W listopadzie 2016 roku firma EKKOM Sp. z o.o. zakończyła realizację 4-letniego projektu, którego celem był monitoring skuteczności zastosowanych działań minimalizujących negatywny wpływ budowy drogi ekspresowej S1 na odcinku węzeł Lotnisko - węzeł Pyrzowice na zwierzęta.
W ramach realizowanych badań prowadzono monitoring wykorzystania przejść przez zwierzęta, kontrolowano także szczelność i funkcjonalność wygrodzeń, stopień śmiertelności zwierząt na drodze oraz udatność nasadzeń ochronnych.
W ciągu monitorowanego odcinka drogi S1 od węzła Pyrzowice do węzła Lotnisko wybudowanych zostało 6 przejść faunistycznych dedykowanych płazom i małym zwierzętom. Monitoring przejść prowadzono w oparciu o identyfikację tropów zwierząt na piaszczystych pasach, bezpośrednich obserwacjach migrujących osobników oraz nagraniom z fotopułapki.
Czteroletnie badania wykazały funkcjonalność wszystkich przejść. Inwentaryzowane obiekty wykorzystywane były zarówno przez zwierzęta domowe – psy i koty, jak również przez dziko żyjącą teriofaunę – kuny, łasice, lisy, borsuki, jenoty, a także ssaki kopytne – sarny i dziki. Dodatkowo stwierdzono regularne wykorzystywanie obiektów, szczególnie w okresie trwania migracji, przez płazy: ropuchy szare, żaby trawne i zielone, a także w mniejszej częstotliwości przez grzebiuszkę ziemną oraz traszki zwyczajną i grzebieniastą. Zanotowano także pojedyncze użytkowanie przejść przez jaszczurki zwinki oraz kaczki krzyżówki i bażanty.
Dzięki bieżącej współpracy z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad w Katowicach udało się wprowadzić szereg rozwiązań znacznie ograniczających śmiertelność zwierząt na monitorowanym odcinku drogi S1. Dzięki np. wydłużeniu odcinków zastosowanych wygrodzeń herpetologicznych oraz regularnej kontroli ich szczelności, a także uszczelnieniu podstaw ekranów akustycznych, w końcowym etapie monitoringu, śmiertelność zwierząt ograniczona była jedynie do pojedynczych ofiar, w większości ptaków i zwierząt zdolnych do przekraczania wygrodzeń ochronno – naprowadzających tj. koty.
W wyniku konsultacji z GDDKiA udało się także wprowadzić rozwiązania umożliwiające samodzielne wychodzenie płazów z elementów systemu odwodnienia drogi.
Zakończony projekt jest dobrym przykładem, że wzajemna współpraca pomiędzy specjalistami prowadzącymi tego typu badania a zarządcą drogi może być bardzo owocna i prowadzi do optymalizacji wprowadzonych rozwiązań, minimalizujących negatywny wpływ nowo budowanych dróg na zwierzęta.
Joanna Nabielec
