Historia polityki rowerowej małopolskiej stolicy sięga już 1993 roku. To wówczas w strategicznym dokumencie określającym rozwój transportu w Krakowie ujęto po raz pierwszy planowane budowy tras rowerowych. Dziesięć lat później, to jest w 2003 roku, zostało przygotowane studium systemu podstawowych tras rowerowych. W tym dokumencie zawarto szczegółowe przebiegi tras w układzie miasta. Zapisy tego dokumentu znalazły też odzwierciedlenie w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta. Wtedy również opracowano standardy projektowania i wykonawstwa tras rowerowych. Zostały one przyjęte do stosowania zarządzeniem prezydenta Krakowa.
W 2009 roku Kraków podpisał Kartę Brukselską*, co zobligowało władze miasta do osiągnięcia w perspektywie do 2020 roku zwiększenia do 15 procent udziału ruchu rowerowego w ruchu ogółem. W tej chwili ten poziom sięga zaledwie 3 procent. Niemniej uzyskanie jego dowodzi, że Kraków wzbogaca się o infrastrukturę rowerową, a co za tym idzie następuje dalszy wzrost zapotrzebowania na podróże rowerami, co pobudza kolejne inwestycje w infrastrukturze rowerowej. Drugi zasadniczy cel Karty Brukselskiej, zakładający zmniejszenie o 50 procent udziału w zdarzeniach drogowych wypadków z udziałem rowerzystów, również jest spełniany poprzez rozwój sieci dróg rowerowych w mieście i stosowanie narzędzi inżynierii ruchu, które usprawniają ruch rowerowy i zapewniają poczucie bezpieczeństwa i komfort jazdy użytkownikom jednośladów.
Inwestycje w infrastrukturę rowerową i stosowane metody inżynierii ruchu są dwoma podstawowymi obszarami działania władz miasta w zakresie rozwoju ruchu rowerowego. Trzecim natomiast obszarem działań, także odpowiadającym zakresem zobowiązaniom Karty Brukselskiej, jest dialog społeczny służący konsultowaniu konkretnych rozwiązań oraz zbieraniu sugestii od mieszkańców miasta i krakowskich środowisk rowerowych. Bezpośrednio z użytkownikami rowerów, mieszkańcami miasta i środowiskami rowerzystów kontaktuje się oficer rowerowy.
W przypadku działań inwestycyjnych istotne znaczenie ma opracowane w 2003 roku studium systemu podstawowych tras rowerowych. Dokument ten został zaktualizowany w 2009 roku. Wówczas dokonano pewnej korekty pierwotnego układu tras rowerowych. W ten sposób powstał - przyjęty uchwałą Rady Miasta Krakowa - dotąd obowiązujący schemat tras rowerowych. Ten dokument wyznacza główne kierunki przedsięwzięć z zakresu infrastruktury rowerowej. Obecnie żadna inwestycja drogowa, znajdująca się obszarze planowanych tras rowerowych, nie może być zrealizowana bez uwzględnienia wykonawstwa tras dla rowerów. Studium i uchwała służą równocześnie do wyznaczania priorytetów inwestycyjnych w odniesieniu do zadań postulowanych przez mieszkańców miasta i środowiska rowerowe. Natomiast w odniesieniu do metod inżynierii ruchu warto podkreślić, że Kraków jako jedno z pierwszych polskich miast wdrożyło rowerowe kontrapasy, znacznie usprawniające podróże rowerem po mieście.
Z działań mieszczących się w obszarze dialogu społecznego należy wyróżnić fakt, że decyzją prezydenta Krakowa zostały powołane specjalne dwa zespoły zadaniowe. Jeden to zespół ds. audytów rowerowych. Jego zadaniem jest ocena konkretnych projektów rowerowych. Wymóg poddania projektu audytowi rowerowemu jest obligatoryjny i zapisywany w specyfikacjach przetargowych na wykonanie danego projektu przebudowy czy rozbudowy drogi. W przypadku dużych zadań w ten proces włączane są środowiska rowerowe. Wówczas umieszcza się na stronie internetowej krakowskiego Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu daną dokumentację projektową. Uwagi do projektu można zgłaszać przez dwa tygodnie. Później odbywa się analizowanie uwag. W przypadku mniej istotnych inwestycji drogowych odbywa się to bez udziału środowisk rowerowych, natomiast w przypadku inwestycji mających znaczący wpływ na ruch rowerowy, na posiedzenia zespołu ds. audytu zapraszani są przedstawiciele środowisk rowerowych, aby się wypowiedzieli co do zgłoszonych uwaga do tej dokumentacji projektowej.
Zadaniem drugiego powołanego przez prezydenta miasta zespołu jest kształtowanie polityki rowerowej. Zespół przygotowuje założenia i kierunki działań. Posiedzeniom tego zespołu przewodniczy prezydent miasta.
AS
Materiał powstał w oparciu o wystąpienia podczas Konferencji VELOKRAKÓW nt. polityki rowerowej miast, która odbyła się w Krakowie 20 września 2013 r.
*Karta Brukselska – deklaracja zaincjowana na rowerowej konferencji Velo-city 2009. Miasta – sygnatariusze zobowiązały się, że do 2020 roku wprowadzą zmiany służące upowszechnieniu transportu rowerowego. Podpisując dokument zadeklarowały, że do wyznaczonego roku m.in. zwiększą do 15% udziału komunikacji rowerowej w ruchu miejskim, zmniejszą o 50% ryzyko wypadków rowerowych, opracują system parkingów rowerowych. Zobowiązania z Karty Brukselskiej wyznaczają cele polityk rowerowych miast, których realizacja posłuży zmniejszeniu indywidualnego ruchu zmotoryzowanego.
