Europejskie państwa różnią się od siebie pod względem tego, jak radzą sobie z zarządzaniem mobilnością w miastach. Aby uchwycić te różnice, jak również odnaleźć cechy wspólne, EPOMM wprowadziła Monitorowanie Zarządzania Mobilnością. W ten sposób gromadzone materiały i raporty mogą być źródłem informacji i rozwiązań, także służących wymianie doświadczeń pomiędzy krajami.

W celu pokazania i podkreślenia skuteczności zastosowanych metod zarządzania mobilnością, EPOMM przedstawiła odnoszące sukcesy krajowe programy. Projekty zostały podzielone na 3 kategorie tematyczne.

Doradztwo i finansowanie w zakresie redukcji dwutlenku węgla

Dobrym przykładem narodowego programu zarządzania mobilnością jest austriacki klima:aktiv mobil. Projekt oferuje wsparcie dla wszystkich głównych interesariuszy zaczynając od przedsiębiorstw, sektora usług publicznych, biur turystycznych, deweloperów oraz szkół. Pomoc polega na bezpłatnych konsultacjach oraz finansowaniu szeroko pojętych działań z zakresu zarządzania mobilnością. Od czasu rozpoczęcia programu w 2004 r. ponad 1800 partnerów projektu średnio w roku redukowało emisję 450 tys. ton CO₂. W ramach programu każdy finansowany projekt jest rzetelnie oceniany, także cały program otrzymał pozytywną niezależną ocenę jego skuteczności.

Program ma zakończyć się w tym roku, choć zapewne zostanie przedłużony, ponieważ stał się częścią większej inicjatywy klima:aktiv i jest już rozpoznawalną „marką”.

Niemcy zainspirowani austriackim programem klima:activ mobil, stworzyli program The German Effizient mobil (2008- 2010), którego celem było zwiększenie wykorzystania środków zarządzania mobilnością dzięki prowadzonym doradztwie i konsultacjom.

W ciągu 3 lat 108 przedsiębiorstw, gmin, szkół i szpitali uczestniczyło w konsultacjach na temat zachowań podczas podróży. Równocześnie oszacowano ilości emitowanego CO₂, którą można ograniczyć dzięki wdrożeniu działań zarządzania mobilnością. Potencjał redukcji CO₂ dla całego programu został oszacowany na poziomie 23 567 ton rocznie.

Z kolei w Holandii wprowadzono program finansowania MBK- vouchers. Daje on małym i średnim przedsiębiorstwom możliwość ubiegania się o bezpłatny kupon, którym opłaca się pracę konsultanta ds. mobilności wykonującego dla danej firmy ocenę mobilności. Program działa od roku i będzie kontynuowany w 2012 r. Objął już ponad 70 tys. pracowników z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Około 70% uczestników programu skorzystało z porad służących lepszemu wyborowi środków podróżowania do i z pracy.

Również irlandzkie przedsiębiorstwa wdrażają coraz szybciej działania z zakresu zarządzania mobilnością, dążąc do zrównoważenia ruchu podmiejskiego. Temu służy program „Mądrzejszego Podróżowania do Pracy” (Smarter Travel Workplaces) na lata 2009- 2020. Oferuje on bezpłatne porady, w tym m.in. internetowe narzędzie motywacyjne dla pracowników, czy kalkulator kosztów. We wrześniu 2011 r. w projekcie uczestniczyło ponad 95 pracodawców sektora prywatnego i publicznego, reprezentujących ok. 235 tys. pracowników i studentów. Do połowy 2012 r. program będzie współpracował z największymi pracodawcami w Irlandii, angażując 250 tys. pracowników.

W 2011 r. obiecujący narodowy program rozpoczęto w Hiszpanii. Plan Działań na rzecz Oszczędności Energii i Wydajności (IDEA Action Plan 2011- 2020) oferuje lokalnym samorządom finansowe wsparcie. Natomiast przedsiębiorstwa, centra edukacyjne i centra handlowe mogą starać się w ramach programu o wsparcie na usprawnienie i rozwój planu transportu lub na uruchomienie projektów pilotażowych. Pomoc zapewniona jest również przy projektowaniu i wdrażaniu narzędzi publicznej informacji transportowej. Według szacunków na 2020 r., IDEA Action Plan przyniesie w sektorze transportu oszczędności energii na poziomie 19%. Jeśli założenia zostaną zrealizowane, IDEA szacuje, że zatrzyma emisję 31.177.000 ton CO₂ w samym sektorze transportu.

