Active Access to projekt, który zajmował się promowaniem mobilności pieszej i rowerowej na krótkich dystansach. Współfinansowany był przez Unię Europejską w ramach programu Inteligentna Energia Europa. Projekt został już zakończony. Jego efektem jest zbiór opublikowanych materiałów opisujących działania w zakresie mobilności pieszych i rowerzystów przy dojazdach do szkoły, pracy, na zakupy, oraz związanych ze zdrowiem i rekreacją. Materiały zawierają również część omawiającą proces angażowania interesariuszy w promocję ruchu pieszego i rowerowego.

Celem projektu Active Access był wzrost udziału ruchu pieszego i rowerowego w krótkich, codziennych podróżach w lokalnym otoczeniu. Projekt promował aktywność służącą poprawie stanu zdrowia. Wskazywał też korzyści płynące dla kondycji lokalnej gospodarki. W projekcie uczestniczyło 10 państw Unii Europejskiej.

Partnerzy projektu opracowali szeroki wachlarz inicjatyw i pomysłów zachęcających ludzi do podróżowania do szkoły, do pracy czy po zakupy pieszo i na rowerze. Zachęcano również do rekreacyjnych spacerów i rowerowych przejażdżek. W ramach europejskich wydarzeń międzynarodowych, takich jak Dzień bez Samochodu, Światowy Dzień Ochrony Środowiska oraz Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu, partnerzy projektu zorganizowali akcje promocyjne i podnoszące świadomość korzyści ruchu pieszego i rowerowego. Te działania służyły podniesieniu poziomu społecznej akceptacji dla aktywnych sposobów podróżowania oraz szerzeniu wiedzy o instrumentach, których celem jest rozwój tego ruchu, jak na przykład audyty ruchu pieszego. Podjęte w ramach projektu działania dowiodły, że  audyty ruchu pieszego są skutecznym sposobem zaangażowania interesariuszy i pomagają budować zrozumienie do tego, co oznacza poruszać się pieszo w ramach najbliższego otoczenia. Audyty ponadto wskazują w jaki sposób można poprawić warunki dla zachęcenia ludzi do częstszych podróży pieszych. Istotna jest również wymiana doświadczeń. Partnerzy projektu odbyli wzajemne wizyty w celu obserwacji działań, sposobów pracy i podejścia do poznania lokalnych uwarunkowań dla wprowadzanych wdrożeń.

Ruch pieszy i rowerowy dla zdrowia i wypoczynku

Poruszanie się pieszo i na rowerze to łatwe sposoby na aktywność fizyczną w każdym wieku. Aktywność ta zmniejsza ryzyko wielu przewlekłych chorób, poprawia samopoczucie psychiczne i fizyczne.

W ramach projektu Active Access poprzez szereg działań zachęcano ludzi do poruszania się pieszo i na rowerze dla poprawy zdrowia oraz do aktywnego wypoczynku. Miedzy innymi organizowano ścieżki zdrowia i rekreacyjne trasy rowerowe (Koprivnica, Chorwacja), przygotowano Dni bez Samochodu, imprezy i akcje (Tarta, Estonia), przeprowadzono imprezy z okazji Dni Ziemi (Miercurea Ciuc, Rumunia) oraz kampanie „pierwsze kroki”, ćwiczenia z „Weight Watchers” (Graz, Austria).

Jednym z wniosków z tych działań było utwierdzenie się w przekonaniu, że wprowadzanie oznakowania dla ruchu pieszego i dróg rowerowych wzdłuż ulic i ścieżek jest dobrym narzędziem marketingowym i wspomaga ludzi w wybieraniu bardziej aktywnych sposobów podróżowania. Natomiast zaangażowanie mediów w kampanie daje możliwości promocji idei  i niesie wsparcie dla lokalnych polityków w podejmowanych przez nich inicjatywach. Wiele kampanii zostało uruchomionych początkowo jako małe projekty, ale z każdym rokiem przyciągały one więcej uwagi, zyskiwały wsparcie mediów i zainteresowanie społeczności. Niekonwencjonalne działania, takie jak zamykanie ulic dla samochodów, zapewnianie bezpłatnych rowerów, konkursy fotograficzne, spacery z politykami lub „przesiadywanie na ulicy”, zmusiły ludzi do przemyślenia na ile i jak aktywne podróżowanie może być częścią ich życia. Niektóre z kampanii na stałe wpisały się w lokalne plany i strategie transportowe.

Ruch pieszy i rowerowy w podróżach do szkoły

Dzieci uwielbiają chodzić pieszo do szkoły! Uwielbiają być aktywne, przebywać z przyjaciółmi, uczyć się przekraczać ulice i docierać do szkoły. Ponadto po takim aktywnym wysiłku dzieci lepiej skupiają się na lekcjach.

