Przy projektowaniu przejść dla zwierząt należy brać pod uwagę czynniki ekologiczne, budowlane i środowiskowe. Zrównoważone zasady muszą dotyczyć też kosztów.

- Zrównoważonych zasad projektowania jest bardzo dużo – powiedziała dr hab. inż. Alicja Sołowczuk, prof. ZUT podczas konferencji „Przepusty i przejścia dla zwierząt 2019”. – Cztery, które odnoszą się bezpośrednio do górnych przejść dla zwierząt, to: efektywna izolacja, oszczędność kubatury obiektu, terenu i materiałów, szacunek wobec użytkownika terenu oraz dbałość o mikroklimat przyjazny zwierzętom.

Jeśli w procesie projektowania została wybrana lokalizacja i typ konstrukcji, strefy migracji i zieleń, to należy jeszcze zadbać o takie rozmieszczenie, aby zmniejszyć poziom hałasu i zanieczyszczenia powietrza. Wszystko po to, aby przejście było miejscem jak najbardziej przyjaznym dla zwierząt.

- Określenie poziomu hałasu w konkretnym punkcie na przejściu dla zwierząt zależy od szeregu czynników – powiedziała prof. Alicja Sołowczuk. – Od stosowania wałów ziemnych, typu i długości ekranów oraz zagospodarowania strefy najścia. Dlatego konieczne są liczne analizy otoczenia przejścia.

Zwierzęta w różny sposób odbierają hałas, przez co trudno określić dla nich poziomy dopuszczalne, bo to zależy od danego gatunku. Na klimat akustyczny wpływa lokalizacja drogi w wykopie, rozkład wałów, długość ekranów itd. Nie bez znaczenia dla zwierząt jest też powierzchnia karczowania lasu – im będzie ona mniejsza, tym chętniej korzystają one z przejść.

Profesor Sołowczuk podała przykład podobnych gabarytowo przejść w Polsce i Francji. W Polsce podczas budowy wykarczowano 8 hektarów lasu. Po 6 latach otoczenie praktycznie nie uległo zmianie. Teren pozostał pusty, wyrosła tylko trawa, a przejście – co wykazał przeprowadzony monitoring – nie jest wykorzystywane przez zwierzęta w zadowalającym stopniu. Specjaliści są zdania, że wykarczowany teren lasu musi zostać ponownie obsadzony drzewami.

Tymczasem Niemcy, nad istniejącą autostradą A11, wykarczowali podczas budowy przejścia 0,03 hektara – teren potrzebny do zaparkowania tylko kilkunastu pojazdów. Jak przebiegała budowa? Przy zamknięciu jednej jezdni autostrady wybudowano połowę mostu, a później przeniesiono sprzęt na drugą jezdnię. Również we Francji nie karczuje się lasów podczas budowy przejść dla zwierząt.

- Na terenach rolniczych najbardziej sprawdzają się ekrany akustyczne wydłużone poza teren przyczółka, wały ziemne na ich przedłużeniu, a na wałach nasadzone krzewy – podsumowała prof. Sołowczuk. – W terenie leśnym najlepiej zlokalizować drogę w 3 lub 6-metrowym wykopie i zadbać o minimalną powierzchnię karczowania lasu. Skarpy powinny zostać obsiane krzewami: leszczyną, trzemieliną lub bzem czarnym, które są bardzo odporne na warunki atmosferyczne.

Przejścia dla zwierząt to ogromne inwestycje, które trzeba odpowiednio budować i wyposażać. Ograniczać hałas, drgania i sztuczne oświetlenie. Stosować wszelkie sposoby, łącznie z ogrodzeniami, półkami w przepustach, nasadzeniami, aby były one wykorzystywane. Właściwie utrzymywane muszą być nie tylko elementy konstrukcyjne obiektu, ale także całe otoczenie, które wspomaga migrację.

IH

(na podstawie informacji z XIII Świątecznej Konferencji Naukowo-Technicznej „Przepusty i przejścia dla zwierząt”, która w odbyła się 11-12 grudnia 2019 w Krakowie)
Portal edroga.pl był patronem medialnym tej konferencji.