W 2010 roku doszło do 38 832 wypadków drogowych, w których śmierć poniosło 3907 osób, a 48 952 doznały obrażeń. W porównaniu z rokiem 2009, liczba wypadków zmniejszyła się o 5364, czyli o 12,1%; osób zabitych było mniej o 665, czyli o 14,6%, liczba rannych spadła o 7094, tj. o 12,7%. Po raz pierwszy liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych spadła poniżej dotąd nieosiągalnego poziomu 4 tys. osób.

W ostatnim dziesięcioleciu, najwięcej wypadków drogowych i osób rannych odnotowano w 2001 roku, zaś najwięcej ofiar śmiertelnych w 2002 roku. Od 2002 roku następował spadek, utrzymujący się do 2006 roku. W 2007 roku nastąpił wzrost liczby wypadków i ich ofiar, natomiast od 2008 roku zanotowano ponowne spadki.

W 2010 roku wydarzyły się 38 832 wypadki drogowe:

• w porównaniu z rokiem 2008, kiedy to miały miejsce 49 054 wypadki, liczba ta spadła o 10 222 wypadki (-20,8%),
• w porównaniu z 2009 rokiem, w którym zanotowaliśmy 44 196 wypadków, liczba ta spadła o 5 364 wypadki (-12,1%).

W wyniku wypadków drogowych 3 907 osób poniosło śmierć:

• w porównaniu z rokiem 2008, kiedy zginęło 5 437 osób, nastąpił spadek o 1 530 osób (-28,1%),
• w porównaniu z rokiem 2009, w którym śmierć poniosły 4 572 osoby nastąpił spadek o 665 osób (-14,6%).

W wypadkach ranne zostały 48 952 osoby:

• w porównaniu do 2008 roku, kiedy obrażenia odniosło 62 097 osób, liczba osób rannych zmniejszyła się o 13 145 osób (-21,2%),
• w porównaniu do roku 2009, kiedy zanotowano 56 046 osób rannych, liczba ta spadła o 7 094 osoby tj. (-12,7%).

W 2010 roku do jednostek Policji zgłoszono 416 075 kolizji drogowych:

• w porównaniu do 2008 roku, w którym zgłoszono Policji 381 520 kolizji, liczba ta zwiększyła się o 34 555 (+9,1%),
• w porównaniu do 2009 roku, w którym odnotowano 381 769 kolizji liczba zwiększyła się o 34 306 (+9%).

Czas powstawania wypadków drogowych

W 2010 r. najwięcej wypadków miało miejsce w sierpniu (10,5% ogółu), w czerwcu (10,4%) i w lipcu (10,3%). Duża liczba wypadków w miesiącach letnich spowodowana jest zwiększonym natężeniem ruchu związanym z okresem wakacyjnym. Natomiast zwiększona liczba wypadków w miesiącach jesiennych jest zjawiskiem obserwowanym od kilku lat. W okresie tym pogarszają się warunki atmosferyczne oraz warunki drogowe, wcześnie zapada zmrok. Dochodzi przede wszystkim do potrąceń pieszych, gdyż stają się oni gorzej widoczni. W miesiącach zimowych odnotowano znaczne zmniejszenie liczby wypadków i ich ofiar w związku z trudnymi warunkami atmosferycznymi.

 

Dokonując podziału wypadków drogowych na poszczególne dni tygodnia, najwięcej zdarzeń odnotowano w piątki (16,8% ogółu). Najwięcej osób (15,9% ogółu) zginęło w soboty, średnio w co dziewiątym wypadku ginął człowiek, gdzie w piątki w co jedenastym.

Zarówno w 2010 r., jak i w latach poprzednich największe nasilenie wypadków występowało w godzinach 14-18, czyli w okresie bardzo dużego natężenia ruchu, związanego z powrotami z pracy. Najmniej wypadków odnotowano w godzinach 24-5, w tym czasie również najmniej osób zostało rannych oraz poniosło śmierć.

