Zarząd Dróg Wojewódzkich w Krakowie ma w swojej pieczy ok. 40 dróg o łącznej długości ok. 1400 km. To jedna z największych sieci dróg wojewódzkich w Polsce. Zarządzanie nią polega nie tylko na remontowaniu i utrzymywaniu, ale także inwestowaniu. W najbliższym czasie ZDW zamierza wydać 1,5 mld zł na wybudowanie 14 obwodnic i przebudowanie ok. 140 kilometrów dróg.

- 10 lat współpracy z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska oceniamy bardzo dobrze – powiedziała Aneta Zięba z ZDW w Krakowie na XIII Świątecznej Konferencji Naukowo-Technicznej „Przepusty i przejścia dla zwierząt”. – Udało nam się porozumieć przy realizacji inwestycji, ponieważ my również, zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, staramy się równoważyć kwestie inwestycyjne i środowiskowe.

Ważnym elementem inwestycji jest decyzja środowiskowa, której częścią jest ocena oddziaływania na środowisko. W jej ramach zawiera się analiza korytarzy migracyjnych zwierząt, bo na drogach niższej kategorii również buduje się przejścia i przepusty. Są one mniejsze, nie tak imponujące jak te przy drogach krajowych, ale również potrzebne. I z podobnymi problemami muszą mierzyć się ich inwestorzy.

Dane topograficzne, które służą do określenia lokalizacji przejść dla zwierząt, muszą być aktualne. Nie chodzi tylko o to, czy z danego szlaku korzystają jeszcze zwierzęta, ale głównie o to, jak wygląda obecna zabudowa tego miejsca i najbliższego sąsiedztwa. Zwierzęta mogą zmienić swoje ścieżki, szukając m.in. jedzenia lub oddalając się od terenów rolniczych, przemysłowych. Trzeba też koniecznie prześledzić nie tylko aktualną zabudowę, ale i miejscowe plany zagospodarowania, żeby nie zbudować przejścia w miejscu, które za jakiś czas będzie podjazdem do czyjegoś domu lub parkingu.

Aneta Zięba podała kilka przykładów, w których właściciele sąsiednich działek zagradzali lub zabudowywali swój – zlokalizowany przy przejściu - teren, niwecząc tym samym wysiłki przyrodników o zachowanie korytarza migracyjnego.

- Nie mamy żadnych narzędzi, formalnych czy prawnych, aby tę sytuację zmienić i chronić te przejścia, które już istnieją – stwierdziła Aneta Zięba. – Środki publiczne zostały wydane na budowę przejść, które nie są później chronione i przestają pełnić swoją rolę.

- W województwie małopolskim jest pewna specyfika wydawania decyzji ZRID i tego, jaki obszar obejmują – kontynuowała prelegentka. – Czasami zbyt mały, aby można było zbudować funkcjonalny przepust.

Inną jeszcze sprawą jest jakość wykonania infrastruktury. Kiepskie materiały, albo niestaranność przy montażu sprawiają, że przejścia bądź przepusty przestają spełniać swoją rolę, dlatego bardzo ważny jest późniejszy monitoring. O ile nie można nic zrobić z fantazją właścicieli sąsiednich działek, to niestaranny wykonawca powinien poprawić swoje błędy.

- Problemów z jakością infrastruktury jest wiele – powiedziała A. Zięba. - Są rozwiązania nietrwałe, trudne w utrzymaniu, niszczone przez ludzi i zwierzęta, rozkradane bywają wszystkie elementy, które można zabrać i sprzedać. Nie chcemy takich elementów i staramy się sukcesywnie wymieniać je na trwalsze, m.in. betonowe.

Przesadzić można w obie strony. Nie należy bagatelizować korytarzy migracyjnych i liczyć na to, że zwierzęta jakoś sobie poradzą. Ale również trzeba z rozwagą podchodzić do planowania liczby i rozmiarów przejść, bo to kosztowna infrastruktura.

- Kolejnym problemem są te same wymogi dotyczące modernizacji i budowy nowych odcinków dróg – dodała przedstawicielka ZDW w Krakowie. – Chcielibyśmy, żeby było rozróżnienie, bo zastosowanie czegoś na istniejących drogach, przebudowa obiektów czy przepustów, jest bardzo trudne. Inaczej w przypadku budowy nowych dróg.

Aneta Zięba podkreśliła, że bardzo ważne jest, aby powstały w końcu wytyczne projektowania przejść dla zwierząt – formalne narzędzia, z których będą korzystać inwestorzy. Aby prawna ochrona objęła także tereny sąsiadujące z infrastrukturą dla zwierząt, a także złagodzone zostały wymogi dla dróg remontowanych.

Niezwykle przydatnym narzędziem byłby też katalog typowych obiektów ekoinfrastruktury, a także oddzielny fundusz do finansowania rozwiązań z zakresu ochrony środowiska w drogownictwie.

IH

(na podstawie informacji z XIII Świątecznej Konferencji Naukowo-Technicznej „Przepusty i przejścia dla zwierząt”, która w odbyła się 11-12 grudnia w Krakowie)
Portal edroga.pl był patronem medialnym tej konferencji.