Ministerstwo Infrastruktury przygotowało projekt założeń nowelizacji ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Zasadniczym celem tego projektu jest doprecyzowanie bądź zmiana obowiązujących przepisów w związku z kierowanymi do resortu wystąpieniami dotyczącymi problemów w ich stosowaniu.

Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194, z pózn. zm.), zwana specustawą, pomimo obowiązywania od 2003 r. budzi nadal wątpliwości co do sposobu w jaki organy powinny orzekać w niektórych sytuacjach. To powoduje przewlekłość postępowań administracyjnych i niejednorodne orzecznictwo organów w tym zakresie. Projektowana nowelizacja dotyczy procedury wydawania decyzji o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowych.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami gdy przedsięwzięcie drogowe realizowane przez zarządcę drogi spełnia przesłanki inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu specustawy, konieczne jest uzyskanie decyzji o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej, która łączy w sobie zarówno elementy decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi, jak i pozwolenia na budowę. Specustawa jako regulacja szczególna wyłącza zarówno przepisy ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717, z pózn. zm.), jak i w pewnym zakresie przepisy ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2006 r. Nr 156 poz. 1118, z pózn. zm.). Nowelizowana ustawa reguluje przygotowanie i realizacje inwestycji w zakresie dróg publicznych. Decyzja o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej dotyczy budowy nowej drogi tj. wykonania połączenia drogowego między określonymi miejscami lub miejscowościami, a także jej odbudowy i rozbudowy. Przejście własności nieruchomości pod drogi publiczne na rzecz Skarbu Państwa lub odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego następuje z mocy prawa na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowej, zwanej decyzją zrid.

Z wnioskiem o wydanie decyzji zrid na podstawie obowiązujących przepisów może wystąpić jedynie zarządca drogi. Zatem ustawa adresowana jest do wąskiego kręgu podmiotów, mimo że zainteresowanie realizowaniem inwestycji drogowych jest sygnalizowane również przez podmioty prywatne. Możliwość realizacji inwestycji drogowych przez inne podmioty niż zarządca drogi wynika także z przepisów odrębnych. Ponadto inwestor przedsięwzięcia niedrogowego nawet w sytuacji gdy powoduje ono konieczność budowy lub przebudowy dróg publicznych, nie jest podmiotem uprawnionym do złożenia wniosku o wydanie decyzji zrid. W praktyce powoduje to utrudnienia w realizacji inwestycji. Mimo wykazywanego przez inwestora zainteresowania wykonaniem całości inwestycji bez konieczności zaangażowania środków publicznych, inwestor nie może samodzielnie wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji zrid.

Zarówno inwestorzy, na których ciąży obowiązek zgromadzenia stosownej dokumentacji jak również organy, które ją weryfikują i na jej podstawie wydają decyzje zrid sygnalizowały, że niektóre z elementów wniosku o wydanie decyzji zrid wymienionych przez ustawodawcę nie są niezbędne do przedkładania w tego typu postępowaniach. Nowelizacja przewiduje zatem ograniczenie do niezbędnego minimum elementów wymaganych do złożenia wniosku o wydanie decyzji zrid.

Projekt zmian został przygotowany ze względu na konieczność zapewnienia sprawnej realizacji inwestycji drogowych w zakresie dróg publicznych, poprzez doprecyzowanie istniejących zapisów oraz dodanie nowych. Stosowanie obowiązujących przepisów budzi niekiedy wątpliwości i powoduje trudności w ustaleniu jednolitej i skutecznej linii orzecznictwa w postępowaniach administracyjnych dotyczących inwestycji drogowych. W uzasadnieniu nowelizacji resort infrastruktury zaznacza, że wprowadzenie w ustawie proponowanych zmian przyczyni sie do usprawnienia procesu inwestycyjnego. Zmiana wyeliminuje najczęściej sygnalizowane wątpliwości utrudniające stosowanie ustawy zarówno przez inwestorów jak również przez organy administracji.

Obecnie projekt znajduje się w konsultacjach społecznych i uzgodnieniach międzyresortowych. Założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych dostępny jest na stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktury.