edroga115Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 był największym programem realizowanym z funduszy unijnych. Aż 70 proc. dostępnych środków (prawie 20 mld euro) przeznaczonych zostało na działania związane z transportem. Dlatego to Centrum Unijnych Projektów Transportowych przeprowadziło badanie ewaluacyjne ex-post tego programu.

Infrastruktura drogowa
- Mamy do czynienia z radykalnym wzrostem liczby kilometrów dróg ekspresowych oraz autostrad w stosunku do okresu przed rokiem 2007 – powiedział Przemysław Gorgol, p.o. dyrektora CUPT, podczas seminarium „Ewaluacja – obowiązek czy istotny element wzmacniania jakości interwencji publicznych”. – Do momentu zamknięcia tej perspektywy odnotowano 46-proc. przyrost sieci autostrad oraz 80-proc. przyrost sieci dróg ekspresowych. W perspektywie 2014-2020 głównie skoncentrujemy się na uzupełnianiu luk w tej już wybudowanej sieci. Zmiana jest istotna i zauważalna.

Odbiór jakości sieci drogowej przez społeczeństwo w ostatnich latach na pewno się poprawił. Rozwój infrastruktury nie tylko pozwala na zwiększenie komfortu i skrócenie czasu podróżowania, ale też np. na zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, a co za tym idzie – rozwój społeczno-gospodarczy regionów, a nawet całego państwa.

Ta wybudowana infrastruktura jest bardzo szybko wykorzystywana i wypełniana, ale przez to, że sieć nie jest kompletna, następuje odcinkowe wyczerpywanie zdolności do przejmowania ruchu. Dochodzi do częściowego lub całkowitego wyczerpywania przepustowości, która w niektórych miejscach uniemożliwia normalne korzystanie z niej.

Wiąże się to z powstawaniem tzw. wąskich gardeł w sieci drogowej. Odcinkowe rozbudowywanie ciągów drogowych powoduje, że kilometry nowych tras, o dobrych parametrach, sąsiadują ze starymi, które ograniczają przepustowość. Droga w lepszym standardzie będzie też przyciągać użytkowników, którzy w innych okolicznościach może skorzystaliby z trasy alternatywnej.

– Wniosek, który stąd płynie, już został przełożony na perspektywę 2014-2020, czyli wypełnienie luk, które na tej sieci jeszcze są. Aby nie były to fragmenty wyrwanych odcinków infrastruktury – dodał Przemysław Gorgol.

Jest też inny negatywny aspekt tej fragmentaryczności – użytkownicy nowej infrastruktury, co zrozumiałe, oczekują szybszego czasu przejazdu, co nie zawsze jest możliwe. - W krótkookresowej perspektywie konsekwencją może być pogorszenie warunków bezpieczeństwa ruchu drogowego, co podczas badania również zostało zaobserwowane – podkreślił dyrektor CUPT. – Lepsze warunki, bezpieczniejsza infrastruktura, wydzielone pasy ruchu stwarzają możliwość bezpieczniejszej jazdy. Natomiast w warunkach polskich stwarza to również pewne ryzyko. Społeczeństwo generalnie uczy się dopiero korzystania z dróg szybkiego ruchu i być może jest to efekt przejściowy, ale możemy postawić taką tezę, że poprawa infrastruktury w początkowym okresie nie do końca pozytywnie wpływa na zwiększenie bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Transport miejski
Transport miejski to kolejna grupa projektów, która wykazała się bardzo dużym pozytywnym efektem dla społeczeństwa.
- W ramach POIiŚ zakupiono ponad 500 tramwajów, zmodernizowano ponad 200 kilometrów linii tramwajowych – poinformował Przemysław Gorgol. – To są inwestycje widoczne dla pasażerów.

Te nowo zakupione środki transportu spełniały, a nawet wyprzedzały wymagania dotyczące emisji spalin, oddziaływania na środowisko, eliminowały bariery dla niepełnosprawnych.  

Pomimo bardzo wysokich wskaźników zmotoryzowania w Polsce, udało się osiągnąć wzrost liczby pasażerów korzystających z transportu publicznego (ok. 10 proc.) – największy w województwie małopolskim, mazowieckim, pomorskim i łódzkim. A środki w POIiŚ stanowiły aż 80 proc. wsparcia na transport zbiorowy w ogólnej puli dostępnego dofinansowania.

- Transport jest jednym z tradycyjnych obszarów wsparcia – powiedział Witold Willak, zastępca szefa wydziału ds. zamknięcia pomocy i dużych projektów Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Miejskiej i Regionalnej w Komisji Europejskiej. Podobnie będzie też w perspektywie 2014-2020. Tym razem jednak główny nacisk położono na promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w najważniejszej infrastrukturze sieciowej oraz wspieranie gospodarki niskoemisyjnej. Działania związane z rozwojem transportu publicznego będą więc kontynuowane, ale ich głównym celem będzie zmniejszenie emisji zanieczyszczeń.

Dlatego w nowej perspektywie większe środki zostaną przekazane na kolej, ścieżki rowerowe i piesze, szlaki śródwodne, transport publiczny, inteligentne systemy transportowe, transport multimodalny. Zmniejszy się natomiast wsparcie na budowę dróg.

Na transport ogółem przeznaczone zostanie około 80 mld euro, z czego dla Polski ponad 30 mld euro. – Polska figuruje jako największy beneficjent polityki spójności, ale jest to powiązane z faktem, że mamy jeszcze ogromne potrzeby inwestycyjne do zaspokojenia – dodał Witold Willak.

Badanie ex-post wsparcia sektora transportu w POIiŚ 2007-2013 Raport końcowy

Ilona Hałucha
(na podstawie informacji z seminarium  „Ewaluacja – obowiązek czy istotny element wzmacniania jakości interwencji publicznych”)

Dodaj komentarz
Komentarze do artykułów może dodać każdy użytkownik Internetu. Administrator portalu nie opublikuje jednak komentarzy łamiących prawo oraz niemerytorycznych, tj. nieodnoszących się bezpośrednio do treści zawartych w artykule. Nie będą również publikowane komentarze godzące w dobre imię osób czy podmiotów, rasistowskie, wyznaniowe czy uwłaczające grupom etnicznym, oraz zawierają treści nieetyczne albo niemoralne, pornograficzne oraz wulgarne. Z komentarzy zostaną usunięte: reklamy towarów, usług, komercyjnych serwisów internetowych, a także linki do stron konkurencyjnych.