Drukuj

Co decyduje o powodzeniu miejskiego projektu?W polskich miastach ogrom zadań związanych z przekształceniami transportu polega na rekonstrukcji istniejącej infrastruktury transportowej i jej koniecznym uzupełnieniu poprzez nowe inwestycje. Na te cele kierowana jest istotna część europejskich funduszy strukturalnych.

W procesie odrabiania zapóźnień w infrastrukturze i transporcie zbiorowym w polskich miastach należy wykorzystać dobre doświadczenia zamożnych miast europejskich. Trzeba również pamiętać o tym, że w tych miastach prawdopodobnie wiele wcześniejszych decyzji, dzisiaj dotyczyłyby innych rozwiązań, wynikających ze współczesnej wiedzy o oddziaływaniu na transport różnorakich czynników. To oddziaływanie ilustruje między innymi zestaw 25 pytań opublikowanych w „Zielonej Księdze” do zdefiniowanych w niej możliwych dalszych kierunków równoważenia transportu w miastach.

W warunkach polskich miast osiągnięcie założonych celów równowagi w rozwoju transportu jest procesem szczególnie złożonym i nie sprowadza się wyłącznie do problematyki technicznej i organizacyjnej wewnątrz systemów transportowych. Równoważenie transportu to między innymi zagadnienia planowania urbanistycznego, ustalanie norm i standardów usług, zarządzanie ruchem i zatłoczeniem, rozwój pasażerskiego transportu publicznego, bezpieczeństwo, opłaty za korzystanie z infrastruktury miejskiej itp.

Koniecznym jest uwzględnienie w procesach równoważenia transportu równocześnie pięciu czynników: przestrzennych, gospodarczych, społecznych, technicznych i środowiskowych. Częsta jest praktyka w polskich miastach dezintegracji działań planowania rozwoju i eksploatacji transportu z równoczesnym uwzględnieniem wymienionych czynników. Takie sytuacje występują m.in. wtedy, gdy brak jest planów przestrzennego zagospodarowania całości obszaru miasta, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, zintegrowanych planów rozwoju transportu publicznego, kompleksowych badań zachowań komunikacyjnych ludności, studiów transportowych miast itp., zawierających rzeczywistą „płaszczyznę” odniesienia programowanych celów. Jako poziom odniesienia powinien być przyjmowany „pomierzony” i przeanalizowany stan istniejący powiązanych wzajemnie wymienionych wyżej czynników i na tej podstawie prognozowanie przekształceń transportu miejskiego w celu jego zrównoważenia.

Prognozowanie to również działanie integrujące: uwzględniające współzależności czynników – uwarunkowań osiągnięcia poziomu zrównoważenia miejskich systemów transportowych.

Procedury związane z uzyskaniem środków finansowych z europejskich funduszy strukturalnych zobowiązują wnioskodawców do dysponowania opracowaniami specjalistycznymi o charakterze planistycznym, studiów wykonalności itp., których istotną częścią są analizy usytuowania projektów w określonych warunkach przestrzennych, społecznych i gospodarczych oraz środowiskowych zarówno w czasie obecnym, jak i w przyszłych latach.

Franciszek Zych

Istotne, bo decydujące o powodzeniu projektu, są wymagania udokumentowania w tych opracowaniach poprzez analizy finansowe i ekonomiczne, środowiskowe, techniczne itp. realności i efektywności tych zamierzonych projektów. Przewidywane efekty wyrażane liczbowo określonymi wskaźnikami produktu, rezultatu itd. trzeba monitorować po zrealizowaniu projektu, aby można było potwierdzić ich zgodność z założeniami projektu. Te wymagania dotyczące projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej nie mogą być traktowane jako zbędne, bo tak odbiór tych wymagań jest niekiedy postrzegany. Potwierdza to praktyka przygotowania zadań w sektorze transportu miejskiego, które jeżeli nie są przewidywane do finansowania ze środków europejskich, to decyzje o ich realizacji podejmowane są najczęściej bez studiów i analiz, które stosowane są w projektach prowadzonych według procedur UE.

Niezależnie od stopnia szczegółowości analiz do projektów transportowych wymaganych w projektach współfinansowanych ze środków europejskich, koniecznym jest przyjęcie zasady, że decyzje o realizacji zadań w systemach transportu powinny być każdorazowo poprzedzone analizą techniczną, prawną, środowiskową i ekonomiczną ich wykonalności, a celem tych analiz jest m.in. sprawdzenie efektywności projektu w równoważeniu transportu miejskiego.

Franciszek Zych
Katowickie Przedsiębiorstwo Inżynierskie „System” Sp. z o.o.