Na występowanie wypadków drogowych wpływ mają także warunki atmosferyczne oraz oświetlenie, przy czym ten ostatni czynnik jest uzależniony od pory dnia i pory roku. Podobnie jak w roku 2009, najwięcej wypadków wydarzyło się przy dobrych warunkach atmosferycznych. W dobrych warunkach atmosferycznych kierujący czują większy komfort jazdy, rozwijają większe prędkości, co w przypadku wystąpienia wypadku daje tragiczniejsze skutki. Najwięcej wypadków zanotowano w ciągu dnia, gdyż wtedy jest największy ruch. Jednak w porze nocnej, na drogach nieoświetlonych występuje największy wskaźnik osób zabitych - w co czwartym takim wypadku ginie człowiek, natomiast w porze dziennej w co trzynastym wypadku.

Miejsca powstawania wypadków drogowych

W 2010 roku zdecydowana większość wypadków, bo 27 836 wydarzyło się na obszarze zabudowanym (71,7%), zginęło w nich 1 812 osób, a 33 364 zostały ranne. Poza obszarem zabudowanym miało miejsce 10 996 wypadków (28,3% ogółu). W ich wyniku zginęło 2 095 osób, a obrażenia ciała odniosło 15 588 uczestników ruchu.

Mimo, iż większość wypadków wydarzyła się na obszarze zabudowanym, to w wyniku wypadków mających miejsce w obszarze niezabudowanym zginęło więcej osób. Przyczynę takiego stanu rzeczy upatrywać można w tym, że na obszarach niezabudowanych kierujący rozwijają większe prędkości, często w jednym samochodzie ginie więcej niż jedna osoba, a ponadto pomoc lekarska dociera znacznie później.

Na prostych odcinkach dróg zaistniało 21 370 wypadków (55%), śmierć w nich poniosły 2 592 osoby (66,3%), a ranne zostały 25 932 osoby (52,9%). Kolejnym szczególnie niebezpiecznym miejscem są skrzyżowania z drogą z pierwszeństwem przejazdu, na ich obszarze miało miejsce 11 065 wypadków (28,5%), śmierć poniosło 570 osób (14,6% ogółu), a obrażeń doznało 14 207 osób (29%).

Główne przyczyny wypadków na prostych odcinkach to:

• niedostosowanie prędkości do warunków ruchu – 5 069 wypadków,
• nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu – 2 593 wypadki,
• nieprawidłowe zachowanie się wobec pieszego – 2 220 wypadków,
• nieprawidłowe wyprzedzanie – 1 458 wypadków,
• niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami – 1 335 wypadków.

Główne przyczyny wypadków na skrzyżowaniach z pierwszeństwem przejazdu to:

• nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu – 4 962 wypadki,
• nieprawidłowe zachowanie się wobec pieszego – 1 791 wypadków,
• niedostosowanie prędkości do warunków ruchu – 1 003 wypadki.

Główne przyczyny wypadków na zakrętach to:

• niedostosowanie prędkości do warunków ruchu – 2 878 wypadków,
• jazda po niewłaściwej stronie drogi – 189 wypadków,
• nieprawidłowe wymijanie – 176 wypadków,
• nieprawidłowe wyprzedzanie – 164 wypadki.

W 2010 roku zdecydowana większość wypadków miała miejsce na drogach jednojezdniowych, dwukierunkowych – zdarzeń tych było 32 166, co stanowi 82,8% wszystkich wypadków, zginęły w nich 3 461 osób (88,6% ogółu zabitych), a 40 716 osób zostało rannych (83,2%).

Główne przyczyny wypadków występujących na drogach jednojezdniowych dwukierunkowych to:

• niedostosowanie prędkości do warunków ruchu – 8 260 wypadków,
• nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu – 6 261 wypadków,
• nieprawidłowe zachowanie się wobec pieszego – 3 1179 wypadków,
• nieprawidłowe wyprzedzanie – 1 960 wypadków,
• niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami – 1 589 wypadków,
• nieprawidłowe wykonywanie manewru skrętu – 958 wypadków.

Główne przyczyny wypadków występujących na drogach o dwóch jezdniach jednokierunkowych to:

• nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu – 1 222 wypadki,
• nieprawidłowe zachowanie się wobec pieszego – 956 wypadków,
• niedostosowanie prędkości do warunków ruchu – 843 wypadki,
• niezachowanie bezpiecznej odległości między pojazdami – 393 wypadki.

