- W Ministerstwie Infrastruktury zdajemy sobie sprawę z korzyści, jakie niosą racjonalnie wdrażane inteligentne systemy transportowe. Prowadzimy prace w zakresie rozwoju koncepcji ITS. W warunkach krajowych szczególnie pozytywny efekt może przynieść wykorzystanie niektórych aplikacji z szerokiej ich gamy - podkreślał Tomasz Bocheński, otwierając w imieniu Ministerstwa Infrastruktury odbywający się już po raz trzeci Polski Kongres ITS (Warszawa, 19-20 maja 2010 r.). - Myślimy przede wszystkim o trzech rodzajach zastosowania ITS, by podnieść jakość krajowego transportu drogowego. Są to: zarządzanie ruchem na sieci dróg publicznych, przede wszystkim na drogach krajowych i w obszarach aglomeracji, system wspierania bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz elektroniczny system poboru opłat – zaznaczył przedstawiciel resortu, patronującego obradom Kongresu.
W inteligentnych systemach transportowych tkwi wielki potencjał w zakresie optymalizacji funkcjonowania transportu drogowego. Jak zaznaczał Tomasz Bocheński, mogą one przyczynić się do podniesienia poziomu bezpieczeństwa ruchu, pozwalają wydajniej wykorzystać infrastrukturę drogową, między innymi poprzez ograniczanie zatłoczenia na drogach. ITS pełnią również istotne zadanie w poprawie warunków życia obywateli, w tym dzięki ograniczaniu emisji szkodliwych substancji do atmosfery czy poprzez zwiększanie atrakcyjności transportu publicznego. Rozwiązania ITS umożliwiają korzystanie z informacji w czasie rzeczywistym do elastycznego planowania podróży komunikacją zbiorową oraz planowania tras przejazdów użytkownikom samochodów. ITS równocześnie wspomaga procesy logistyczne służąc zmniejszeniu zużycia energii przez środki transportu i transportochłonności gospodarki. Natomiast wdrożenie systemu opłat drogowych, który zastąpi dotychczasowe winiety, może przyczynić się do podniesienia popytu na transport drogowy i poprawy płynności ruchu. Ministerstwo Infrastruktury jest właśnie w trakcie przygotowywania regulacji prawnych, stanowiących podstawy wprowadzenia nowego elektronicznego systemu opłat, którego funkcjonowanie nastąpi od lipca przyszłego roku.
- Spięcie wszystkich aspektów ITS w celu uzyskania najlepszych wyników wymaga jednak wykonania ogromnej pracy planistycznej oraz skoordynowania działań w oparciu o ustalone zakresy zadań jednostek administracji publicznej. Istotna w tym przypadku jest również współpraca z sektorem prywatnym – podkreślał Tomasz Bocheński.
O podejściu do zastosowań ITS w kraju oraz strategii unijnej do wdrożeń inteligentnych systemów transportowych – mówi Tomasz Bocheński z Ministerstwa Infrastruktury.
{mp3}iii-polski-kongres-it-bochenski{/mp3}
Unia Europejska w „Białej Księdze – wspólna polityka transportowa do roku 2010”, opublikowanej w 2001 r., nadaje ogromną wagę ITS, dając tego wyraz przede wszystkim w aneksie IV do tego dokumentu pt. „Postęp technologiczny i ITS”. W tej chwili trwają prace na aktualizacją zapisów „Białej Księgi”. Profesor Wojciech Suchorzewski z Politechniki Warszawskiej podkreśla, że unijne zamierzenia idą nie tylko w stronę powiązania europejskiego systemu poboru opłat, ale również w kierunku maksymalnego wykorzystania ITS do wparcia użytkowników infrastruktury transportowej (np. nawigacja), rozwoju systemów na płaszczyźnie współpracy droga-pojazd (m.in. zastosowanie nowoczesnych technologii w zmniejszeniu liczby wypadków i ich skutków). Ponadto w strategicznym podejściu UE istotną wagę przywiązuje się do przekazu informacji, w tym także do rozwoju systemów tablic o zmiennej treści. Szczególnym obszarem zastosowań ITS są miasta i aglomeracje, dlatego UE również położyła nacisk na ten aspekt w tzw. „Zielonej Księdze”. Wiosną tego roku, w trakcie specjalnej, europejskiej konferencji poświęconej wykorzystaniu ITS w miastach, zrodziła się inicjatywa uruchomienia programu na lata 2010-2012 pt. „Platforma ITS w miastach”, obejmujący cztery dziedziny wdrożeń, tj.: informacja, pobór opłat za wjazd do miast, zarządzanie ruchem i dostępnością, logistyka miejska.
- Zainteresowanie w Brukseli wykorzystaniem ITS wyraźnie rośnie – zastrzega prof. Wojciech Suchorzewski. – Równocześnie z tymi wdrożeniami łączy się nowe zadania, jak ograniczenie emisji CO2. Przy tym, nadal pozostaje otwarte pytanie o to, jak przekonać decydentów o efektywności zastosowań ITS i zatem potrzebie w nie inwestowania – zauważa profesor.
Nie ma żadnych wątpliwości, że ITS ma ogromne znaczenie dla transportu, a przede wszystkim zapewnienia jego bezpieczeństwa. Dowodzi tego wiedza techniczna, wskazują na to rozwiązania technologiczne. Do szerszego wdrożenia ITS niezbędne są jednak środki finansowe, a przede wszystkim wola polityczna decydentów i społeczna akceptacja – o tym mówi prof. Ryszard Krystek z Politechniki Gdańskiej.
{mp3}iii-polski-kongres-it-krystek{/mp3}
W tej chwili w przypadku nakładów inwestycyjnych na ITS można uznać, że sytuacja znacznie się poprawiła. Przede wszystkim dzięki funduszom UE. W obecnej perspektywie budżetowej część przyznanych Polsce środków została bezpośrednio przypisana do programów wdrażających rozwiązania ITS. Te środki uwzględnione są w działaniu 8.3 Rozwój inteligentnych systemów transportowych POIiŚ. Łącznie pula środków wynosi około 0,5 mld zł. Dofinansowanie projektów sięga 85% kosztów kwalifikowanych. Konkurs na te projekty został ogłoszony 29 kwietnia br. Wnioski przyjmuje Centrum Unijnych Projektów Transportowych Ponadto środki na ITS dostępne są w regionalnych programach operacyjnych.
***
Mottem tegorocznego Kongresu ITS było hasło „Małe pieniądze - duże korzyści. ITS sposobem na kryzys”. Organizator Kongresu – Stowarzyszenie ITS Polska - w ten sposób wskazało na efektywne narzędzie minimalizujące skutki spowolnienia w gospodarce. W trakcie dwudniowych obrad położono szczególny nacisk na kwestie wdrażania i finansowania zaawansowanych rozwiązań technicznych i organizacyjnych. Szerokie ich zastosowanie umożliwi bowiem osiąganie celów dotyczących jakości i efektywności transportu kosztem niższym niż inne działania.
W trakcie Kongresu Stowarzyszenie ITS Polska uhonorowała laureatów pierwszej edycji konkursu o tytuł LIDER ITS 2010.
Agnieszka Serbeńska
