Nowa dyrektywa klasyczna (2014/24/UE) w sprawie zamówień publicznych wprowadziła szereg zmian w dotychczasowych przepisach. Dyrektywa opublikowana 28 marca br. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, seria L, wejdzie w życie po 20 dniach od tej daty. Termin implementacji do przepisów prawa krajowego musi nastąpić w ciągu 24 miesięcy od daty ich wejścia w życie.
Szczegóły nowych przepisów prezentuje publikowana poniżej druga część informacji przygotowanej przez Ogólnopolską Izbę Gospodarczą Drogownictwa i udostępnionej na stronach tej organizacji.
* Artykuł 72 dyrektywy klasycznej przewiduje, iż zamówienia i umowy ramowe można modyfikować w czasie ich obowiązywania, bez przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia, w dowolnym z poniższych przypadków:
a) dodatkowych robót budowlanych, usług lub dostaw wykonywanych przez pierwotnego wykonawcę, które stały się niezbędne i które nie były uwzględnione w pierwotnym zamówieniu, jeżeli zmiana wykonawcy:
- nie może zostać dokonana z powodów ekonomicznych lub technicznych, takich jak wymogi dotyczące zamienności lub interoperacyjności w odniesieniu do istniejącego sprzętu, usług instalacji zamówionych w ramach pierwotnego zamówienia,
oraz
- spowodowałaby istotną niedogodność lub znaczne zwiększenie kosztów zamawiającego gdy spełnione są wszystkie następujące przesłanki:
* konieczność modyfikacji spowodowana jest okolicznościami, których zamawiający, działający z należyta starannością nie mógł przewidzieć,
* modyfikacja nie zmienia ogólnego charakteru zamówienia wykonawcy względem podwykonawców, gdy możliwość taką przewidują przepisy krajowe,
* ewentualny wzrost ceny nie jest wyższy niż 50% wartości pierwotnej umowy zamówienia lub umowy ramowej (w razie wprowadzenia kilku kolejnych modyfikacji ograniczenie to ma zastosowanie do wartości każdej z nich),
b) gdy nowy wykonawca zastępuje wykonawcę, któremu zamawiający pierwotnie udzielił zamówienia w wyniku:
- jednoznacznej klauzuli przeglądowej lub opcji zgodnych z lit. „a” artykułu 72.1. dyrektywy,
- sukcesji uniwersalnej lub częściowej w prawa i obowiązki pierwotnego wykonawcy w wyniku restrukturyzacji, w tym przejęcia, połączenia, nabycia lub upadłości, przez innego wykonawcę, który spełnia pierwotnie ustalone kryteria kwalifikacji podmiotowej, pod warunkiem, że nie pociąga to za sobą innych istotnych modyfikacji umowy i nie ma na celu obejścia stosowania przedmiotowej dyrektywy,
- sytuacji, gdy zamawiający sam przyjmuje obowiązki głównego wykonawcy względem jego podwykonawców, gdy możliwość taką przewidują przepisy krajowe na mocy artykułu 71 dyrektywy,
c) gdy modyfikacje, niezależnie od ich wartości pieniężnej były przewidziane w pierwotnych dokumentach; mogą one obejmować klauzule zmiany ceny, lub opcje (z zastrzeżeniem, iż nie przewidują modyfikacji ani opcji, które zmieniłyby ogólny charakter umowy zamówienia lub umowy ramowej,
d) gdy modyfikacje niezależnie od ich wartości są nieistotne w rozumieniu ust. 4 artykułu 72 dyrektywy.
Ponadto i bez konieczności sprawdzania, czy warunki określone w ust. 4 litera a – d artykułu 72 zostały spełnione, umowa może być również modyfikowana bez konieczności przeprowadzania nowego postępowania o udzielenie zamówienia, gdy modyfikacja jest niższa niż obie następujące wartości:
- progi określone w artykule 4 dyrektywy, (progi te bez podatku VAT wynoszą co najmniej:
* 5 186 000 euro w przypadku zamówień publicznych na roboty budowlane,
* 134 000 euro w przypadku zamówień publicznych na dostawy i usługi udzielane przez instytucje administracji centralnej i konkursy organizowane przez te instytucje; w odniesieniu do zamówień publicznych na dostawy udzielane przez instytucje zamawiające działające w dziedzinie obronności, próg ten dotyczy wyłącznie zamówień na produkty objęte załącznikiem III do Dyrektywy,
* 207 000 euro w przypadku zamówień publicznych na dostawy i usługi udzielane przez instytucje zamawiające poniżej szczebla centralnego i konkursy organizowane przez te instytucje; próg ten stosuje się także do zamówień publicznych na dostawy udzielane przez instytucje administracji centralnej, działające w dziedzinie obronności, gdy zamówienia te dotyczą produktów nie objętych załącznikiem III,
* 750 000 euro w przypadku zamówień publicznych na usługi społeczne i inne szczególne usługi wymienione w załączniku XIV do dyrektywy, oraz
- 10% pierwotnej wartości umowy w przypadku zamówień na usługi i dostawy oraz niższa niż 15% wartości pierwotnej umowy w przypadku zamówień na roboty budowlane.
