Artykuły

Ochrona środowiska i walorów krajobrazowych były największym problemem drogownictwa ostatniego dziesięciolecia. Błędy występowały na wszystkich poziomach decyzji poczynając od ustaw, organizacji służb, zespołów, ocen i umiejętności wykorzystania zagranicznych doświadczeń.

W Koncepcji [1] opisany jest ogólnie problem utrzymania wysokiej jakości walorów krajobrazowych Polski oraz przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego. Na rys. 2 prezentowana jest ocena różnej atrakcyjności wizualnej krajobrazu obszarów Polski i negatywnego wpływu działalności człowieka.

Na poziomie ponadregionalnym wykorzystywano dotychczas m.in. system łączności ekologicznej ECONET dla szacowania konfliktów ekologicznych w rozwoju infrastruktury transportowej. Na poziomie regionalnym i lokalnym niezbędne są uszczegółowienia, które będą przydatne także w dalszych etapach planowania przestrzennego.

Rys. 2. Ocena atrakcyjności wizualnej krajobrazu i negatywny wpływ działalności człowieka [1]

Podkreśla się w opracowaniu, że korytarze ekologiczne są formą słabo zdefiniowaną prawnie. W miastach maleje udział powierzchni zielonych, a zabudowa korytarzy napowietrzających odcina przestrzenie otwarte od wnętrza miasta, powodując pogorszenie warunków klimatycznych i jakości życia [1]. Podsumowanie konsultacji i uwagi GDOŚ do Programu Dróg Krajowych na lata 2011-2015 [2] ułatwi podejmowanie decyzji przez inwestorów i projektantów, które powinny rozpoczynać się od rozpoznania potrzeb ochrony środowiska i walorów krajobrazowych. Tylko lokalizacja drogi może mieć znaczenie dla środowiska, a przypisywanie jej szkodliwości w czasie eksploatacji jest powszechnie stosowanym uproszczeniem, gdyż szkody dla środowiska powodowane są przez poruszające się pojazdy, których proekologiczne cechy powinny być uwzględniane przez ich konstruktorów i producentów. Łatwiej jest jednak protestować np. przeciw budowie autostrad niż przed bramami wyjazdowymi zakładów produkujących samochody.

Zastrzeżenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w piśmie z 11 stycznia 2011 r. dotyczyły głównie oddziaływania na obszary Natura 2000 i wariantowania inwestycji. Punkty węzłowe sieci drogowej, do których należą np. miasta i uzgodnione z sąsiadami przejścia graniczne, nie mogą podlegać wariantowaniu (szczególnym przypadkiem było miejsce przekroczenia Rospudy, planowane początkowo pod Augustowem).

Trzeba też zauważyć, że zasady trasowania dróg, a w szczególności autostrad i dróg ekspresowych, pomiędzy punktami węzłowymi powinny być zachowane, pomimo życzeń np. samorządów gmin i opinii różnych środowisk (niekiedy wzajemnie sprzecznych). Konieczność trasowania odcinka drogi S19 na obszarze Natura 2000 Jasiołka (pomiędzy Lutoryżem i Barwinkiem) spowodowana jest lokalizacją przejścia granicznego ze Słowacją. W pozostałych przypadkach realizacji Programu [2] szacowane jest oddziaływanie na Naturę 2000 jako nieznaczące, podkreślając możliwość uniknięcia kolizji:

  • na odcinku A2 Warszawa – Kukuryki w Gołoborzu (PLH 140028),
  • S12 – Torfowiska chełmskie (PLH 060023),
  • S17 – Piaski – Hrebenne, Izbicki przełom Wieprza,
  • S19 – Murawy w Haćkach, Dolina Tocznej i Trzcina (k. Barwinka),
  • na drodze krajowej nr 16 Olsztyn – Augustów, odcinek w Puszczy.