Wypadki drogowe i ich skutki na głównych drogach kraju

Na autostradach, których długość w Polsce wynosi 859 km doszło do 274 wypadków, w wyniku których 28 osób poniosło śmierć, a 401 zostało rannych.

Łączna długość dróg krajowych o twardej nawierzchni w Polsce wynosi 18 709 km. Ogółem, na drogach tych miało miejsce 9 855 wypadków (25,4% ogółu wypadków), zginęło w nich 1 495 osób (38,3% ogółu zabitych), a rany odniosły 13 023 osoby (26,6% ogółu rannych). Wskaźnik wypadków na 100 km wynosi 52,6. Najwięcej wypadków zanotowano na drodze nr 7, a następnie drogach: nr 1 i nr 8.

Na drogach wojewódzkich, których długość wynosi 28 465,8 km, doszło do 6 497 wypadków, w wyniku których 830 osób poniosło śmierć, a 8 673 zostały ranne.

Rodzaje wypadków drogowych

Spośród wszystkich rodzajów wypadków drogowych, na pierwsze miejsce wysuwają się zdarzenia, które zakwalifikować można do kategorii „zderzenie się pojazdów w ruchu”. W 2010 roku wypadków takich było 19 204, co stanowiło 49,5% ogółu, śmierć w nich poniosły 1 693 osoby (43,3% wszystkich zabitych), a ranne zostały 27 334 osoby (55,8% ogółu rannych).

Następnym, najczęściej występującym rodzajem wypadku, było „najechanie na pieszego”. Takich zdarzeń było 10 974 (28,3%), w ich wyniku zginęło 1 220 osób (31,2%), a 10 414 zostało rannych (21,3%).

Przyczyny i sprawcy wypadków

Wśród czynników mających decydujący wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego (człowiek – droga – pojazd jako czynnik sprawczy wypadków), na pierwsze miejsce zdecydowanie wysuwa się człowiek. To właśnie zachowanie się poszczególnych grup użytkowników dróg, generalnie wpływa na powstawanie wypadków drogowych. Inne czynniki miały zdecydowanie mniejsze znaczenie.

Wypadki z winy kierujących

W 2010 roku 62 549 kierujących pojazdami uczestniczyło w wypadkach drogowych. Z ich winy powstało 30 628 wypadków (co stanowi 78,9% ogółu). W wyniku tych zdarzeń śmierć poniosły 2 633 osoby, a 40 711 zostało rannych.

Głównymi przyczynami wypadków było:

• niedostosowanie prędkości do warunków ruchu – 9 222 wypadki,
• nieprzestrzeganie pierwszeństwa przejazdu – 7 750 wypadków,
• nieprawidłowe zachowanie wobec pieszego (nieprawidłowe przejeżdżanie przejść dla pieszych oraz nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu) – 4 266 wypadków.

Analizując płeć kierujących, stwierdzić należy, iż najczęściej sprawcami wypadków w 2010 roku byli mężczyźni – kierujący pojazdami, którzy spowodowali 77,1%, natomiast kobiety spowodowały 18,5% wypadków.

Największą liczbę sprawców wśród kierujących, zanotowano w przedziale wiekowym 25-39 lat. Spowodowali oni 10 447 wypadków (34,1% wypadków spowodowanych przez kierujących), zginęło w nich 898 osób, a 14 017 osób zostało rannych. Dużą liczbę wypadków spowodowali młodzi kierujące w wieku 18-24 lata – 7 168 wypadków (23,4% wypadków powstałych z winy kierujących), zginęły w nich 724 osoby, a 10 293 zostały ranne. Jest to grupa osób, którą cechuje brak doświadczenia i umiejętności w kierowaniu pojazdami oraz duża skłonność do brawury i ryzyka. Przyczyną 43% wypadków, które spowodowali w 2010 roku było niedostosowanie prędkości do warunków ruchu, a o ciężkości tych zdarzeń świadczy 58% zabitych spośród ofiar śmiertelnych zdarzeń spowodowanych przez tę grupę wiekową.

