Dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu zieleni ulice w miastach i małych miejscowościach mogą być bezpieczne i wyglądać estetycznie. Przy pomocy zieleni można w dużym stopniu ograniczyć negatywne skutki ruchu kołowego związane z zagrożeniami w ruchu drogowym, nadmierną emisją spalin i hałasu, czy z drganiami transportowymi. Można również poprzez odpowiednie aranżacje wykorzystywać zieleń jako naturalne elementy wspomagające uspokojenie ruchu i za ich pomocą tworzyć estetyczne i trwałe strefy ruchu uspokojonego. W ten sposób dzięki wykorzystaniu zieleni powstają bezpieczne przestrzenie publiczne, przyjazne dla lokalnych społeczności jako enklawy towarzyskiego życia sąsiedzkiego.
- Każdy postrzega świat u swoich drzwi. W tym potocznym stwierdzeniu jest wiele prawdy. Ludzie mieszkający w sąsiedztwie zatłoczonych arterii skarżą się nie tylko na poczucie zagrożenia potrąceniem przez jadący pojazd, ale też na szereg niedogodności życia codziennego, jakie niesie transport: hałas, zanieczyszczenie powietrza, trudności w przejściu przez jezdnię - mówi Krzysztof Jamrozik z Biura Ekspertyz i Projektów Budownictwa Komunikacyjnego „EKKOM”.
Na wielu obszarach może temu zaradzić wprowadzeniem uspokojenia ruchu. - Można przytoczyć szereg definicji tego pojęcia. Jest to między innymi takie kształtowanie przestrzeni publicznej, układu dróg i ich otoczenia, które umożliwia jednoczesne ograniczenie prędkości pojazdów, zmniejszenie ruchu tranzytowego, oraz osiągnięcie ładu przestrzennego i poprawy jakości życia mieszkańców – wyjaśnia Krzysztof Jamrozik. Istotę zieleni w rozwiązaniach służących uspokojeniu ruchu przedstawił on podczas seminarium „Zadrzewienie drogowe i jego wpływ na kształtowanie bezpieczeństwa w ruchu drogowym”, które wspólnie zorganizowali Wojewódzka Komenda Policji i Zarząd Dróg Wojewódzkich w Katowicach (23 kwietnia br.).
Kierowcy pojęcie uspokojenia ruchu powszechnie kojarzą z szykanami - elementami ograniczającymi prędkość na drodze, z których najbardziej znany jest próg zwalniający. Tymczasem pod pojęciem uspokojenia ruchu kryje się zestaw kompleksowych działań, które obejmują hierarchię sieci drogowej ze względu na odmienne funkcje dróg i tereny jakie obsługują. Wiąże się z tym kontrola dostępności dróg i ustanawianie stref ograniczonej prędkości. Zgodnie z praktyką holenderską w zarządzaniu dostępnością ważne jest, aby ulice na których obowiązuje prędkość powyżej 30 km na godzinę miały jak najmniej skrzyżowań. Chodzi o wyeliminowanie sytuacji kolizyjnych, zagrażających wypadkami na dojazdach do skrzyżowań przy wyższych prędkościach. – Dopiero na tej podstawie można lokalizować i projektować fizyczne środki uspokojenia ruchu. Powinny być one bowiem wykorzystywane jako działanie wspomagające w sytuacji, gdy po wprowadzeniu funkcjonalnej hierarchizacji, kontroli dostępności i po ustanowieniu stref prędkości istnieje potrzeba skłonienia kierowców do zachowania wymaganej prędkości i fizycznego uniemożliwienia szybszej jazdy – zaznacza Krzysztof Jamrozik.
Przy wprowadzaniu stref prędkości ograniczonej istotne jest, aby wystrój ulicy, jej cechy projektowe oraz organizacja ruchu były zgodne z obowiązującą na tym obszarze prędkością. Dla kierującego pojazdem natomiast ważne jest precyzyjne przekazanie informacji o tym, że znajduje się na dojeździe do strefy, w której nastąpi zmiana obowiązującej prędkości.
- Wzmacnianiu informacji o redukcji prędkości i jej odbioru przez kierujących z powodzeniem może służyć zieleń, która rozmieszczona w ciągach ulic sprzyja koncentracji uwagi kierujących. Te same jej cechy, które akurat na odcinkach dróg zamiejskich tworzą zagrożenia (ograniczenie widoczności), w określonych miejscach miejskich ulic i przy umiejętnym wykorzystaniu mogą dać pożądany efekt w uspokojeniu ruchu – zastrzega Krzysztof Jamrozik.
Kierowca redukuje prędkość wówczas, gdy spodziewa się przeszkody. Można taką sugestię wprowadzić na przykład powodując optyczne zawężenie drogi na wjeździe do miasta czy na granicach stref o odmiennych prędkościach. Efekt zawężenia daje na przykład tzw. brama utworzona ze słupków posadowionych w pobliżu jezdni. Wizualnie atrakcyjniejsza jest jednak naturalna brama, utworzona przy wykorzystaniu zieleni przydrożnej. Wzmacnia ona charakter strefy ruchu uspokojonego i podkreśla miejski charakter ulicy. Podobny efekt daje odpowiednio urządzona niskopienna zieleń w pasie dzielącym drogi (np. aranżująca azyl). Oprócz właściwego rozmieszczenia zieleni przydrożnej konieczne jest dobieranie odpowiednich gatunków drzew i krzewów oraz częste zabiegi pielęgnacyjne utrzymujące zieleni we właściwym stanie. Tylko wtedy zieleń będzie służyć poprawie bezpieczeństwa ruchu.
Przykłady rozwiązań projektowych z uspokojenia ruchu wykorzystujących zieleń są zawarte w prezentacji Krzysztofa Jamrozika, którą poniżej publikujemy. Prezentacji towarzyszy nagranie umożliwiające poznanie istoty rozwiązań pokazywanych od slajdu nr 10.
{mp3}zielen_w_srodkach_uspokojenia_ruchu{/mp3}
Prezentacja (PDF wielkość 4 MB)
Agnieszka Serbeńska