Ostateczne obszary Natura 2000 nie są jeszcze wyznaczone i dlatego występuje potrzeba uwzględnienia:

  • obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty – zatwierdzonych prze KE,
  • potencjalnych obszarów jw. według wskazań GDOŚ,
  • obszarów wskazanych przez Klub Przyrodników,
  • obszarów Specjalnej Ochrony Ptaków, według rozporządzenia Ministra Środowiska,
  • IBA (Important Bird Areas) – obszary opublikowane przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków.

Drogowcom pozostaje także ochrona uczestników ruchu drogowego, a zwłaszcza konieczność zapewnienia ich bezpieczeństwa.

Jerzy Kukiełka
Katedra Dróg i Mostów
Politechnika Lubelska

Literatura:
1. Praca zbiorowa – Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Warszawa 2011 r.
2. Praca zbiorowa – Program budowy dróg krajowych na lata 2011-2015 oraz prognozy oddziaływania na środowisko. Ministerstwo Infrastruktury. Warszawa 2011 r.
3. Praca zbiorowa – Strategia rozwoju transportu do 2020 roku. Ministerstwo Infrastruktury. Warszawa 2011 r.

Data publikacji: 7.10.2011

Autor: Jerzy Kukiełka

Kategoria: DIM - Zarządzanie

Opis: Planowany rozwój policentrycznej metropolii sieciowej w Polsce oraz jego etapowanie może mieć istotne znaczenie dla powstania sieci autostrad i dróg ekspresowych. Przy tym na poszczególnych poziomach planowania powinna być w różnym stopniu uwzględniana ochrona środowiska i walorów krajobrazowych. Ponadto udział doświadczonych drogowców w czasie planowania zagospodarowania przestrzennego województw i gmin jest niezbędny, zwłaszcza w zakresie opracowania wewnętrznie spójnych etapów planowania.

Słowa kluczowe: autostrady, drogi ekspresowe, planowanie, zagospodarowanie przestrzenne, ochrona środowiska

Planowanie dróg wg koncepcji KPZK 2030 (II) Ochrona środowiska i walorów krajobrazowych

Ochrona środowiska i walorów krajobrazowych były największym problemem drogownictwa ostatniego dziesięciolecia. Błędy występowały na wszystkich poziomach decyzji poczynając od ustaw, organizacji służb, zespołów, ocen i umiejętności wykorzystania zagranicznych doświadczeń.

W Koncepcji [1] opisany jest ogólnie problem utrzymania wysokiej jakości walorów krajobrazowych Polski oraz przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego. Na rys. 2 prezentowana jest ocena różnej atrakcyjności wizualnej krajobrazu obszarów Polski i negatywnego wpływu działalności człowieka.

Na poziomie ponadregionalnym wykorzystywano dotychczas m.in. system łączności ekologicznej ECONET dla szacowania konfliktów ekologicznych w rozwoju infrastruktury transportowej. Na poziomie regionalnym i lokalnym niezbędne są uszczegółowienia, które będą przydatne także w dalszych etapach planowania przestrzennego.

Rys. 2. Ocena atrakcyjności wizualnej krajobrazu i negatywny wpływ działalności człowieka [1]

Podkreśla się w opracowaniu, że korytarze ekologiczne są formą słabo zdefiniowaną prawnie. W miastach maleje udział powierzchni zielonych, a zabudowa korytarzy napowietrzających odcina przestrzenie otwarte od wnętrza miasta, powodując pogorszenie warunków klimatycznych i jakości życia [1]. Podsumowanie konsultacji i uwagi GDOŚ do Programu Dróg Krajowych na lata 2011-2015 [2] ułatwi podejmowanie decyzji przez inwestorów i projektantów, które powinny rozpoczynać się od rozpoznania potrzeb ochrony środowiska i walorów krajobrazowych. Tylko lokalizacja drogi może mieć znaczenie dla środowiska, a przypisywanie jej szkodliwości w czasie eksploatacji jest powszechnie stosowanym uproszczeniem, gdyż szkody dla środowiska powodowane są przez poruszające się pojazdy, których proekologiczne cechy powinny być uwzględniane przez ich konstruktorów i producentów. Łatwiej jest jednak protestować np. przeciw budowie autostrad niż przed bramami wyjazdowymi zakładów produkujących samochody.

Zastrzeżenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w piśmie z 11 stycznia 2011 r. dotyczyły głównie oddziaływania na obszary Natura 2000 i wariantowania inwestycji. Punkty węzłowe sieci drogowej, do których należą np. miasta i uzgodnione z sąsiadami przejścia graniczne, nie mogą podlegać wariantowaniu (szczególnym przypadkiem było miejsce przekroczenia Rospudy, planowane początkowo pod Augustowem).

Trzeba też zauważyć, że zasady trasowania dróg, a w szczególności autostrad i dróg ekspresowych, pomiędzy punktami węzłowymi powinny być zachowane, pomimo życzeń np. samorządów gmin i opinii różnych środowisk (niekiedy wzajemnie sprzecznych). Konieczność trasowania odcinka drogi S19 na obszarze Natura 2000 Jasiołka (pomiędzy Lutoryżem i Barwinkiem) spowodowana jest lokalizacją przejścia granicznego ze Słowacją. W pozostałych przypadkach realizacji Programu [2] szacowane jest oddziaływanie na Naturę 2000 jako nieznaczące, podkreślając możliwość uniknięcia kolizji:

• na odcinku A2 Warszawa – Kukuryki w Gołoborzu (PLH 140028),

• S12 – Torfowiska chełmskie (PLH 060023),

• S17 – Piaski – Hrebenne, Izbicki przełom Wieprza,

• S19 – Murawy w Haćkach, Dolina Tocznej i Trzcina (k. Barwinka),

• na drodze krajowej nr 16 Olsztyn – Augustów, odcinek w Puszczy.

Ostateczne obszary Natura 2000 nie są jeszcze wyznaczone i dlatego występuje potrzeba uwzględnienia:

• obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty – zatwierdzonych prze KE,

• potencjalnych obszarów jw. według wskazań GDOŚ,

• obszarów wskazanych przez Klub Przyrodników,

• obszarów Specjalnej Ochrony Ptaków, według rozporządzenia Ministra Środowiska,

• IBA (Important Bird Areas) – obszary opublikowane przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków.

Drogowcom pozostaje także ochrona uczestników ruchu drogowego, a zwłaszcza konieczność zapewnienia ich bezpieczeństwa.

Jerzy Kukiełka

Katedra Dróg i Mostów

Politechnika Lubelska

Literatura:

1. Praca zbiorowa – Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Warszawa 2011 r.

2. Praca zbiorowa – Program budowy dróg krajowych na lata 2011-2015 oraz prognozy oddziaływania na środowisko. Ministerstwo Infrastruktury. Warszawa 2011 r.

3. Praca zbiorowa – Strategia rozwoju transportu do 2020 roku. Ministerstwo Infrastruktury. Warszawa 2011 r.

Warto przeczytać:

Tagi: autostrady drogi ekspresowe planowanie zagospodarowanie przestrzenne ochrona środowiska
Szczegóły
Dodaj komentarz
Komentarze do artykułów może dodać każdy użytkownik Internetu. Administrator portalu nie opublikuje jednak komentarzy łamiących prawo oraz niemerytorycznych, tj. nieodnoszących się bezpośrednio do treści zawartych w artykule. Nie będą również publikowane komentarze godzące w dobre imię osób czy podmiotów, rasistowskie, wyznaniowe czy uwłaczające grupom etnicznym, oraz zawierają treści nieetyczne albo niemoralne, pornograficzne oraz wulgarne. Z komentarzy zostaną usunięte: reklamy towarów, usług, komercyjnych serwisów internetowych, a także linki do stron konkurencyjnych.