W 2011 r. Komisja Europejska opublikowała dokument pt. „Biała księga - Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu”. W tym unijnym dokumencie podkreślono potrzebę zmian w zasadach funkcjonowania transportu. Zapisy Białej księgi zawierają również szereg sugestii odnoszących się do tworzenia nowych wzorców mobilności, diametralnie odmiennych od dotychczasowych nawyków transportowych. Tym przemianom służą działania realizowane w programach dofinansowywanych z unijnego budżetu. Oryginalnym przykładem jest Program Południowy Bałtyk, w ramach którego realizowane są projekty o charakterze międzynarodowym właśnie między innymi służące wymianie doświadczeń i dobrych praktyk w przedsięwzięciach z zakresu zrównoważonej mobilności.

 

Program Europejskiej Współpracy Terytorialnej obejmuje 52 przedsięwzięcia, których wspólnym celem jest przełamanie podziałów, jakie wprowadzają granice państw, a tym samym wspomaganie europejskiej integracji na poziomie lokalnym. Częścią tej inicjatywy jest Program Południowego Bałtyku. Obejmuje on zasięgiem obszar zamieszkały aż przez 9 mln osób. W Programie uczestniczą nadbałtyckie regiony i ich miejskie ośrodki z: Polski (podregiony: szczeciński, koszaliński, słupski, gdański, Gdańsk – Gdynia – Sopot; obszarem przyległym jest podregion elbląski), Szwecji (regiony Kalmar, Blekinge, Skane oraz region przyległy Kronoberg), Niemiec (obszary landu Meklemburgia/Pomorze Przednie: Greifswald, Rostock, Stralsund, Wismar, Bad Doberan, Nordvorpommern, Nordwestmecklenburg, Ostvorpommern, Rügen, Uecker-Randow), Danii (regionalny okręg Bornholm oraz obszar przyległy: Zealand) i Litwy (region Kłajpeda oraz jako regiony przyległe: Taurage i Telsiai).

Program Południowego Bałtyku jest finansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Całkowity budżet programu na lata 2007-2013 wynosi 75 342 210 euro, w tym środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego sięgają 60 735 659 euro. Ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego polscy, litewscy oraz niemieccy partnerzy uzyskali dofinansowanie w wysokości do 85 proc. kosztów kwalifikowanych projektu, natomiast partnerzy ze Szwecji i Danii do 75 proc.

W Programie Południowego Bałtyku mieści się projekt „Abc.multimodal”. Partnerami w jego realizacji są trzy miasta: Rostok, Gdańsk i Kalmar oraz dwie organizacje pozarządowe: stowarzyszenie z Rostoku reprezentujące rowerzystów i Polska Unia Mobilności Aktywnej (PUMA). Projekt zaplanowany jest na 36 miesięcy; zakończy się w czerwcu przyszłego roku. Uzyskał on 1,18 mln euro dofinansowania. Wyznaczonym dla niego celem jest uzyskanie poprawy dostępności rowerowej poprzez zintegrowanie ruchu i transportu rowerowego w ramach mulimodalnego systemu transportu. – Mówimy tu więc o transporcie wielogałęziowym, czyli o mobilności multimodalnej. Z jednej strony obejmuje to twarde rozwiązania, czyli infrastrukturę. Drugim elementem są działania miękkie. Projekt „Abc.multimodal” obejmuje zatem oba te aspekty – podkreśla Thomas Möller, menadżer ds. komunikacji w projekcie „Abc.multimodal”.*

Thomas Möller podkreśla, że idea projektu przekazywana jest w haśle: Jazda rowerowa łączy! Otóż z jednej strony łączy partnerów projektu, czyli miasta którym zależy na rozwoju ruchu rowerowego. Do projektu każde  wnosi odmienne doświadczenia wynikające z krajowych uwarunkowań historycznych, kulturowych czy wreszcie geograficzno-klimatycznych. Miasta ponadto uzupełniają się pod względem sposobów i forma funkcjonowania miejskich struktur administracyjnych. W tym przypadku istotne są też doświadczenia kolejnych dwóch partnerów projektu reprezentujących organizacje pozarządowe. Z drugiej strony elementem łączącym w tym projekcie jest dążenie do poprawy dostępności rowerowej i wypromowanie ruchu rowerowego.

