Spis treści

Bazylea – metoda na miłe miasto cz. IIDzisiaj w Bazylei ok. 17% podróży, w tym dojazdów do pracy, odbywa się rowerami, których jest o połowę więcej niż samochodów. Sprzyjający „miękkiemu transportowi” klimat ulic zapewnia w dużej mierze wciąż powiększana strefa „Tempo 30” (czyli ograniczenia prędkości do 30 km/h), obejmująca przede wszystkim ulice mieszkaniowe, ale niekiedy także większe ulice centrum.

Rozwój dróg rowerowych został zadekretowany po raz pierwszy już w 1975 r.11 Zaczęto od urządzania dwóch tras na mniej obciążonych ulicach. W krótkim czasie ruch rowerowy wzrósł o 21% (lata 1975-80). Na przełomie wieków kończono realizację sieci o całkowitej długości 140 km, co wraz z 285 km na terenie kantonu Basel-Land daje imponującą sieć w całej aglomeracji. Dróg rowerowych jest kilka typów: w pełni wydzielone, pasy dla rowerów na jezdniach (w tym pasy przeciwne do głównego kierunku ruchu, przy ograniczeniu prędkości do 30 km/h możliwe nawet bez wydzielania), zwykle uzyskane po zwężeniu jezdni, pasy łączone autobusowo-rowerowe oraz ulice o ruchu 30 km/h (bez segregacji pojazdów). Swego rodzaju manifestacją nowej polityki stało się zamknięcie przejścia podziemnego przy dworcu i przeznaczenie go dla rowerów. Specyfiką regionu są ścieżki przekraczające granice państwowe. Na rowery czekają miejsca do parkowania na dworcach i krańcach linii tramwajowych. Na wielu dworcach kolejowych rowery można wypożyczać (od 1952 r.). Rowery można też, poza szczytem, przewozić tramwajami – mają one w tym celu specjalne stelaże wewnątrz wagonów.

Tramwaj elektryczny, uruchomiony w 1895 r. i od razu znajdujący się w gestii miasta, miał w Bazylei gęstą sieć linii miejskich, ukończoną w 1934 r. (w 1997 r. 49 km tras). Dopełniało ją 6 tras wylotowych, z których część należała do innych przewoźników. Jeszcze w „samochodowym dwudziestoleciu” (1950-1970) wydawało się, że tramwaj zostanie zlikwidowany: w mieście rozbudowywano sieć trolejbusów (1941, 1956), francuskie i niemieckie gminy stopniowo likwidowały linie transgraniczne, a sami bazylejczycy omal nie przegłosowali usunięcia tramwajów w referendum (stosunkiem głosów 1:1,2; 1955 r.). W obrębie miasta czasy te przyniosły jednak zaledwie jedną kasację linii, tramwaje dotrwały więc do zmiany polityki prawie nietknięte.

Ograniczeniom dla samochodów musiała oczywiście towarzyszyć modernizacja i uprzywilejowanie transportu publicznego. Już sama organizacja ruchu kołowego uprzywilejowała tramwaje. Miały one, jak dotąd, przejeżdżać przez centrum, ulicami z ruchem ograniczonym, podczas gdy wyłącznie płatne parkowanie miało odbywać się na jego obrzeżach. Atrakcyjność tramwajów ma również gwarantować wysoka częstotliwość: poszczególne linie (i część omnibusowych) są obsługiwane co 7 i pół minuty.12 Na głównej linii przechodzącej przez handlowe centrum, tramwaj jedzie średnio co ok. 70 sekund. Aby zaoferować wystarczająco dużo miejsc siedzących, na połowie linii wprowadzono pociągi trójwagonowe (np. „Grossraumwagen” z dwiema przyczepami, albo dwa „Grossraumwagen” z przyczepą w środku) lub tworzy je układ dwóch wagonów przegubowych. Wszystkie kombinacje sięgają nawet 45 m długości, i to przy prowadzeniu ruchu wąskimi i krętymi ulicami starego centrum.

