Próby nasadzenia roślinnością pnącą ekranów akustycznych dotyczyły naturalnie wszystkich  ich typów. Od początku pojawienia się w Polsce ekranów akustycznych stosowano te same rozwiązania, które na masową skalę były wykorzystywane w Europie. Dla naszej analizy istotnym elementem ekranów jest rodzaj powierzchni panela akustycznego, materiał z którego jest wykonany, jego kształt i właściwości. Biorąc te kryteria  pod  uwagę można ekrany akustyczne  podzielić i ocenić ich przydatność dla wzrostu roślin pnących.

Typy pochłaniających ekranów akustycznych i  ich  charakterystyka pod kątem pnączy

Ekrany akustyczne o konstrukcji betonowej posiadają stronę akustyczną z powierzchnią o zróżnicowanej strukturze, wykonanej z betonu porowatego, najczęściej z trocinobetonu  lub innego drewnobetonu albo keramzytobetonu. Stroną zewnętrzną tych ekranów jest powierzchnia betonowa z ozdobną fakturą lub gładka malowana. Beton porowaty ze względu na swą powierzchnię, a także kształt (pionowe lub poziome fale) stwarza bardzo dobre warunki wzrostu dla roślin pnących posiadających przylgi i korzenie przybyszowe. Na inwestycjach, gdzie wykonano prawidłowe nasadzenie wraz z pielęgnacją, efekty są bardzo dobre, a najstarsze okazałe rośliny mają 15 lat. Pnącza wykorzystujące wąsy czepne dzięki złożonej powierzchni tych ekranów również mają możliwość wzrostu, jednak  tylko do określonej wysokości  i w miejscach osłoniętych przed wiatrem. Zaleca się dla nich wykonanie podpór z wykorzystaniem np. słupów wsporczych (HEB, HEA). Optymalna szerokość podpory dla panela o szerokości 4 metrów wynosi 1 metr. Betonowa konstrukcja panela stwarza praktycznie nieograniczone możliwości w montażu wszelkiego rodzaju mocnych podpór, przeznaczonych dla największych i najcięższych pnączy.

Ekrany z powierzchnią aluminiową lub stalową perforowaną od strony akustycznej posiadają stronę zewnętrzną z perforacją lub całkowicie gładką. Rozwiązanie to nie stwarza dobrych warunków wzrostu dla pnączy nawet tych  posiadających przylgi (winobluszcze). Wiąże się to ze zjawiskiem korozji i łuszczenia się powierzchni lakierowanej. Niezbędne są podpory, najlepiej na całej powierzchni panela, który zamierzamy pokryć zielenią.

Ekrany o powierzchni drewnianej wykonanej z różnych pod względem kształtów elementów mają lekko porowatą powierzchnię o zróżnicowanej formie, co jest skutecznie wykorzystywane przez rośliny z przylgami, reszta pnączy wymaga podpór.  Mankamentem  tego rozwiązania jest zarówno różna jakość, i co za tym idzie trwałość poszczególnych typów paneli, jak również  konieczność malowania celem przedłużania żywotności drewna. Wiele inwestycji można uznać za udane, jednak spora część ze względu na złą jakość drewna użytego w  panelu po początkowych sukcesach niestety okazała się porażką.

Ekrany o powierzchni wykonanej z PCV lub podobnych materiałów charakteryzują się perforacją od strony akustycznej i od strony zewnętrznej powierzchnią całkowicie gładką. PCV i pnącza to zdecydowanie najmniej udane rozwiązanie, konieczne są podpory nawet dla winobluszczy. Jest to typ ekranów w praktyce  najrzadziej obsadzany roślinami pnącymi.

Ekrany typu „zielona ściana” to rozwiązania, w których jednym z elementów konstrukcyjnych jest ocynkowana siatka stanowiąca jednocześnie podporę dla pnączy. Ekran teoretycznie dedykowany roślinom. Panel, który powstał z myślą o tworzeniu szczelnych „zielonych ścian” wiele lat temu w Danii, miał służyć jako ogrodzenia akustyczne wykorzystywane w przestrzeni miejskiej, harmonijnie wpisując się w dane otoczenie. W Polsce stał się w ostatnim czasie absolutnym „numerem jeden”, tyle tylko że bez roślinności. O „zielonej ścianie” przypomina tylko kolor siatki z PCV stanowiącej jeden z elementów panela. To trudna do przecenienia gigantyczna porażka na froncie zielonych ekranów. To co obecnie funkcjonuje wzdłuż naszych dróg to tak naprawdę bez nasadzonej zieleni jedynie półprodukt, potraktowany i odebrany, a co najważniejsze zapłacony jako gotowy.

Przy realizacjach, gdzie w profesjonalny sposób zadbano o roślinność od projektu poprzez pielęgnację osiągnięto bardzo często  dobre rezultaty.

Istotną wadą tego rozwiązania jest jego łatwopalność, wiele udanych realizacji zostało zniszczonych przez akty wandalizmu.

Przemysław Czaja
TECHBUD Kraków