić operacje ratunkowe i pomóc w ratowaniu życia.
Cel szósty dotyczy poprawy usług w sytuacjach awaryjnych i usług po odniesieniu obrażeń. Aby to osiągnąć, musi zostać wprowadzony szereg różnorodnych działań, przede wszystkim należy wypracować wspólne rozumienie definicji i pojęć dotyczących ofiar wypadków. Następnie muszą zostać podjęte działania takie jak wymiana dobrych praktyk i stworzenie mieszanych jednostek ratunkowych przez państwa członkowskie.
Ostatnim, siódmym celem, jest ochrona użytkowników dróg szczególnie narażonych na wypadki, czyli motocyklistów, motorowerzystów, rowerzystów oraz pieszych. W roku 2009, ostatnim, co do którego dostępne są dokładne statystyki wypadków, 45% wszystkich ofiar śmiertelnych na drogach stanowili użytkownicy szczególnie narażeni, a szczególnie spadek liczby ofiar śmiertelnych wśród motocyklistów był mniejszy niż w przypadku innych użytkowników dróg. W latach 2001-2009 wskaźnik spadku wypadków śmiertelnych w przypadku dwukołowych pojazdów silnikowych wyniósł 5% w porównaniu do 42% dla osób podróżujących samochodami (36% wszystkich użytkowników). Działania na rzecz poprawy sytuacji mogłyby wiązać się ze stworzeniem standardów technicznych ochrony, uwzględnieniem dwukołowych pojazdów silnikowych w kontrolach technicznych oraz stworzeniem odpowiedniej infrastruktury.”
Maria Teresa Sanz Villegas zaznacza, że odpowiednie regulacje prawne Unii Europejskiej są w większości gotowe do wdrożenia, a KE zamierza położyć szczególny nacisk na kontrolę wdrażania prawa unijnego przez poszczególne państwa członkowskie.
Źródło: Materiały Międzynarodowego Kongresu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego „POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO JAKO WYNIK SYNERGII PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ” – Toruń, 6-8 grudnia 2011 r.