Każdy z partnerów projektu osobno określił grupy docelowe, na dotarciu do których koncentrują swoje działania. Rostok wybrał jako grupę docelową osoby dojeżdżające do pracy, oraz studentów i uczniów dojeżdżających do uczelni i szkół. Ponadto działania ukierunkowano na konkretny obszar miasta, to jest na teren pomiędzy centrum a północo-zachodnią stroną. Gdańsk z kolei w tym projekcie postawił na grupę firm medialnych i dziennikarzy. Uznano bowiem, że to co o ruchu rowerowym przekazują dziennikarze jest istotne dla jego właściwej promocji. W przypadku Kalmaru grupą docelową są przedstawiciele sklepów detalicznych oraz ich klienci. Działania skoncentrowano w trzech obszarach, tam gdzie najczęściej jeździ się po zakupy, a więc na centrum miasta i na popularnych centrach handlowych.

Z kolei odrębny projekt, realizowany przez partnerów z Niemiec i Szwecji, dotyczy tworzenia wzorca mobilności na obszarach pozamiejskich. Projekt „Mobile Together”, czyli Mobilni Razem, ma zachęcać do wykonywania wspólnych podróży jednym samochodem, na przykład do pracy. Projekt skupia się na działaniach w obszarach pozamiejskich, ponieważ tam z reguły nie funkcjonuje komunikacja publiczna, bądź jej kursy odbywają się w ograniczonym zakresie. W takich sytuacjach każda rodzina dysponuje co najmniej dwoma samochodami, a to podwyższa ich koszty utrzymania. Oczywiście indywidualnie wykorzystywane samochody stają się przyczyna zanieczyszczeń środowiska oraz tworzących się zatorów ulicznych.

Projekt zatem promuje ideę „Car sparing”. Chodzi w tym przypadku o umawianie się z sąsiadami na jazdę do miasta. W tym projekcie wykorzystywany jest system komputerowy, w którym rejestruje się samochód i liczbę wolnych miejsc bądź wpisuje się własne zapotrzebowanie na podróż do danego miejsca i w określonym czasie. System przede wszystkim ma ułatwić porozumienie się w sprawie regularnych, codziennie wykonywanych dojazdów do pracy czy na uczelnie. 

- „Car sparing” oznacza nie tylko mniej samochodów na drogach, a tym samym ochronę środowiska przed zanieczyszczeniem. Istotnym aspektem tego projektu jest wzmacnianie więzi społecznych poprzez poznawanie nowych osób w zamieszkiwanym regionie – podkreśla Karoline Alvånger, koordynator projektu „Mobile Together”.**

Projekt rozpoczął się w tym roku. Między innymi zajmie się on badanie rynku wspólnych dojazdów. Jak zaznacza Karoline Alvånger, badania zwyczajów mobilnych umożliwiają systemy informatyczne, na przykład aplikacje na telefony komórkowe, które gromadzą dane o godzinach i porach dnia wykonywania podróży. Natomiast w praktyce taki system pozwala automatycznie wyszukać osoby o podobnych zwyczajach i potrzebach komunikacyjnych. W ten sposób można dobrać się w celu wspólnego wyjazdu samochodem do miasta, do pracy, na uczelnię itp. Ponadto uzupełnieniem takiego systemu może być program pokazujący gdzie aktualnie znajduje się osoba i kierowany przez nią pojazd, na który się umówiliśmy i na który właśnie czekamy. Pozwala to uniknąć obawa i zdenerwowania o to, czy dojedzie się zgodnie z planem do celu podróży. Daje to też duże poczucie bezpieczeństwa i pewności. Mało tego, są też programy, które służą ocenie osób i pojazdów umawianych na wspólne podróżowanie. Pozwala to unikać potencjalnych konfliktów poprzez niekojarzenie przez system osób, które się nie zaakceptowały wzajemnie.

Polski projekt „BAYinTRAP” postawił natomiast na młodzież, a dokładnie na kreowanie młodzieńczego potencjału w tworzeniu polityk transportowych, w tym polityk mobilności. Młodzież ma więc podpowiadać decydentom, co zrobić, by miejska przestrzeń była komunikacyjnie przyjazna wszystkim. - Młodzież znad Bałtyku wpływa na politykę transportową – tak można tłumaczyć zawarte przesłanie w akronimie stanowiącym nazwę projektu – wyjaśnia Jacek Piotrowski, koordynator projektu BAYinTRAP.***

Projekt ruszył w tym roku; jego wartość to ponad 230 tys. euro. Partnerem projektu jest Szczecinek, niemiecki Greifswald i litewska Kłajpeda. - Celem projektu jest zwiększenie dostępu społeczeństwa do procesu tworzenia przepisów, a szczególnie polityk dotyczących transportu miejskiego. Regulacje unijne i krajowe niestety nie pozostawiają żadnego marginesu na działania i inicjatywy społeczne. Dlaczego więc w tym projekcie zależy nam na młodzieży? Odpowiedź jest oczywista: ponieważ młodzież jest kreatywna, entuzjastyczna, ale też krytyczna, prowadząca do konfrontacji z politykami samorządowymi i specjalistami transportu czy drogownictwa. Taka konfrontacja może przynieść dobre efekty. Chodzi o zbudowanie mostu porozumienia między młodzieżą a decydentami, by przyszłościowo kształtować mobilność Południowego Bałtyku - zaznacza Jacek Piotrowski.