Podstawowa sieć linii miejskich obsługiwana jest przez Basler Verkehrs-Betriebe. W 1997 r. BVB miało 129 motorowych i 78 doczepnych (niektóre częściowo niskopodłogowe) wagonów tramwajowych, autobusów zaś tylko 82 (w tym niektóre na gaz) i 8 trolejbusów.13 Wąskotorowe tramwaje (1000 mm), obsługujące 8 linii, wykonywały cztery razy więcej pracy przewozowej niż omnibusy, mimo że ich sieć jest nieco krótsza od autobusowej (49 km i 57 km). Wagony w Bazylei są bardzo długowieczne: w 1997 r. ok. 30% z nich było wyprodukowanych w latach 1948-51. Wagonów niskopodłogowych długo nie było – eksploatowano jedynie krótkie niskopodłogowe człony albo przyczepy z częściowo obniżoną podłogą. 32 dziewięcioczłonowe wagony Combino wprowadzano dopiero od 2000 r. Jednak system jest nowoczesny, już w latach 80. miał komputerowo sterowaną centralę ruchu. Nowoczesność można też mierzyć ułatwieniami, które przyznano tramwajom: wzbudzana sygnalizacja uliczna jest powszechna, gdzieniegdzie wprowadzono (kosztem jezdni) wydzielone torowiska albo wysunięte krawężniki na przystankach, umożliwiające wsiadanie z chodnika.

W aglomeracji funkcjonuje system Baselland Transport AG (BLT), powstały w 1974 r. z fuzji podmiejskich przewoźników tramwajowych. Firma obsługuje trzy linie tramwajów regionalnych (w tym jedną obsługującą gminę francuską) przy pomocy 100 wagonów oraz linie autobusowe (30 pojazdów). Od 1995 r. wszystkie tramwaje regionalne bezpośrednio przechodzą na ulice centrum, przecinając całe miasto, a ich doprowadzenie do Dworca SBB dodatkowo skomplikowało i tak już złożony tramwajowy węzeł. Koordynacją sieci tramwajów, autobusów i pociągów lokalnych zajął się związek transportowy Tarifverbund Nordwestschweiz (TNW), obejmujący 163 gminy leżące w granicach czterech kantonów. Sąsiadujące obszary Alzacji i Badenii, objęte własnymi systemami taryfy zunifikowanej, są powiązane taryfowo z TNW – możliwy jest np. zakup biletów i abonamentów transgranicznych. Od czasu założenia TNW (1987, zmiana zasad 1990) udział transportu publicznego w kantonie Basel-Stadt w podróżach do pracy (szkoły) wzrósł z 65% do 70%, w aglomeracji z 39% do 46%, na peryferiach z 35% do 37% przewozów.14 Od innych związków transportowych TNW wyróżnia się ponadto tym, że nie tworzy osobnej biurokratycznej struktury, a jej funkcje spełnia zarząd jednego z regionalnych przewoźników (BLT). Podstawą prawną jego istnienia stała się umowa między zainteresowanymi kantonami a przedsiębiorstwami transportowymi. Wśród jej szczegółowych postanowień znajduje się np. zobowiązanie kantonów lub gmin do subwencjonowania każdego abonamentu zakupionego przez mieszkańca (25 franków).15 Abonament stał się dzięki temu tani – podróżnego kosztował on tylko 59 franków miesięcznie (64 franki w 2008 r., przy zakupie abonamentu rocznego cena miesięczna spada do 54 franków). Wprowadzony na tych zasadach w 1984 r., był 23 lata później w posiadaniu ok. 37% mieszkańców kantonu Basel-Stadt. Rozprowadza się go pocztą, aby wiadomo było, jaka część należnej subwencji przysługuje TNW od poszczególnych gmin czy kantonów (legitymowanie klientów przy zakupie byłoby w złym guście).

Dodaj komentarz
Komentarze do artykułów może dodać każdy użytkownik Internetu. Administrator portalu nie opublikuje jednak komentarzy łamiących prawo oraz niemerytorycznych, tj. nieodnoszących się bezpośrednio do treści zawartych w artykule. Nie będą również publikowane komentarze godzące w dobre imię osób czy podmiotów, rasistowskie, wyznaniowe czy uwłaczające grupom etnicznym, oraz zawierają treści nieetyczne albo niemoralne, pornograficzne oraz wulgarne. Z komentarzy zostaną usunięte: reklamy towarów, usług, komercyjnych serwisów internetowych, a także linki do stron konkurencyjnych.