Z inicjatywy Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa osoby przystępujące w 2010 r. do egzaminów na uprawnienia budowlane poproszone zostały o wypełnienie ankiety dotyczącej programów nauczania na polskich uczelniach technicznych. Badanie zostało przeprowadzone w dwóch turach: wiosną i jesienią ubiegłego roku. Podczas tury wiosennej zrealizowano 1670 wywiadów, a jesienią 2059 wywiadów. Celem badania była ocena obecnie realizowanych programów nauczania na polskich uczelniach technicznych oraz przydatności proponowanych studentom przedmiotów w ich późniejszej pracy zawodowej oraz funkcjonowaniu na rynku zawodowym.
W przeprowadzonej ankiecie udział wzięły osoby, które ukończyły odpowiednie studia techniczne oraz odbyły praktykę zawodową (co najmniej 2 lata). Praca wykonywana przed uzyskaniem uprawnień budowlanych pozwoliła respondentom ocenić, na ile programy zrealizowane na uczelni, której są absolwentami, pomogły im zmierzyć się z problemami zawodowymi.
Zdecydowana większość osób, które wypełniły ankietę to mężczyźni – stanowią 81% ogółu ankietowanych (kobiety – 16%, a 3% nie odpowiedziało na pytanie o płeć). W przypadku pytania o wiek większość badanych (83%) zaznaczyła przedział „20-35 lat”, a 14% przedział „36-50 lat”; 2% badanych nie udzieliło odpowiedzi.
Spośród wszystkich badanych ponad połowa (57%) wskazuje przedział pracy „od 1 roku do 5 lat”, natomiast 28% pracuje w zawodzie od 6 do 10 lat. Doświadczeniem zawodowym powyżej 10 lat może pochwalić się 13% badanych.
Zdecydowana większość, bo aż 88% w przypadku pytania o wykształcenie wskazało „magister inżynier”, tytuł „inżyniera” 9%, a stopień „doktora” – 1%. Zdecydowana też większość (85% ogółu ankietowanych) zatrudniona jest na umowę o pracę, natomiast 11% prowadzi własną działalność gospodarczą.
Ocena programu kształcenia z perspektywy przygotowania do zawodu
Niemalże wszyscy badani (95%) zgadzają się, że wykształcenie zdobyte na uczelni otworzyło im drzwi do kariery zawodowej. Natomiast uzyskane wykształcenie zdaniem 4% respondentów nie pomogło w znalezieniu zatrudnienia, a pozostały 1% badanych nie udzielił odpowiedzi na to pytanie.
O ile kwestia wpływu zdobytego wykształcenia na możliwości uzyskania zatrudnienia nie pozostawia żadnych wątpliwości, to opinie o realizowanym programie nauczania są zróżnicowane. Około jednej siódmej badanych deklaruje, że program nauczania realizowany podczas kształcenia nie przygotowywał ich do wykonywanego zawodu („raczej nie” wskazało 14%, odpowiedź „nie” – 1%). Odmiennego zdania jest co czwarty ankietowany (24%), który uważa, że program zdecydowanie przyczynił się do odpowiedniego przygotowania do zawodu. Wysoki odsetek badanych (60%) wskazał odpowiedź „raczej tak”, przyznając tym samym, że program nauczania „w zadowalającym stopniu” przygotowuje do wykonywania zawodu („nie jest źle, ale mogłoby być lepiej”). Wśród badanych 1% nie udzielił odpowiedzi na to pytanie.
Respondenci odpowiadając na pytanie o to, czy wiedza zdobyta w trakcie studiów umożliwia im samodzielne rozwiązywanie problemów zawodowych potwierdzają odpowiednie przygotowanie, jakie daje zrealizowany przez nich program nauczania.
Spośród wszystkich badanych 77% deklaruje, że zdobyta wiedza umożliwia rozwiązywanie samemu pojawiających się problemów zawodowych („raczej tak” – 53% i „tak” – 24%). Około jedna piąta badanych przyznaje, że pozyskana wiedza raczej nie pozwala im na taką samodzielność („raczej nie” – 19%, „nie” – 2%). Pozostali respondenci (1%) nie udzielili odpowiedzi na to pytanie. Ponadto im młodszy staż zawodowy badanego, tym krytyczniej ocenia pozyskaną wiedzę z perspektywy samodzielnego radzenia sobie z problemami zawodowymi.
Przyczyny zadowolenia i niezadowolenia ze zrealizowanego programu nauczania
Spośród wszystkich badanych 31% deklaruje zadowolenie z „użyteczności praktycznej” zdobytej wiedzy, a 23% - z aktualności wiedzy, jaka została przekazana im podczas studiów. Z odpowiedniego doboru form zajęć zadowolonych jest 19% badanych. Najniższy odsetek respondentów wskazuje na zadowolenie z wymiaru zajęć (17%). Pozostałe 10% nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie.
Niezadowolenie z programu nauczania, jaki został zrealizowany na wybranym kierunku najczęściej było spowodowane nieodpowiednią formą zajęć (22%). Nieodpowiedni wymiar zajęć i przestarzałą wiedzę jako przyczynę niezadowolenia wskazuje po 20% badanych. Najmniej badanych (14%) uznaje nieprzydatność wiedzy jako czynnik powodujący niezadowolenie z programu kształcenia, jaki został zrealizowany na wybranym kierunku. Stosunkowo wysoki odsetek respondentów (23%) nie udzielił odpowiedzi na to pytanie. Może to świadczyć o braku zastrzeżeń do programu nauczania lub zbyt wąskiej kategorii odpowiedzi, jakie były możliwe do wyboru.
Ocena programu nauczania pod względem kwalifikacji zawodowych
Spośród ogółu badanych 46% uważa, że program nauczania nie zawierał wszystkich treści koniecznych do podjęcia pracy w wyuczonym zawodzie. Niewiele więcej (50%) jest natomiast przekonanych, że program zawierał takie treści. Pozostałe 4% respondentów nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie.
Respondenci oceniali program nauczania pod kątem przygotowania do podjęcia pracy zawodowej w poszczególnych kategoriach. Jako najsłabsze punkty programu nauczania wskazano:
- brak praktyk i wiedzy praktycznej (35% uznało, że program nie przygotował ich pod tym względem),
- zbyt mały nacisk na naukę języków obcych (35%),
- brak zagadnień właściwych dla kadry kierowniczej (36%),
- słaba orientacja na rynku pracy (46%).
Respondenci docenili natomiast program nauczania pod względem przekazanej wiedzy teoretycznej (24% uznało, że program nauczania zdecydowanie przygotował ich do pracy pod tym względem) oraz nacisk położony na umiejętność konstruktywnego myślenia (21%). Co dziesiąty badany (11%) nie udzielił odpowiedzi na to pytanie.
- poprz.
- nast. »»
