Wzrost gospodarczy nie przeciwdziała w wystarczającym stopniu utracie płynności coraz większej liczby nie korzystających na nim firm. W ciągu trzech kwartałów 2018 roku w oficjalnych źródłach opublikowano informacje o 723 przypadkach niewypłacalności polskich przedsiębiorstw wobec 673 za okres trzech kwartałów 2017 roku (wzrost o 7%).

Nie należy spodziewać się odwrócenia trendu i spadku liczby niewypłacalności w roku przyszłym – po około 10% wzroście liczby niewypłacalności w całym 2018 roku, trzecim już z kolei roku zwiększania się tej liczby, w roku 2019 ich liczba powinna zwiększyć się o 3%.

W budownictwie dopływ środków na rynek w trakcie sezonu pozwolił jedynie (przy blisko 20% dynamice wzrostu wartości prac budowlanych) na zastopowanie tendencji wzrostu liczby niewypłacalności, ale nie na jej odwrócenie. Trudno w tej sytuacji mówić o hossie budowlanej, na pewno nie widać jej w wynikach firm wykonawczych.

W sytuacji bezprecedensowego wzrostu gospodarczego w bieżącym roku, mieliśmy w tym samym czasie do czynienia ze wzrostem liczby niewypłacalności polskich firm. Dlaczego na wynikach finansowych tych przedsiębiorstw nie wywarł pozytywnego wpływu wzrost PKB, konsumpcji czy ostatni – produkcji budowlanej? Oczywiście, wymieniać można problemy takie jak bardzo konkurencyjny rynek i w efekcie minimalną akumulację kapitału, zwłaszcza przez sektor MSP czy niepewne i krótkotrwałe źródła finansowania (w perspektywie roku czy dwóch, a nie trzech do pięciu lat jak na innych rynkach) oraz niezdolność do przełamania schematu niskiej wartości dodanej.

- Zanika w pewnym stopniu schemat, że podczas wzrostu gospodarczego, wszyscy rosną przynajmniej o wartość tego wzrostu, a prawdziwe kłopoty ujawniają się dopiero podczas recesji - ocenia Tomasz Starus, członek zarządu Euler Hermes odpowiadający za ocenę ryzyka. - Niedopasowanie modelu działalności wielu firm do bieżących wyzwań rynkowych jest jednak zbyt duże. Mają one model biznesowy, który się wyczerpał (oparty m.in. na niskich kosztach pracy), albo nie osiągnęły skali, która pozwalałaby im działać z zyskiem na konsolidującym się rynku. Przyczyny są więc generalnie wewnętrzne – leżą po stronie samych firm, w popełnianych błędach czy wyczerpaniu się energii i pomysłów u ludzi, którzy założyli je na początku transformacji ustrojowej. Decydujące jest więc przejście do gospodarki 3.0 a nawet 4.0 – i zazwyczaj zmiana pokoleniowa w biznesie.

Budownictwo: wzrost inwestycji, ale nie zysków branży
Efektem bezprecedensowego dopływu środków na rynek jest (jak na razie) zatrzymanie fali wzrostu niewypłacalności firm budowlanych. Tymczasem już w roku ubiegłym liczba ta rosła i była stosunkowo wysoka. Trudno mówić więc o poprawie – a co dopiero o hossie, której nie widać też w wynikach firm budowlanych, nawet tych największych. Systematycznie spada ich rentowność, a w ślad za tym – wycena notowanych spółek budowlanych, która w ciągu 6 miesięcy br. zmniejszyła się o bezprecedensowe 38%. To prawdziwy obraz skali ryzyka wycenionego przez rynek kapitałowy. Kolejną wskazówkę o kondycji sektora będzie można poznać po sezonie budowlanym – gdy zmniejszy się lub ustanie bieżący dopływ środków, ujawniając rzeczywistą płynność finansową firm budowlanych i ich zdolność do regulowania zaległych zobowiązań.

Źródło: Euler Hermes