Artykuły

Z prezentowanych w cz. I danych wynika jednoznacznie, iż dużym problemem w miastach jest występowanie zatłoczenia czyli kongestii. Jest ona bezpośrednio powiązana z ruchem pojazdów na terenie miasta i nie można określić jednej głównej przyczyny jej powstawania. Etymologicznie oznacza ono zatłoczenie, przeciążenie, nagromadzenie.

Kongestia może być także określana, jako różnica w kosztach zasobów między siecią drogową eksploatowaną (funkcjonującą) w obecnych warunkach ruchu, a siecią eksploatowaną w idealnych warunkach, w których zostały wyeliminowane opóźnienia, ruch odbywa się z maksymalnie bezpieczną prędkością¹¹. To spowodowane i powiązane jest nie tylko ze wzrastającą liczbą samochodów, ale także z przestrzennym rozprzestrzenianiem miast (osiedlaniem się ludności w gminach ościennych), co z kolei powoduje wzrost potrzeb transportowych. Takie sytuacje często powiązane są z niedoinwestowaniem infrastrukturalnym, brakiem paralelności w rozbudowie osiedli i infrastruktury drogowej, niejednoznacznie prowadzoną polityką  transportową oraz niewystarczającymi środkami finansowymi pozwalającymi na rozwój  sektora transportu. Także cechy systemów transportowych, ich właściwości oraz zjawiska występujące w szeroko rozumianym procesie ich funkcjonowania i rozwoju stają się generatorami problemów.

W 1995 roku R. Tolley i Turton¹² przedstawili koncepcję ukazującą relacje pomiędzy wpływem wzrastającego zatłoczenia motoryzacyjnego na obszarach miejskich, jakością środowiska naturalnego, wpływem na jakość życia mieszkańców na danym obszarze a rozwojem zagospodarowania przestrzennego (urbanistycznego). Zatłoczenie i jego wpływ na sprawne funkcjonowanie miasta wynika pośrednio ze wzrostu liczby pojazdów, a  bezpośrednio na skutek działań zmierzających do płynnego przemieszczania się pojazdów na terenach miejskich. Model wskazuje, iż wzrost liczby pojazdów przyczynia się do powstawania kongestii, co implikuje postawy użytkowników pojazdów do zwiększania przepustowości ulic, poprzez dodatkowe pasy ruchu, priorytety dla pojazdów na skrzyżowaniach. Dzięki takim działaniom następuje swobodniejszy i łatwiejszy dostęp do centrum miasta, jednakże takie działania powodują zwiększanie się liczby pojazdów na terenie ścisłego centrum, a co za tym idzie pogarszanie się jakości środowiska naturalnego i jakości życia na tych terenach. Taka sytuacja powoduje pojawienie się tendencji do migracji ludności na tereny podmiejskie. To z kolei prowadzi do wydłużania się długości dróg oraz liczby przejazdów na terenie miasta, jak również liczby podróżujących. Taka sytuacja znów generuje i wywołuje naciski na poprawienie przepustowości, tym razem już na większym obszarze, co powoduje powstawanie błędnego koła. Każdy obrót powoduje zwiększenie kosztów utrzymania systemu transportowego, inwestycje infrastrukturalne, degradację środowiska i pogarszanie się jakości życia mieszkańców. W rozwoju urbanistycznym ośrodka następuje faza dezurbanizacji, co z kolei powoduje zmiany funkcji pełnionych przez poszczególne obszary (dla przykładu w centrum z mieszkalno-usługowej, tylko na usługową, bądź opustoszenie centrum i powstawanie tylko węzłów komunikacyjnych). Pojawia się błędne koło wymuszające w pewien sposób „naturalny” wzrost liczby samochodów, które najszybciej są w stanie zaspokoić wzrastające potrzeby komunikacyjne mieszkańców.

Ale kongestia to nie jedyny problem jaki powoduje funkcjonowanie transportu. Choć należy zauważyć, że część z nich powodowana jest właśnie zwiększającą się liczbą samochodów. Transport osobowy to przede wszystkim przedstawiony już wcześniej transport indywidualny, dla którego alternatywą powinna być komunikacja miejska. Dużym problemem może być także transport ładunków: tranzytowy, dostawczy/wywozowy do/z zakładów przemysłowych na terenie miasta, zaopatrzeniowy do centrum miasta. Problemy powodowane są między innymi brakiem rozwiązań infrastrukturalnych, brakiem obejść miast, niedostosowanym systemem inżynierii ruchu, a to może powodować kongestię, niewydolność komunikacyjną, zanieczyszczenie środowiska, wzrost kosztów zewnętrznych, i spadek jakości życia.

Tweet