W projekcie Active Access poprzez szereg programów zachęcano dzieci do docierania do szkoły pieszo i na rowerze. Służyła temu na przykład „Gra w węża” (została wykorzystana w: Koprivnicy, Chorwacja; Bukareszcie, Alba Iulia i okręgu Harghita, Rumunia; Regionie Pomurje, Słowenia oraz Nikozji, Cypr). W ciągu tygodnia każde dziecko przychodzące pieszo lub dojeżdżające na rowerze do szkoły otrzymywało naklejkę. Naklejki te były zbierane i umieszczane na tablicy z wizerunkiem węża. Dzieci czuły się dumne z tego co robią dla siebie i środowiska naturalnego. Z kolei „chodzące autobusy do szkoły” (działały w: Haute-Savoie, Francja; Murska Sobota, Słowenia; Nikozji, Cypr i L’Alcudia, Hiszpania) gromadziły dzieci na „przystankach autobusowych” wzdłuż drogi. Na trasie do szkoły dołączały kolejne grupy idących dzieci. „Autobusy” prowadziło dwoje dorosłych, zazwyczaj rodziców lub ochotników. „Chodzące autobusy” są efektywne w zachęcaniu do chodzenia do szkoły. W ramach tego projektu również przygotowano plany transportowe dla szkół (Koprivnica, Chorwacja), przeprowadzono akcje „Bezpieczne drogi do szkoły” (L’Alcudia, Hiszpania) i „Szkoła jazdy na rowerze dla 10-15-latków”  (Tarta, Estonia).

Projekt dowiódł, że uczniowie chcą docierać do szkoły pieszo i na rowerze. Ich śladem również rodzice zmieniali swoje nawyki transportowe i wybierali podróże piesze i rowerowe w innym celach. Edukacja komunikacyjna daje dzieciom pewność siebie przy pieszym i rowerowym docieraniu do szkoły, a rodzicom odwagę na pozwolenie im na tą formę transportu.

Ruch pieszy i rowerowy związany z pracą

Miejsca pracy to główne generatory podróży, zarówno do i z pracy oraz w czasie dnia roboczego. Więcej pieszych i rowerowych podróży dla tych celów może przyczyniać się do oszczędności w firmach oraz poprawy zdrowia pracowników. Równocześnie niesie redukcję zużycia energii.

W projekcie Active Access między innymi zorganizowano „Dzień piechotą do pracy” (Miercurea Ciuc, Rumunia), kampanie „Bezpiecznie na rowerze w Murskiej Sobocie” (na Słowenii) i „Do pracy bez samochodu” dla dyrektorów i załogi w Koprivnicy (Chorwacja). Wykonano ponadto plan podróży dla firm w Koprivnicy (Chorwacja) i plan mobilności w strefie przedsiębiorczości w Annecy (Francja).

Dyrektorzy firm i decydenci wspierający aktywne podróżowanie są kluczowi dla podniesienia świadomości i promowania ruchu pieszego i rowerowego w dojazdach do pracy. Ludzie potrzebują zachęt i interaktywnych doświadczeń, by w pełni zaangażować się w program i idee zrównoważonego, aktywnego podróżowania.

Ruch pieszy i rowerowy związany z zakupami

Ludzie, którzy do swoich pobliskich sklepów docierają pieszo lub na rowerze, przyczyniają się do utrzymania kondycji ekonomicznej lokalnych podmiotów oraz utrzymania społecznej więzi w swoim otoczeniu.

W projekcie Active Access przygotowano mapy dla pieszych ilustrujące dystans i czas dojścia pieszego pomiędzy kluczowymi lokalizacjami (Averio, Portugalia), wdrożono program lojalnościowy dla kupujących i zorganizowano imprezy uliczne (Budapeszt, Węgry) oraz program aktywnego kupowania wraz z instalacją parkingów rowerowych w Koprivnicy (Chorwacja). „Zakupy na piechotę lub na rowerze” to z kolei kampania z systemem nagród przeprowadzona w Murskiej Sobocie (Słowenia).

Wdrażanie takiego rodzaju działań wymaga zbudowania współpracy z lokalnymi sklepikarzami, ponieważ zapewni to zachęty dla tych, którzy chodzą pieszo i jeżdżą na rowerze do sklepów. Przy tym należy zwróć uwagę na kwestie infrastruktury i postrzegania przestrzeni, tak aby ludzie nie sądzili, że jest za daleko lub zbyt niebezpiecznie, aby poruszać się pieszo lub na rowerze. Dlatego istotne jest instalowanie stojaków rowerowych i poprawa przejść dla pieszych oraz przekonywanie, że lokalne usługi są blisko i szybko można do nich dotrzeć na piechotę.

***
Zaangażowanie różnych zainteresowanych stron jest kluczowym warunkiem powodzenia projektów w zakresie mobilności pieszej i rowerowej. Pozyskanie poparcia może przyczynić się do łatwiejszego i skuteczniejszego wdrażania działań. Interesariusze określają warunki dla projektu, mogą działać jako liderzy społeczni oraz przyciągać uwagę społeczeństwa do spraw ruchu pieszego i rowerowego. Mogą też wpływać na wolę polityczną i społeczną dla wprowadzenia zmian. Interesariusze w danej społeczności to przede wszystkim: lokalni politycy, kierownictwo i pracownicy administracji lokalnej, media, miejscowe kluby i instytucje, właściciele sklepów, lekarze, liderzy biznesu, kadry szkolne, policja oraz liderzy Kościoła i pracownicy akademiccy.

Źródło: Projekt Active Access