Moc sieci partnerskich

Dzielenie się najlepszymi doświadczeniami, uczenie się od innych, pozyskiwanie nowych kontaktów to powszechnie znane korzyści z tworzenia sieci współpracy. Dlatego w wielu państwach tworzenie platform i sieci zarządzania mobilnością zostały wsparte przez krajowe rządy. ACT TravelWise skierowany do gmin oraz Ways2work dla przedsiębiorstw to dwa najbardziej znane przykłady sieci odnoszących sukcesy w Wielkiej Brytanii. W Holandii platforma Smart Working Smart Travel to partnerstwo 52 wiodących pracodawców, 16 regionów, rządu oraz organizacji dla pracowników i dla MŚP. Ma na celu osiągnięcie z końcem 2012 r. liczby miliona holenderskich pracowników mądrze planujących swoje podróże. Kampania „Nowa droga do pracy” jest jednym z narzędzi mających pomóc osiągnąć ten cel. Holenderskie dane z 2011 r. pokazują, że ok. 1 mln pracowników (14% ogólnej liczby zatrudnionych) wie o kampanii, a 43% z nich zaczęło rozważać nowe sposoby podróżowania do pracy.

Dzięki projektom EPOMM i EPOMM- PLUS podobne krajowe sieci są zakładane w 21 państwach należących do Unii Europejskiej. Biorąc pod uwagę rosnącą liczbę osób uczestniczących w krajowych konferencjach, sieci te mają ogromny potencjał, by rozpowszechnić metody zarządzania mobilnością w poszczególnych państwach.

Zarządzanie mobilnością w szkołach

Wiele państw inwestuje w programy zarządzania mobilnością w szkołach. Wyniki oceny tych projektów, chociaż nie są powszechnie dostępne, niosą przydatne spostrzeżenia dla przyszłych inicjatyw. Końcowy raport z brytyjskiego projektu „Inicjatywa Podróży do Szkoły” opisuje rezultaty w ograniczeniu liczby samochodów w podróżach z i do szkoły. Również inspiracji dostarcza raport z oceny programu Irish Green- Schools Travel, zawierający przykłady i studia przypadków. Od lutego 2012 r. sieć Traffic Snake Game Network proponuje wsparcie dla władz, które chcą wprowadzić grę Traffic Snake w swoim kraju, mieście czy w gminie. Jest to bardzo udana kampania zachęcająca dzieci do podróżowania do szkoły w sposób przyjazny dla środowiska. Dzięki unijnemu projektowi CONNECT kampanię zorganizowano w 295 szkołach w 9 krajach i wzięło w niej udział ponad 70 tys. dzieci. W ciągu 3 lat trwania kampanii obliczono, że pojazdy samochodowe nie wykonały podróży na łącznie 825 tys. km, co stanowi redukcję dwutlenku węgla w wysokości 135 t_.

***

Roczne aktualizacje Monitoringu Zarządzania Mobilnością pozwalają obserwować rozwój sytuacji w dziedzinie zarządzania mobilnością oraz określać tendencje w tym zakresie w poszczególnych krajach. Tegoroczna edycja publikacji UE „Monitoring Zarządzania Mobilnością” będzie zawierać nowe rozwiązania z tej dziedziny oraz przybliży interesujące koncepcje.

Państwa Europy Zachodniej mogą już poszczycić się skutecznymi rozwiązaniami w zarządzaniu mobilnością, ale też wschodnie kraje naszego kontynentu dokonały znaczącego postępu, szczególnie we wdrożeniach na poziomie lokalnym. Na przykład w Polsce po pozytywnych doświadczeniach z Krakowa wypożyczalnie rowerów zostały wprowadzone do następnych trzech miast. Z kolei w Bratysławie (Słowacja) zatrudniono doradców rowerowych w celu promocji tego środka transportu.

Oprac. Katarzyna Wilk

Źródło: Materiał na podstawie informacji z European Platform on Mobility Management EPOMM