W wyniku wątpliwości pojawiających się podczas audytów rozwiązań projektowych w zakresie skrzyżowań dróg krajowych z drogami rowerowymi Zespół ds. Ścieżek (Dróg) Rowerowych Departamentu Studiów GDDKiA przygotował opinię w sprawie ustalania pierwszeństwa na przejazdach dla rowerzystów.
Nowelizacja ustawy Prawo o ruchu drogowym z 1 kwietnia 2011 roku (Dz.U. z 2011 roku nr 92 poz. 530) zmieniła zasady ruchu na przejazdach dla rowerzystów. Uchylenie art. 33 ust. 4 ustawy w związku z przepisem art. 16 ust. 2 Konwencji Wiedeńskiej o ruchu drogowym (Dz. U. z 1988 r. nr 5 poz. 40 i 44) oraz art. 25 ust 1 ustawy i nowym art. 27 ust. 1a ustawy spowodowało, że przejazd dla rowerzystów stał się skrzyżowaniem, jego częścią lub „innym miejscem przecinania się kierunków ruchu” na którym pierwszeństwo określa zasada prawej ręki, wynikająca z art. 25 ust. 1 ustawy - zasada określona w art. 27 ust. 1a ustawy lub znaki i sygnały drogowe. Nie zostały natomiast znowelizowane rozporządzenia wykonawcze do ustawy Prawo o ruchu drogowym – w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz.U. z 2002 roku nr 170 poz. 1393 z pózn. zm.) oraz w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. z 2003 roku nr 220 poz. 2181 z póżn. zm.). W konsekwencji niektóre sytuacje, z którymi mogą spotkać się zarządca drogi i uczestnik ruchu, nie są wprost przewidziane w rozporządzeniach. Prezentowane więc w opinii interpretacje pozwalają rozwiązać najważniejsze problemy.
Autorzy opinii podkreślają, że stosując oznakowanie przejazdów dla rowerzystów należy brać pod uwagę podstawowe zasady tworzenia infrastruktury rowerowej, w tym np. program pięciu wymogów CROW ze szczególnym uwzględnieniem wymogu wygody oraz uwarunkowania psychofizyczne rowerzysty. Zaznaczają, że nieuzasadnione lub zbyt częste odbieranie rowerzyście pierwszeństwa może skutkować wzrostem ryzyka wypadków ze względu na to, że zatrzymywanie się i ponowne rozpędzanie wymaga ze strony rowerzysty zwiększonego wysiłku i wybija go z tempa. Może być to przyczyną ignorowania znaków drogowych, jeśli ich lokalizacja nie jest uzasadniona rzeczywistymi względami bezpieczeństwa.
Zdecydowana większość przejazdów dla rowerzystów ma ustalone znakami drogowymi pierwszeństwo (z zastrzeżeniem wynikającym ze znaczenia znaków A-7 i B-20). Wynika to z faktu, że drogi dla rowerów są budowane zwykle wzdłuż jezdni dróg z dużymi natężeniami i prędkościami ruchu, które mają pierwszeństwo. Stąd na skrzyżowaniach z przejazdami dla rowerzystów na wlotach jezdni poprzecznych ustawia się znaki A-7 „ustąp pierwszeństwa”, wraz ze znakami D-6a lub D-6b („przejazd dla rowerzystów”).
Problem z nieustalonym pierwszeństwem na przejazdach dla rowerzystów pojawia się natomiast w pięciu przypadkach:
- izolowanych przejazdów dla rowerzystów poza skrzyżowaniami dróg ogólnodostępnych,
- przejazdów dla rowerzystów w przedłużeniu drogi dla rowerów zlokalizowanej wzdłuż drogi podporządkowanej,
- nieintuicyjnej geometrii, braku widoczności i innych podobnych cech skrzyżowania - np. w przypadku drogi dla rowerów zlokalizowanej wokół wielopasowego ronda z szerokimi dwupasowymi wylotami, a także na niektórych łącznicach węzłów i skrzyżowaniach skanalizowanych,
- braku widoczności, spowodowanego zielenią, budynkami, ekranami akustycznymi lub innymi przeszkodami,
- przejazdu dla rowerzystów zlokalizowanego za znakiem C-13a jeśli droga dla rowerów stanowi samodzielny wlot skrzyżowania.
W przedstawionych powyżej pięciu sytuacjach problemowych należy ustalić pierwszeństwo na przejeździe dla rowerzystów znakami A-7 (wyjątkowo, przy braku widoczności – B-20) oraz odpowiednim oznakowaniem poziomym.
Autorzy opinii szczegółowo omawiają rozwiązania stosowane dla wymienionych przypadków. Podkreślają, że stanowią one niewielki odsetek wszystkich przejazdów dla rowerzystów. W ogromnej większości sytuacji zarządca drogi musi jedynie ocenić, czy lokalizacja znaku A-7 między przejazdem dla rowerzystów a skrzyżowaniem z drogą z pierwszeństwem wzdłuż której zlokalizowano drogę dla rowerów (sytuacja najczęściej spotykana) jest wystarczająca.
„Opinia w sprawie ustalania pierwszeństwa na przejazdach dla rowerzystów w świetle nowelizacji ustawy Prawo o ruchu drogowym z 1 kwietnia 2011 r.” dostępna jest na stronie internetowej GDDKiA w zakładce Infrastruktura rowerowa. http://www.gddkia.gov.pl/pl/932/infrastruktura-rowerowa
Źródło: Opinia w sprawie ustalania pierwszeństwa na przejazdach dla rowerzystów w świetle nowelizacji ustawy Prawo o ruchu drogowym z 1 kwietnia 2011 r.”, autorzy opracowania: dr inż. Tadeusz Kopta, mgr Aleksander Buczyński, Marcin Hyła, mgr inż. Bartłomiej Lustofin - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Departament Studiów Warszawa, Wydział Studiów w Krakowie, Zespół ds. Ścieżek (Dróg) Rowerowych; Warszawa-Kraków, czerwiec 2012 r.
