Znaczący postęp w zakresie konstrukcji pojazdów i technik logistycznych przekłada się wzrost zapotrzebowania na optymalne zarządzanie transportem drogowym w skali globalnej. W wybranych krajach Unii Europejskiej posiadających rozwiniętą sieć drogową, bazującą głównie na nowoczesnych autostradach, funkcjonują już obecnie lokalne systemy zarządzania transportem drogowym. Systemy te nie są jednak zharmonizowane, a brak możliwości wzajemnego wykorzystania danych ogranicza ich zasięg terytorialny.

Problem ten w skali Unii Europejskiej uregulować ma opracowywana obecnie Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europy ustanawiająca ramy wdrażania inteligentnych systemów transportowych w dziedzinie transportu drogowego oraz ich interfejsów z innymi rodzajami transportu (COM 887/2008). Dokument ten powstaje w ostatnim momencie umożliwiającym podejmowanie tego typu spójnych inicjatyw w krajach, które dopiero tworzą ramowe programy wdrażania ITS, oraz w czasie, gdy  jeszcze na obecnym etapie można zminimalizować nakłady na zapewnienie kompatybilności systemów już funkcjonujących.

Szacuje się, że zatory komunikacyjne na drogach Unii Europejskiej dotyczą 10% sieci drogowej, a ich koszty sięgają rocznie około 0,9-1,5% unijnego PKB (1). Ponadto transport drogowy jest odpowiedzialny za 72% związanej z nim emisji dwutlenku węgla, przy czym w latach 1990-2005 odnotowano wzrost emisji o 32% (2). Mimo, że liczba ofiar śmiertelnych na drogach Unii Europejskiej zmalała od 2000 r. o 27% (2), to wciąż jest ona o ok. 6000 wyższa niż cel planowany do osiągnięcia w latach 2001-2010.

Powyższe problemy stają się jeszcze bardziej istotne wobec perspektywy przewidywanego zwiększenia transportu towarowego o 50% i pasażerskiego o 35% w okresie roku 2000 do roku 2020.

Głównymi celami polityki UE w zakresie transportu i podróży są zatem wszelkie działania zmierzające do: zmniejszenia emisji zanieczyszczeń, zwiększenia wydajności, przy jednoczesnym zmniejszeniu zużycia energii, zwiększenia bezpieczeństwa.

Inteligentne systemy transportowe powstają w wyniku zastosowania technologii informatycznych i komunikacyjnych w sektorze transportu. Generalnie sprowadza się to zbierania i przetwarzania danych o ruchu oraz przekazywania różnorodnych komunikatów uczestnikom tego ruchu w celu zoptymalizowania transportu i zapewnienia mu bezpieczeństwa. Tego rodzaju zastosowania są opracowywane dla różnych rodzajów transportu, z myślą także o wzajemnych powiązaniach między nimi (na platformach intermodalnych).

Na potrzeby różnych rodzajów transportu tworzone są programy:

• SESAR – w zakresie transportu lotniczego,
• RIS – w zakresie żeglugi śródlądowej,
• ERTMS – w zakresie transportu kolejowego, wraz z aplikacją dla przewozów towarowych TAF-TSI,
• SafeSaeNet – w zakresie żeglugi morskiej, wraz z systemem monitorowania i informacji o ruchu statków VTMIS oraz wdrażanymi systemami automatycznej identyfikacji AIS i śledzenia ruchu statków LRIT.

W dziedzinie transportu drogowego przykładem inteligentnych systemów transportowych są systemy kontroli i zarządzania miejskim ruchem ulicznym i ruchem autostradowym oraz elektroniczne systemy pobierania opłat i systemy nawigacyjne.

Z uwagi na brak europejskich ram dla wzajemnych połączeń pomiędzy poszczególnymi systemami niejednokrotnie brakuje m.in. możliwości zharmonizowania istniejących już systemów miejskich i zamiejskich na terenie jednego kraju członkowskiego UE (np. w Austrii). Inicjatywa stworzenia jednolitych ram systemowych dla wszystkich krajów UE jest zatem ze wszech miar słuszna.

W wyniku opinii m.in. zainteresowanych stron sektora prywatnego i publicznego z poszczególnych krajów członkowskich UE wybrano sześć dziedzin priorytetowych, zakładając, że aplikacje ITS, które mają być wdrożone w perspektywie krótko- lub średniookresowej, będą dostateczne dopracowane, wystarczająco interoperacyjne i zdolne do spełnienia roli katalizatora w całej Europie.

Są to następujące dziedziny priorytetowe (obszary działania):

• nr 1 - optymalne wykorzystanie danych dotyczących dróg, ruchu drogowego i podróży,
• nr 2 - ciągłość usług ITS w zakresie zarządzania ruchem drogowym i transportem towarowym w europejskich korytarzach transportowych i aglomeracjach miejskich,
• nr 3 – bezpieczeństwo ruchu drogowego,
• nr 4 – integracja pojazdów z infrastrukturą transportową,
• nr 5 – bezpieczeństwo i ochrona danych oraz kwestie odpowiedzialności,
• nr 6 – współpraca i koordynacja europejskich ITS.

Tweet