Samochód w miastach traci rację bytu; samochód nie jest rozwiązaniem dla miast – tak w dość kardynalnych stwierdzeniach można streścić ideę komunikacyjnych przemian w europejskich aglomeracjach. Polscy kierowcy jeszcze tego nie akceptują, ale już wkrótce – podobnie jak w wielu ośrodkach miejskich Europy – może się okazać, że ich pojazdy są intruzami w przestrzeni ulic i muszą one respektować pierwszeństwo pieszych i rowerzystów. Tocząca się przemiana to skutek zatłoczenia i niewydolności układów komunikacyjnych, motoryzacyjnego hałasu i zanieczyszczenia powietrza. Zachodzące zmiany to również efekt wymogów jakie stawia ekologia w ograniczaniu emisji dwutlenku węgla, a przede wszystkim w ochronie naturalnych surowców energetycznych.

Zrównoważony transport staje się antidotum na komunikacyjne i motoryzacyjne bolączki miast. Jakie pod tym pojęciem kryją się rozwiązania? Właśnie ich prezentacji oraz przedstawieniu efektów dzięki nim uzyskanym służy projekt Transport Learning. Projekt skierowany został do rozwijających się europejskich państw i regionów. Jego zadaniem jest przekazanie podstaw wiedzy o zrównoważonych strategiach i działaniach w zakresie transportu miejskiego, służących osiągnięciu miejskich celów rozwojowych. Projekt Transport Learning jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach programu Inteligentna Energia Europa.

W realizację projektu Transport Learning zaangażowanych jest 15 partnerów (uczelnie, konsultanci mobilności, agencje energetyczne i jedna gmina) z 13 krajów (Austria, Bułgaria, Niemcy, Grecja, Węgry, Włochy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania i Wielka Brytania).

W projekcie Transport Learning ze strony polskiej uczestniczy Wydział Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Krakowa. - Zostaliśmy zaproszeni przez partnera z Grazu, a dokładnie przez firmę znaną jako wydawca portalu ELTIS - platformy informacyjnej dotyczącej transportu miejskiego w Europie. Zaproszenie było efektem współpracy nawiązanej w innych, wcześniejszych projektach – mówi Tomasz Zwoliński z Wydziału Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Krakowa.

Celem projektu Transport Learning jest przeprowadzenie 64 sesji szkoleniowych w ramach 8 modułów tematycznych. Szkolenie jest realizowane w ośmiu państwach: w Bułgarii, Grecji, na Węgrzech, we Włoszech, w Polsce, Portugalii, Rumunii i Hiszpanii. Rozpoczęło się w maju 2012 roku i potrwa do kwietnia 2013 roku. Dwudniowe moduły tematyczne obejmują część teoretyczną i warsztatową.

- Istotną cechą szkolenia jest aktywizacja jego uczestników. Ich zadaniem jest bowiem przygotowanie miniprojektów, a więc rozwiązań, które przyczynią się do oszczędności energii oraz poprawy jakości życia w miastach w odniesieniu do transportu. Kolejnym ważnym aspektem szkoleń jest to, aby podręczniki opracowane w projekcie Transport Learning posłużyły uczelniom technicznym państw w nim uczestniczących jako materiały programów nauczania. Mamy już sygnał z Politechniki Świętokrzyskiej, która będzie chciała te materiały wykorzystać jako skrypty dla studentów kierunku „Transport”. Te podręczniki są opracowane przez adiunktów, doktorantów i profesorów różnych uczelni europejskich. To właśnie daje ciekawą perspektywę doświadczeń i przykładów, a więc stanowi o ich wartości merytorycznej. Dlatego chcemy, by na trwałe weszły do programów nauczania – podkreśla Tomasz Zwoliński. – Organizując szkolenie w kraju, weryfikując materiały oraz uczestnicząc w poszczególnych modułach szkolenia sami również pozyskujemy pożyteczną, praktyczną wiedzę – dodaje.

