Artykuły

Od zarania cywilizacji budowniczowie dążyli do wznoszenia wiecznych konstrukcji. Niestety, z czasem każda budowla ulegała zniszczeniu. Współczesna inżynieria mając świadomość nieuchronności procesów niszczenia wdraża zasady i metody zapobiegające destrukcji obiektów oraz służące ich skutecznym naprawom. W przypadku obiektów betonowych taki katalog reguł tworzy zbiór przepisów zawarty w normie PN-EN 1504.

Poza błędami wykonawstwa czy użytkowania podstawowymi przyczynami niszczenia betonowych obiektów jest korozja materiałów konstrukcyjnych spowodowana oddziaływaniem różnych czynników środowiskowych. - Naprawa jest procesem technicznie trudnym i działaniem społecznie odpowiedzialnym, jest też ekonomicznie kosztownym przedsięwzięciem – zaznacza dr hab. inż. Paweł Łukowski z Katedry Inżynierii Materiałów Budowlanych Politechniki Warszawskiej. – Dlatego opracowanie sformalizowanych procedur ujmujących poszczególne zagadnienia napraw oraz ochrony konstrukcji betonowych stało się koniecznością – dodaje.

Zbiór reguł naprawy i ochrony

Europejski Komitet Normalizacyjny, działając na podstawie mandatu Komisji Europejskiej, opracował obszerną, bo aż 10-częściową, normę EN 1504 Wyroby i systemy do napraw i ochrony konstrukcji betonowych. Została ona wprowadzona do stosowania w Polsce. Z 10 jej części przetłumaczono 9. Część 9. tej normy wprowadzono do stosowania w Polsce na zasadzie uznania, czyli w brzmieniu oryginalnym. - Ta część normy była w Europie stosowana już od połowy lat 90. jako prenorma, a więc tymczasowa. Uważano, że jest tak ważna - w pewnym sensie nadrzędna w stosunku do pozostałych części normy - iż należy przez kilka lat zbierać opinie i doświadczenia z jej stosowania, i dopiero wówczas dokonać ostatecznego jej zatwierdzenia. Ten czas sprawdzania jej zapisów bardzo się przedłużył. Dopiero w ostatnim roku norma ta została zatwierdzona do stosowania jako norma europejska, zatem nie było jeszcze możliwości przetłumaczenia jej na język polski – wyjaśnia dr Paweł Łukowski.

Zbiór norm EN 1504 obejmuje:

• 1504-1 Definicje, wymagania, kontrola jakości i ocena zgodności (część wprowadzona do stosowania w Polsce w 2000 r., nowelizowana w 2006 r.),
• 1504-2 Systemy ochrony powierzchniowej betonu (część wprowadzona do stosowania w Polsce w 2006 r.),
• 1504-3 Naprawy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne (część wprowadzona do stosowania w Polsce w 2006 r.),
• 1504-4 Łączenie konstrukcyjne (część wprowadzona do stosowania w Polsce w 2006 r.),
• 1504-5 Iniekcja betonu (część wprowadzona do stosowania w Polsce w 2006 r.),
• 1504-6 Kotwienie stalowych prętów zbrojeniowych (część wprowadzona do stosowania w Polsce w 2007 r.),
• 1504-7 Ochrona zbrojenia przed korozją (część wprowadzona do stosowania w Polsce w 2007 r.),
• 1504-8 Sterowanie jakością i ocena zgodności (część wprowadzona do stosowania w Polsce w 2006 r.),
• 1504-9 Podstawowe zasady stosowania wyrobów i systemów (część wprowadzona do stosowania w Polsce w 2008 r.),
• 1504-10 Stosowanie wyrobów i systemów na placu budowy oraz kontrola jakości prac (część wprowadzona do stosowania w Polsce w 2005 r., nowelizowana w 2006 r.).

Norma EN 1504 jest ponadto obudowana obszernym zbiorem norm na metody badań materiałów naprawczych i ochronnych. Łącznie jest ich już w tej chwili 62. Są one sukcesywnie tłumaczone i wprowadzane do stosowania w Polsce.

Złożoność decyzji o naprawie

Przyczyny uszkodzeń betonu mogą mieć charakter mechaniczny, fizyczny bądź chemiczny.
Z kolei korozję zbrojenia wywołuje karbonatyzacja, prądy błądzące, oraz czynniki działające korozyjnie (wprowadzone podczas produkcji/wykonania lub pochodzące ze środowiska zewnętrznego).

- Odwleczenie decyzji o naprawie obiektu betonowego z reguły oznacza konieczność  odciążenia konstrukcji, może też skutkować jego rozbiórką. Natomiast decyzja podjęta przedwcześnie jest nieracjonalna, naraża zarządcę obiektu na niepotrzebne koszty. Z kolei decyzja o naprawie podjęta za późno może spowodować, że początkowo dostrzeżona niewielka lokalna usterka, doprowadzi do katastrofy budowlanej. Moment podjęcie decyzji o wykonaniu naprawy obiektu betonowego ma więc kluczowe znaczenie. Czy naprawiać i kiedy naprawiać? Jeśli tak, to jak i czym? W tej sprawie norma EN 1504 zaleca dokonanie analizy logicznego ciągu przesłanek, który obejmuje diagnozę objawów uszkodzeń betonu i ich przyczyn, potencjalny sposób naprawy, czyli przyjmowane zasady i metody, oraz ostateczny dobór materiałów, które zostaną zastosowane – wyjaśnia dr Paweł Łukowski.

Norma EN 1504 reguluje cały proces naprawy bądź zabezpieczenia konstrukcji betonowych począwszy od określenia przesłanek do podjęcia określonych działań, aż po dobór odpowiednich materiałów i kontrolę jakości wykonanych prac. Racjonalne uzasadnienie podejmowanych czynności opiera się na zbadaniu rodzajów uszkodzeń konstrukcji i jej stanu technicznego, wyjaśnieniu przyczyn powstałych uszkodzeń oraz na przyjęciu odpowiadającego temu systemu naprawy  wraz z dobraniem właściwych materiałów. - Zatem przeprowadzenie naprawy w istocie nie ogranicza się do wykonania samych prac. Ten proces musi się rozpocząć od właściwej diagnostyki w myśl zasady, że nie ma naprawy bez ustalenia przyczyny uszkodzenia. Z tych wykrytych i przeanalizowanych przyczyn powinien wynikać racjonalny projekt naprawy – zaznacza dr Łukowski.

Tweet