Artykuły

Oczyszczenie wody odpływającej z powierzchni szczelnych określonych w rozporządzeniu ministra środowiska (Dz.U.06.137.984)

Według przepisów, tylko wody opadowe pochodzące "z zanieczyszczonej powierzchni szczelnej terenów przemysłowych, składowych, baz transportowych, portów, lotnisk, miast, budowli kolejowych, dróg zaliczanych do kategorii dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych klasy G, a także parkingów o powierzchni powyżej 0,1 ha" powinny być kontrolowane pod względem zanieczyszczeń przed wprowadzeniem ich do wód lub do ziemi. W tym celu powinny być „ujęte w szczelne, otwarte lub zamknięte systemy kanalizacyjne”  i doprowadzone do stanu, w którym ścieki nie powinny zawierać „substancji zanieczyszczających w ilościach przekraczających 100mg/l zawiesin ogólnych oraz 15 mg/l węglowodorów ropopochodnych”. Urządzenia oczyszczające powinny zapewniać oczyszczenie strumienia ścieków określonego wielkością natężenia deszczu 15 l na sekundę na hektar. „Wody opadowe lub roztopowe pochodzące z powierzchni innych (niż wymienione powierzchnie szczelne) mogą być wprowadzane do wód lub ziemi bez oczyszczenia”. Podobnie wody, które przewyższają nominalne przepustowości urządzeń oczyszczających mogą być wprowadzone do odbiornika bez oczyszczenia.

Biorąc powyższe pod uwagę staje się oczywiste, że oddzielenie wód wymagających oczyszczania od wód, które tego nie wymagają minimalizuje koszt stosowanych urządzeń oczyszczających dla wód opadowych odprowadzanych z całego pasa inwestycji liniowej wraz z wodami dopływającymi do rowów ze zlewni. Zastosowanie ścieków przykrawężnikowych i kanalizacji dla jezdni i utwardzonego pobocza dróg klasy A, S, GP i G pozwala pozostałą część wód prowadzić do odbiorników bez oczyszczania. Dla pozamiejskich dróg klasy Z, L lub D woda deszczowa nawet zebrana do lokalnej kanalizacji nie wymaga oczyszczania, o ile nie wprowadza się do niej wód opadowych z parkingów większych niż 1000 m².

Rozporządzenie ministra transportu (Dz.U.99.43.430) poleca: „przy projektowaniu i wykonaniu drogi powinno się dążyć do tego, aby nie stanowiła ona zagrożenia dla wód podziemnych oraz nie pogarszała stanu odbiornika, do którego jest odprowadzana woda z pasa drogowego, pod względem określonej dla niego klasy czystości wód”. A więc wszelkie wody odprowadzane z pasa drogowego, nawet te, które odprowadzane są podczas budowy drogi, nie mogą zmieniać warunków w naturalnych wodach, na przykład takich, jak określone w rozporządzeniu ministra środowiska (Dz.U.02.176.1455) dla wód będących środowiskiem życia ryb. Zagrożenia dla wód pochodzące z procesu budowy drogi, to przede wszystkim zanieczyszczenie zawiesinami (dopuszczalna wielkość w odbiorniku do 25 mg/l) oraz podwyższenie temperatury wody (dopuszczalne w odbiorniku nie więcej niż 25^oC). Oba zagrożenia związane są z rozległymi robotami ziemnymi i związanymi z nimi wycinkami drzew i krzewów. Najrozsądniejszym rozwiązaniem pozwalającym minimalizować zagrożenia jest ograniczanie powierzchni pozbawionej roślinności  podczas wykonywania robót ziemnych, szybkie odtwarzanie zalesień i zakrzaczeń oraz stosowanie tymczasowych osadników na odpływach wód deszczowych z placu budowy.

Wyloty rowów przydrożnych odwadniających powierzchnie trawiaste oraz wyloty pozamiejskich kanalizacji deszczowych dróg Z, L i D mogą być usytuowane w taki sposób, żeby wody dopływające do odbiornika miały jak najmniejszy wpływ na stan wody w odbiorniku. Skoro w urządzeniach odwadniających woda opadowa doznaje przyśpieszenia i niesie ze sobą najwięcej zanieczyszczeń na początku opadu, to celowe jest opóźnienie odpływu poprzez jej retencjonowanie do czasu aż stan wody w odbiorniku się podniesie i będzie możliwe rozcieńczenie dopływającej fali zanieczyszczeń. Dla tej kategorii dróg nie jest wymagane stosowanie urządzeń oczyszczających. Można więc strategicznie wybrać starorzecza, tereny podmokłe i zagłębienia na terenach zalewowych dla wykorzystania naturalnej retencji tych obszarów, czasem zwiększonej celowymi działaniami, takimi jak poszerzenie rowów odpływowych czy pogłębienie naturalnych rozlewisk. Rozwiązania takie mogą powodować, że w przeważającym okresie czasu wody opadowe będą docierały do odbiornika głównie jako woda przesiąknięta przez grunt podłoża i w ten sposób oczyszczona całkowicie z zawiesin i osadów mineralnych. W obszarach chronionych odprowadzanie czystych wód opadowych pośrednio poprzez sieć naturalnych odbiorników jest więc jak najbardziej pożądane.

Józef Jeleński

Ove Arup & Partners Ltd.

http://www.jot-raba.az.pl

Literatura:

1. Jan Żelazo, Zbigniew Popek: Podstawy renaturyzacji rzek. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2002.
2. Antoni Bojarski i inni: Zasady dobrej praktyki w utrzymaniu rzek i potoków górskich. MŚ Departament Zasobów Wodnych, Warszawa 2005
3. Jeleński J.: Droga i jej odwodnienie jako trwałe uszkodzenie doliny i łożyska cieku. Zeszyty Naukowo-Techniczne SITK RP, Oddział w Krakowie, seria: Materiały Konferencyjne nr 62/2004 (Zeszyt 112) (115-135)
4. Dorota Gatkowska-Jeleńska, Józef Jeleński: Naturalna estetyka zbiorników retencyjnych deszczówki. Zeszyty naukowo techniczne SITK RP, seria Materiały Konferencyjne nr 77/2006 (zeszyt 131) (35-51)
5. Przyjazne naturze kształtowanie rzek i potoków – praktyczny podręcznik. Polska Zielona Sieć, Wrocław – Kraków 2006
6. Józef Jeleński, Dorota Gatkowska-Jeleńska: Zastosowanie równań równowagi cieków żwirodennych dla zachowania naturalnego otoczenia dróg. Zeszyty Naukowo-Techniczne SITK RP w Krakowie, seria: Materiały Konferencyjne nr 85/2008 (zeszyt 141) (57-84).

Przepisy prawne:

• Dz.U.97.21.111 Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 20 grudnia 1996 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane gospodarki wodnej i ich usytuowanie.
• Dz.U.99.43.430 Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.
• Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie.
• Dz.U.02.176.1455 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych.
• Dz.U.06.137.984 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego
• Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, Dz.U. L 327 z 22.12.2000, str. 1—73
• Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, Dz.U. L 288  z 6.11.2007, str. 27—34

Tweet