No i pokrótce doszliśmy do Unii Europejskiej. Otóż skutki zniszczeń ostatniej wojny upoważniły, lub też rzec można, zdeterminowały władze wielu państw Europy do kompleksowych działań w skali regionów, a nawet krajów. Świadomość, że miasto jest składnikiem większej regionalnej całości, skłoniła i skłania do określenia regionów: naturalnych, ekonomicznych, administracyjnych. Tak więc możemy przyjąć, że planowanie to celowe działanie, obejmujące całokształt problematyki z nim związanej. Nie sposób pomieścić w tej wypowiedzi wszystkie szczegóły, toteż powiem za J. Goryńskim, że planowanie jest narzędziem oraz wyrazem polityki. Polityka przestrzenna jest sferą działań mających za zadanie ustalenie celów, środków i kierunków kształtowania, zagospodarowania i użytkowania przestrzeni. Polityka przestrzenna musi uwzględniać uwarunkowania realizacji celów. Uwarunkowania te najczęściej wynikają z kierunków rozwojowych o charakterze spontanicznym. Plan jest narzędziem i wyrazem polityki i określa pole działań kontrolowanych, ograniczających rozwój spontaniczny. W naszym kraju u podstawy planowania leży przyjęta zasada zrównoważonego rozwoju, który rozumieć należy jako proces wyrównywania potrzeb i możliwości, jakie tworzą wzajemnie powiązane systemy przyrodniczy i kulturowy.
Jeszcze tylko parę słów o sposobach planowania. Wyróżniamy planowanie długoterminowe, czyli antycypacyjne i planowanie krótkoterminowe, czyli śledzące, oraz regionalne i lokalne. Pierwsze – długoterminowe/antycypacyjne – pozwala prognozować poważne zmiany i wizjonerskie zamierzenia, ale oparte jest na niepewnej prognozie, ma charakter docelowy o ograniczonej elastyczności, grozi powstawaniem napięć rozwojowych. Planowanie to jest najwłaściwsze dla opracowania planów struktury miasta. Drugi sposób – planowanie krótkoterminowe/śledzące – charakteryzuje się łatwą do określenia prognozą rozwoju, eliminuje napięcia rozwojowe, pozwala na elastyczne zmiany, ale może nosić cechy incydentalne wywołane czynnikami pozaplanistycznymi, nie posiada ciągłości i niesie za sobą niestety wycinkowość decyzji.
Zbliżając się do końca charakterystyki planowania, chciałbym podkreślić, że planowanie jest procesem ciągłym. Narzędziem planowania miejscowego są plany miejscowe. Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym zobligowała gminy do opracowania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Studium to stanowi akt kierownictwa wewnętrznego organu wykonawczego gminy i zawiera instrumentarium do kształtowania polityki przestrzennej gminy. Oprócz tego studium pełnić powinno rolę promocyjną gminy, edukować zainteresowanych mieszkańców szczególnie w okresie sporządzania zmian, co coraz częściej jest czynione, a przede wszystkim wybranych przedstawicieli społeczności lokalnych (patrz: radnych).
Marek Przedziński
dyrektor
Miejskiego Zarządu Dróg i Transportu
w Częstochowie
- «« poprz.
- nast.
