W pierwszym podrozdziale sekcji 400 wprowadzony jest podział mma i wytwórni mma na dwie grupy (z pewnymi niuansowymi różnicami podobnie wygląda to też i w innych stanach), tj. na wytwórnie i mieszanki dla których wdrożono specjalny program kontroli jakości (quality control/quality assurances – QC/QA) oraz wytwórnie i mieszanki dla których nie wdrożono takiego programu. – Tu mechanizm jest podobny jak w przypadku certyfikowanych dostawców materiałów. Jeśli mieszanka jest QC/QA to znaczy, że wcześniej mieszanki od tego producenta przeszły sprawdzian i uzyskały pozytywne opinie, a więc spełniają wymagania normy. Dla takich mieszanek można więc stosować mniej rygorystyczne kontrole jakości. Tu jest właśnie wpisany ten mechanizm budowania zaufania. Ważniejsze projekty są realizowane z mieszanek od wytwórców w ten sposób certyfikowanych – mówi Karol Kowalski.
Kontrola jakości odbywa się w wytwórni mieszanki oraz w miejscu jej wbudowania. Dla mieszanek QC/QA kontrola prowadzona jest według indywidualnego harmonogramu, tworzonego w zależności od stopnia zaufania jakim cieszy się producent i jego produkt. Badanie kruszywa na zgodność z deklarowaną klasą odbywa się na próbkach pobieranych z placu składowania oraz z mieszanki mineralnej po ekstrakcji. Lepiszcze sprawdza się na zgodność z deklarowanym PG. Natomiast materiał z recyklingu asfaltowych nawierzchni drogowych badany jest pod względem zawartości lepiszcza, składu ziarnowego, wilgotności i zawartości ziaren łamanych.
Mieszanki mineralno-asfaltowe pobierane do badań z wytwórni sprawdza się na zawartość lepiszcza i skład ziarnowy oraz na spływność w przypadku SMA i mieszanek drenażowych. - Sprawdzanie zawartości wody dla mieszanek na warstwy ścieralne było wcześniej obowiązującym wymaganiem. Już nie jest ono uwzględnione w wersji 2012 „Standard Specification”. Toczą się właśnie prace nad nową wersją dokumentu normalizacyjnego. Chodzi o to, by uzyskać pewność, że kruszywo jest rzeczywiście wysuszone przed otoczeniem go asfaltem – mówi Karol Kowalski.
Dla mma na podbudowy i warstwy wiążące z wytwórni bez QC/QA badania są wykonywane dla pierwszych 250 ton i następnie dla każdych kolejnych 1000 ton produkcji, a dla mma na warstwy ścieralne badania są wykonywane dla pierwszych 250 ton i następnie dla każdych kolejnych 600 ton produkcji.
W miejscu wbudowania częstotliwość kontrolnych badań zależy od rodzaju warstwy nawierzchni. Wbudowywaną ilość masy dzieli się na partie: 4 000-tonowe dla mma na podbudowy i warstwy wiążące oraz 2 400-tonowe dla mma na warstwy ścieralne. Te jeszcze dodatkowo dzieli się na podpartie w wielkościach 1 000 ton mas na podbudowy i warstwy wiążące oraz 600 ton w przypadku warstw ścieralnych.
- Z podpartii pobierane są próbki. Miejsca ich pobrania są wybierane losowo. Jednak „losowo” nie oznacza według uznania inspektora. Jest algorytm według którego następuje dobieranie miejsc pobrania próbek. Masa jest pobierana za rozkładarką. Do badania pobierane są cztery próby: do zagęszczenia w prasie żyratorowej i zapasowa do zagęszczenia w prasie żyratorowej, do określenia gęstości maksymalnej i zawartości lepiszcza oraz również zapasowa dla tego celu. Oprócz tego dla dwóch wyciętych losowo próbek z podpartii bada się wskaźnik zagęszczenia – mówi Karol Kowalski.
Z metodologią wymagań wobec wykonanej nawierzchni, akceptacji wyników i dopuszczalnych odchyleń w wynikach badań powiązany jest system płatności dla wykonawcy robót, oparty na wskaźniku płatności (SCPF). System jest dwuczęściowy. Pierwsza część dotyczy równości wykonanej nawierzchni. Druga część odnosi się właśnie do badanych właściwości nawierzchni. Tu odpowiednio przypisano do poszczególnych parametrów średnie wagowe, które kształtują się następująco: 20% jest dla zawartości lepiszcza, 35% dla zawartości wolnych przestrzeni Va (przy Ndesign), 10% dla wolnych przestrzeni VMA przy (Ndesign), 35% dla stopnia zagęszczenia.
- Jeśli więc wskaźnik płatności SCPF dla danego parametru wynosi 1.0 to płatność wykonawcy ma wartość według ceny ofertowej. Jeśli wskaźnik sięga poniżej 0.85, wówczas decyzja o płatności rozpatrywana jest indywidualnie podejmuje ją Centralny Oddział Materiałów i Badań InDOT. Wskaźnik SCPF może też okazać się wyższy od 1.0. W przypadku mniejszej od maksymalnej dopuszczalnej odchyłki od receptury współczynnik płatności, a więc ostateczna płatność będzie zwiększona powyżej 1.0 – tłumaczy Karol Kowalski.
***
Ten system akceptacji i płatności na pewno jest korzystny dla obu stron procesu inwestycyjnego. Przede wszystkim jego zaletą jest premiowość dla robót, w których uzyskano lepsze wskaźniki. Natomiast niedociągnięcia w robotach skutkują potrąceniami.
Agnieszka Serbeńska
- «« poprz.
- nast.