Wiosną tego roku w Krakowie odbyły się dwa moduły szkolenia: „Planowanie przestrzenne w zarządzaniu mobilnością” i „Modele transportu publicznego”. W październiku miały miejsce kolejne dwa: „Projektowanie ulic, krajobraz ulicy i uspokajanie ruchu” i „Zarządzanie przestrzenią parkingową, ograniczenia dostępu i kontrola prędkości”. Następne dwa moduły zostały zaplanowane na styczeń przyszłego roku: „Projektowanie i wdrażanie kampanii na rzecz zrównoważonej mobilności” i „Działania na rzecz zarządzania mobilnością dla rodzin, przedszkoli i szkół”. Ostatnie z zaplanowanych modułów odbędą się w kwietniu przyszłego roku i obejmą: „Szkolenie w zakresie komunikacji” oraz „Ruch pieszy i rowerowy - doradztwo dla gmin”.

Do udziału w szkoleniach zgłaszają się przede wszystkim przedstawiciele urzędów miejskich i zarządów dróg. Również z tej formy dokształcania korzystają specjaliści firm konsultingowych i projektowych, a także działacze organizacji pozarządowych. – Na większość modułów mamy więcej zgłoszeń niż miejsc, więc dokonujemy pewnej selekcji – zastrzega Tomasz Zwoliński.

Tematyka modułów została opracowana dla potrzeb projektu Transport Learning. Trenerzy prowadzący moduły są specjalistami w swoich dziedzinach. Szkolenie w swoim module realizują osiem razy, po kolei w ośmiu państwach uczestniczących w projekcie. – Tematyka modułów obejmuje wszystkie aspekty zrównoważonego transportu, ale z naciskiem na miękkie rozwiązania. Zatem nie mówimy na tych spotkaniach o technicznym projektowaniu i o dużych inwestycjach. Na przykład część modułów dotyczy działań marketingowych, w tym technik komunikowania spraw dotyczących transportu, przede wszystkim prowadzenia konsultacji społecznych. W Polsce te działania nadal są „raczkujące”, w prowadzeniu spotkań i mediacji czy w rozwiązywaniu sytuacji patowych nie mamy takiego doświadczenia jak państwa Europy Zachodniej. Natomiast całkowicie nowym zagadnieniem w naszych warunkach jest zarządzanie mobilnością w szkołach. Ten temat pojawił się właśnie w Krakowie w związku z uruchomieniem projektu „Mobilny Kraków”. W ramach tego projektu powstaną plany mobilności dla wielu szkół – mówi Tomasz Zwoliński.

Uczestnicy szkolenia mają możliwość praktycznego sprawdzenia zdobytej wiedzy właśnie poprzez opracowanie miniprojektu, czyli rozwiązania, które niewielkim kosztem mogą oni wprowadzić w swoim lokalnym środowisku czy miejscu zamieszkania. – Co najmniej połowa uczestników każdego modułu podchodzi do pomysłu miniprojektów z entuzjazmem i wyraża chęć opracowania i opisania własnego pomysłu – podkreśla Tomasz Zwoliński. W trakcie prac nad miniprojektami mogą korzystać ze wsparcia trenerów. Wydział Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta Krakowa będzie pomagał i pośredniczył w kontaktach z trenerem danego modułu tematycznego, między innymi poprzez tłumaczenie e-maili przesyłanych przez uczestników i otrzymywanych odpowiedzi. – Takie bezpłatne konsultacje będą prowadzone do zakończenia projektu. Cenne jest to, że trenerzy z różnych państw mogą podpowiadać korzystając z własnych doświadczeń i służyć inspiracją do tworzenia u nas oryginalnych rozwiązań – podkreśla Tomasz Zwoliński.

Z każdego z uczestniczących w projekcie państw zostanie wybrany zwycięski miniprojekt. Nagrodą dla zwycięzców będzie wizyta techniczna w Bolzano lub Grazu bądź udział w międzynarodowej konferencji o tematyce zrównoważonego transportu miejskiego. – To wprowadziło element współzawodnictwa i dało motywację do opracowania własnego pomysłu – zaznacza Tomasz Zwoliński.

AS