Najwięcej wypadków kierujący spowodowali w sierpniu – 3 279 (10,7% ogółu wypadków spowodowanych przez kierujących), w lipcu 3 259 i czerwcu – 3 252 po (10,6%).

W 2010 roku najwięcej wypadków spowodowanych przez kierujących pojazdami wydarzyło się w godzinach 14.00-18.00 (8 792, co stanowi 28,7% wszystkich wypadków spowodowanych przez kierujących). W wyniku tych wypadków zginęło 597 osób (22,7%), a ranne zostały 11 583 osoby (28,5%).

W 2010 roku wśród ogółu sprawców – kierujących pojazdami, najliczniejszą grupę (76,9%) stanowili kierujący samochodami osobowymi. Byli oni sprawcami 23 559 wypadków drogowych, w których zginęły 1 933 osób, a 32 342 osoby odniosły obrażenia.

Wypadki z winy pieszych

Kolejną grupą sprawców wypadków drogowych byli piesi. W 2010 roku spowodowali oni 4 427 wypadków (11,4% ogółu wypadków), w wyniku których śmierć poniosło 665 osób (17,0% ogółu zabitych), a obrażenia ciała odniosły 3 843 osoby (7,9% ogółu rannych).

Najczęstszą przyczyną było:

• wejście na jezdnię bezpośrednio przed jadącym pojazdem – 2 520 wypadków, (tj. 56,9% wszystkich zdarzeń spowodowanych przez pieszych),
• przekraczanie jezdni w miejscu niedozwolonym – 482 wypadki (10,9%),
• wejście na jezdnię zza pojazdu, przeszkody – 525 wypadków (11,9%),
• wejście na jezdnię przy czerwonym świetle – 354 wypadków (8,0%).

W większości ofiarami śmiertelnymi, w tego typu wypadkach, byli sami piesi. W porównaniu z 2009 r. zanotowano mniejszą liczbę osób zabitych w wypadkach spowodowanych przez pieszych o 106 osób.

Zarówno w przypadku pieszych jak i kierujących – sprawców wypadków drogowych, to głównie mężczyźni przyczyniali się do ich powstania. Statystycznie 66,6% wypadków spowodowanych przez pieszych było zawinionych przez mężczyzn. Kobiety – piesi spowodowały 32,8% wypadków. Najwięcej wypadków, bo 1 214 (27,4% ogółu wypadków z winy pieszych) oraz najwięcej ofiar śmiertelnych, bo 208 tj. (42,1% ogółu zabitych w wypadkach z winy pieszych) spowodowali piesi w wieku 40-59 lat.

Najwięcej wypadków, podobnie jak w roku ubiegłym, piesi spowodowali w miesiącach: listopad (574 wypadki, 117 zabitych i 463 ranne) i październik (464 wypadki, 91 zabitych, 380 rannych). Jako jeden z czynników wpływających na taki rozkład wypadków uznać można złe warunki atmosferyczne panujące w tym okresie, a także szybko zapadający zmierzch, wówczas piesi stają się mniej widoczni, co w połączeniu z brakiem ostrożności (tak pieszych, jak i kierujących) skutkuje dużą liczbą wypadków.

Wypadki z winy pasażera

Najmniej liczną grupą sprawców wypadków są pasażerowie. W 2010 roku spowodowali oni 89 wypadków, w których 4 osoby zginęły, a 88 zostało rannych.

Wypadki z powodu niesprawności technicznej pojazdu

W 2010 roku stan techniczny pojazdu był przyczyną 66 wypadków drogowych, zginęło w nich 13 osób, a rany odniosło 87. Najwięcej stwierdzono braków w oświetleniu (50% ogółu) oraz w ogumieniu (18,2% ogółu).

Na powstawanie wypadków drogowych wpływ mają także inne, poza wymienionymi powyżej przyczyny. W 2010 roku miało miejsce 3 131 takich zdarzeń, śmierć w nich poniosło 526 osób, a rannych zostało 3 577 osób.

Źródło: Wypadki drogowe w Polsce w 2010 roku - Komenda Główna Policji, Biuro Ruchu Drogowego, Zespół Profilaktyki i Analiz