AS

Źródło: Współpracy międzynarodowej w tworzeniu nowych wzorców transportowych został poświęcony panel dyskusyjny „Transgraniczne rozwiązania ku zrównoważonej mobilności”, który był częścią programu IV Kongresu Mobilności Aktywnej  (Gdańsk, 12-13 września 2013 r.).

*Thomas Möller - doradca ds. promocji ruchu rowerowego firm prywatnych i administracji publicznej. Dysponuje bogatym doświadczeniem projektowym; zajmuje się konsultingiem w zakresie strategicznego planowania oraz wdrażania konkretnych rozwiązań na rzecz promocji ruchu rowerowego. Razem z Hanzeatyckim Miastem Rostock zaplanował i wdrożył wiele różnych rozwiązań, które przyczyniły się do wzrostu ruchu rowerowego o 60% w przeciągu 5 lat. Od 2011 r. jest głównym specjalistą ds. komunikacji projektu „abc.multimodal” w Regionie Południowego Bałtyku, w którym uczestniczy Rostok, Gdańsk i Kalmar. Od 2007 roku jest również członkiem zespołu „team red”, firmy konsultingowej ds. zarządzania mobilnością, planowania ruchu drogowego oraz rozwoju turystyki. W ramach swojej działalności  w zespole „team red” przeprowadził badania nad promocją ruchu rowerowego w historycznych miastach i parkach, dokonywał ekspertyzy polityki rowerowej Saksonii i koncepcji kampanii przeciw konfliktom w ruchu drogowym. Miał wkład w rozwój systemu wypożyczalni rowerów dla turystów „Usedomrad,” ewaluację systemu wypożyczalni rowerów publicznych w Moguncji i studiów nad udogodnianiami typu Bike&Ride przy dworcach kolejowych.

**Karoline Alvånger pracuje dla Agencji Energetycznej Południowowschodniej Szwecji (Energy Agency for Southeast Sweden). Od kilku lat pracuje jako konsultant inżynierii energetycznej. W ESS pracuje z przedsiębiorstwami średniej i małej wielkości. Koordynuje projekty o zarządzaniu mobilnością, a przede wszystkim o ride-sharing.

***Jacek Piotrowski - w latach 2002 do 2005 pełnił funkcję zastępcy burmistrza Miasta Szczecinek. Dwukrotnie powołany przez Premiera Rządu RP na następcę burmistrza Białego Boru (2001 rok) i Miasta Szczecinek (2005 rok). W latach 2006 – 2009 Dyrektor Centrum Wsparcia dla Biznesu w Szczecinku. Natomiast w latach 2009 – 2012 był odpowiedzialny za upowszechnienie rezultatów projektu RENAISSANCE, projektu Inicjatywy CIVITAS +. RENAISSANCE był konsorcjum pięciu miast: Perugii (Włochy), Bath (Wielka Brytania), Szczecinka, Gorna Oryahovista (Bułgaria) i Skopje (Macedonia). Pełna nazwa projektu brzmiała: Testowanie Innowacyjnych Strategii dla Ekologicznego Transportu Miejskiego w Historycznych Miastach Europy. Od 2012 zarządza projektem BAYinTRAP – Młodzież z Krajów Bałtyckich Oddziaływująca na Politykę Transportową (Program Południowego Bałtyku na lata 2007 – 2013). Jest to inicjatywa dążąca do utworzenia warunków do aktywnego zaangażowania młodzieży w rozwój zrównoważonej miejskiej polityki transportowej.

Dodaj komentarz
Komentarze do artykułów może dodać każdy użytkownik Internetu. Administrator portalu nie opublikuje jednak komentarzy łamiących prawo oraz niemerytorycznych, tj. nieodnoszących się bezpośrednio do treści zawartych w artykule. Nie będą również publikowane komentarze godzące w dobre imię osób czy podmiotów, rasistowskie, wyznaniowe czy uwłaczające grupom etnicznym, oraz zawierają treści nieetyczne albo niemoralne, pornograficzne oraz wulgarne. Z komentarzy zostaną usunięte: reklamy towarów, usług, komercyjnych serwisów internetowych, a także linki do stron konkurencyjnych.