* W nowej dyrektywie klasycznej doprecyzowano podstawy wykluczenia wykonawcy z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Zostały one szczegółowo określone w artykule 57 ust. 1- 7 przedmiotowej dyrektywy. W szczególności zamawiający – na podstawie artykułu 57 dyrektywy – ma obowiązek wykluczyć np.:
- wykonawcę w stosunku do którego został wydany prawomocny wyrok z powodu jego udziału w organizacji przestępczej, dopuszczenia się korupcji (zdefiniowanej zarówno w prawie krajowym jak i unijnym), nadużycia finansowego w rozumieniu konwencji w sprawie ochrony „interesów finansowych” Wspólnot Europejskich, finansowania terroryzmu, przestępstw terrorystycznych (artykuł 57 ust. 1 dyrektywy),
- gdy wie, że wykonawca naruszył obowiązki dotyczące płatności podatków lub opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli wydano prawomocny wyrok lub decyzję administracyjną w tej sprawie (artykuł 57 ust. 2 dyrektywy).
Natomiast zamawiający – na podstawie artykułu 57 dyrektywy – może wykluczyć wykonawcę, np.:
- gdy może wykazać za pomocą stosownych środków, że wykonawca jest winny poważnego wykroczenia zawodowego, które podaje w wątpliwość jego uczciwość; wykonawca może być wykluczony z tego powodu niezależnie czy posiadałby techniczną i ekonomiczną zdolność do realizacji zamówienia,
- gdy wykonawca wykazywał znaczące lub uporczywe niedociągnięcia - np. niewykonanie zamówienia, oddanie przedmiotu umowy z wadą, która spowodowała jego niezdolność do użytku zgodnie z przeznaczeniem
- w spełnieniu istotnego wymogu w ramach wcześniejszej umowy w sprawie zamówienia publicznego, albo w ramach wcześniejszej umowy z zamawiającym lub w ramach wcześniejszej umowy w sprawie koncesji, które to nieprawidłowości doprowadziły do wcześniejszego rozwiązania poprzednich umów, bądź wykonawca zapłacił z tego tytułu odszkodowanie lub zastosowano wobec niego inne porównywalne sankcje,
- który zbankrutował, lub prowadzone jest wobec niego postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne, jego aktywami zarządza likwidator lub sąd, zawarł układ z wierzycielami, jego działalność gospodarcza jest zawieszona (artykuł 57 ust. 4 dyrektywy),
- gdy stwierdzi na podstawie wiarygodnych przesłanek, że wykonawca zawarł z innymi wykonawcami porozumienie mające na celu zakłócenie konkurencji,
- jeżeli był winny poważnego wprowadzenia w błąd przy dostarczaniu informacji, które były wymagane do weryfikacji braku podstaw wykluczenia lub do weryfikacji spełnienia kryteriów, lub zataił te informacje. (artykuł 57 ust. 4 Dyrektywy).
Wykonawca, znajdujący się w jednej z sytuacji, o których mowa w artykule 57 ust. 1 i 4 dyrektywy, może przedstawić dowody na to, że podjęte przez niego środki są wystarczające do wykazania jego rzetelności, pomimo istnienia podstawy do wykluczenia. Jeżeli takie dowody uznane zostaną za wystarczające, wykonawca nie zostanie wykluczony. Jednakże wykonawca, który został na podstawie prawomocnego wyroku wykluczony z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia, nie jest uprawniony do skorzystania z powyższej możliwości.
*Dyrektywa 2014/24/UE wprowadza obowiązek przejścia na komunikację elektroniczną pomiędzy zamawiającym, a wykonawcą (artykuł 53 dyrektywy).
*Komisja Europejska opracowała i udostępniła internetowe repozytorium zaświadczeń (e-Certis) dla zamawiających i wykonawców. Zgodnie z artykułem 61 dyrektywy zamawiający ma obowiązek korzystać z systemu e-Certis i wymagać w toku postępowania o zamówienia publiczne przede wszystkim takich rodzajów zaświadczeń lub dowodów w formie dokumentów, które są objęte e-Certis. Baza e-Certis to narzędzie dla zamawiających i wykonawców, pomocne w ustalaniu jakie informacje są wymagane lub przedstawiane w postępowaniach o zamówienia publiczne w innych państwach członkowskich oraz w określaniu wzajemnie uznawanych odpowiedników. Baza e-Certis darmowo udostępnia informacje na temat dokumentów, certyfikatów i świadectw.
Źródło: OIGD