Jednym z priorytetowych celów realizacji idei zrównoważonej mobilności jest zmniejszanie popytu na podróże realizowane samochodami osobowymi, a zwiększenie udziału podróży odbywanych transportem publicznym, pieszo i rowerem. Nie chodzi tu jednak o całkowite wyeliminowanie podróży wykonywanych samochodem osobowym, ale o bardziej racjonalne wykorzystywanie tego środka lokomocji, np. korzystanie z samochodu w przypadku braku możliwości wyboru innego środka transportu lub wspólne użytkowanie jednego samochodu przez kilka osób (podróżowanie w tzw. systemach carpooling czy carsharing).
Plan mobilności jako jeden z instrumentów zarządzania mobilnością
Popyt na proekologiczne środki transportu kształtuje się m.in. za pomocą nowatorskiego w Polsce, lecz stosowanego na szeroką skalę za granicą, tzw. zarządzania mobilnością. Zarządzanie mobilnością to takie podejście do przewozów pasażerskich, które za pomocą elastycznych i dających się zaadoptować do różnych oczekiwań użytkowników, usług i narzędzi, wpływa na zmianę poglądów i zachowań komunikacyjnych.
Trzon zarządzania mobilnością stanowią tzw. „środki miękkie” obejmujące [7]:
- informację i doradztwo (dostarczanie użytkownikom danych na temat funkcjonowania proekologicznych środków transportu, analizowanie stanu istniejącego, poszukiwanie rozwiązań, ocenę wariantów, np. porównywanie czasów i kosztów podróży różnymi środkami transportu oraz rekomendowanie rozwiązań),
- produkty transportowe (nie tylko standardowe produkty, takie jak bilety czy mapy sieci komunikacji zbiorowej, ale i innowacyjne, stymulujące użytkowanie proekologicznych środków transportu np. bilety transportu publicznego, zapewniające jednocześnie wstęp na różnego rodzaju wydarzenia kulturalne czy sportowe),
- rezerwację i sprzedaż produktów,
- organizację i koordynację usług i rozwiązań (np. organizacja systemów carpooling, carsharing w instytucjach, koordynacja usług transportowych dla osób niepełnosprawnych),
- działania edukacyjne i marketingowe.
„Środki miękkie” wzmacniają efektywność „środków twardych” związanych z rozbudową infrastruktury transportu (np. budowa ścieżek rowerowych, budowa torowisk tramwajowych itp.). Rozwiązania z zakresu „środków miękkich” w porównaniu do „środków twardych” zwykle nie wymagają dużych nakładów finansowych.
Podstawowym i najczęściej stosowanym narzędziem zarządzania mobilnością jest plan mobilności (w wersji ang.: mobility plan, travel plan, trip reduction plan, green commuter plan). Plan mobilności integruje wyszczególnione powyżej „środki miękkie” zrządzania mobilnością w jeden pakiet działań. Obejmuje on strategie promujące proekologiczne środki przemieszczania się, a jednocześnie zawiera rozwiązania, które urzeczywistniają ideę zrównoważonego transportu.
Plany mobilności mają na celu zmianę zachowań komunikacyjnych adresatów projektu w kierunku proekologicznych środków transportu, poprawę dostępności do obszarów lub instytucji, a także pomagają zmniejszać zapotrzebowanie na miejsca parkingowe i redukować zatłoczenie komunikacyjne.
Plany mobilności dla zakładów pracy
W miastach europejskich plany mobilności realizowane są dla tych miejsc, które generują bądź przyciągają duże potoki ruchu np. wyodrębnione obszary w miastach (centra handlowe, osiedla, zespoły przemysłowe). Tego typu instrumenty sprawdzają się również w odniesieniu do imprez okolicznościowych (targów, koncertów, imprez sportowych), których organizacja ma istotny wpływ na miejski system transportowy i często paraliżuje funkcjonowanie miasta.
Realizacja planów mobilności dla takich przedsięwzięć pomaga zmniejszać negatywne skutki ich przeprowadzania. Jednakże najczęściej plany mobilności stosowane są dla dużych przedsiębiorstw i instytucji: urzędów miast, szkół, uniwersytetów, szpitali, zakładów produkcyjnych.
Wdrażanie planu mobilności wymaga odpowiedniej metodyki, skoordynowanych działań edukacyjnych i informacyjnych oraz świadomego uczestnictwa adresatów projektu. Poszczególne fazy wdrażania planów mobilności można zdefiniować następująco:
- Określenie celów planu mobilności.
- Wyznaczenie zakresu działania (obszar, obiekt, adresaci).
- Analiza stanu istniejącego (badania ankietowe zachowań komunikacyjnych i preferencji adresatów, inwentaryzacje rozwiązań i powiązań transportem zbiorowym, samochodem, rowerem, analiza sytuacji parkingowej, badania natężeń ruchu).
- Sprecyzowanie działań koniecznych do wdrożenia w ramach planu mobilności (opracowania koncepcyjno-projektowe, działania szkoleniowe, informacyjne, marketingowe).
- Faza wdrażania działań i rozwiązań.
- Ocena wdrożonych rozwiązań.
Wdrażane strategie i instrumenty są zróżnicowane i zależą od charakterystyki adresatów, wielkości i specyfiki instytucji czy przedsiębiorstwa, a jednocześnie odpowiadają na konkretne problemy komunikacyjne tych jednostek.
- poprz.
- nast. »»
