Najnowszy, 7. Raport PIN to przegląd wyników europejskich badań w trzech obszarach bezpieczeństwa drogowego. Opierając się na poprzednich raportach, dokument przedstawia statystyki dotyczące ofiar śmiertelnych i rannych z ostatnich lat oraz szacuje koszt społeczny wypadków. Koncentruje się także na bezpieczeństwie przewozu towarów i pasażerów, wskazując, że państwa członkowskie powinny zwrócić uwagę na ruch pojazdów ciężarowych. W końcu podkreśla różnicę w liczbie ofiar śmiertelnych wypadków wśród kobiet i mężczyzn.

Raport PIN porównuje wyniki 31 krajów (27 krajów Unii Europejskiej oraz Norwegii, Szwajcarii, Serbii i Izraela), co służy identyfikacji najistotniejszych problemów i promocji najlepszych praktyk. Prace te od 2006 roku koordynuje Europejska Rada Bezpieczeństwa Transportu, w odpowiedzi na cel wyznaczony w 2001 roku przez Unię Europejską dotyczący zmniejszenia o połowę liczby śmiertelnych wypadków drogowych pomiędzy 2001 a 2010 rokiem. Głównym zadaniem było stworzenie mechanizmu oceny wyników osiąganych przez kraje członkowskie w dziedzinie redukcji zagrożeń występujących na drogach. Dane do porównań, a także komentarze do zebranych wyników wysyłane są do Brukseli przez krajowych ekspertów. W przypadku Polski jest to  Instytut Transportu Samochodowego.

Raporty powstają nadal, ponieważ Unia Europejska ponowiła swoje zobowiązanie do poprawy bezpieczeństwa na drogach poprzez ustalenie nowego celu - zmniejszenia liczby ofiar wypadków drogowych o kolejne 50% do roku 2020 w porównaniu do 2010.

W ubiegłym roku w wyniku wypadków drogowych w 31 analizowanych krajach zginęło około 27700 osób. Kolejnych 313 tysięcy zostało poważnie lub lekko rannych. Oznacza to, że odnotowano w Europie o 2661 (9%) mniej śmiertelnych ofiar wypadków drogowych niż w 2011. Kwota zaoszczędzona dzięki tej redukcji to około 5 mld euro.

Po rozczarowujących statystykach z 2011 roku (jedynie 2-proc. spadek liczby ofiar), rok 2012 przyniósł pożądany efekt, gdyż 27 z 31 monitorowanych przez Program PIN państw odnotowało spadek liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych. Najlepsze wyniki osiągnęły Malta i Cypr, a następnie Izrael i Dania. Większą śmiertelność odnotowano natomiast w Szwajcarii, Luksemburgu, Litwie i Rumunii. Zaobserwowany spadek to jednak wciąż za mało, aby w całej UE osiągnąć założony do 2020 roku cel. Zdaniem autorów raportu, ważne rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego wciąż nie zostały wdrożone lub są w fazie opracowywania.

Śmiertelne ofiary wypadków z udziałem ciężarówek i autobusów

W 2011 roku w UE aż 4254 osoby straciły życie w wypadkach z udziałem samochodów ciężarowych, 3999 z samochodami dostawczymi o dopuszczalnej masie całkowitej poniżej 3,5 tony oraz 722 z autobusami czy trolejbusami. Łącznie w tych trzech grupach odnotowano 29% ogólnej liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych.

Od 2011 roku śmiertelność w wypadkach z udziałem samochodów ciężarowych i autobusów zmniejszyła się nieco więcej niż w ogólnej liczbie wypadków drogowych (spadek o 6% oraz 6,4% w porównaniu z 5,7%). Co ważne, duży odsetek ofiar takich wypadków to osoby, które nie są ani kierowcami ani pasażerami tych dużych pojazdów.

Autorzy raportu zwracają więc uwagę na stosowanie ukierunkowanych środków bezpieczeństwa ruchu drogowego w celu zmniejszenia liczby tej grupy ofiar wypadków. Należą do nich m.in. nowe ratujące życie technologie,  ścisłe egzekwowanie przepisów i szkolenia zwłaszcza dla tych użytkowników dróg, dla których prowadzenie pojazdów to część pracy zawodowej.

Męski problem – rola płci w zakresie bezpieczeństwa drogowego

Kobiety stanowią 51% populacji w Unii Europejskiej. Jednak w ogólnej liczbie ofiar śmiertelnych wypadków drogowych odnotowuje się tylko 24-procentowy udział kobiet, który niewiele zmienił się od 2001 roku.  Aż 76% osób zabitych na drogach w 2011 roku (23200) to mężczyźni (7200 zgonów wśród kobiet). Mężczyźni giną najczęściej jako kierowcy i motocykliści, a kobiety jako piesi i pasażerowie samochodów. Ponadto, mężczyźni częściej uczestniczą w kolizjach, a także wykazują większą skłonność do zachowań ryzykownych.

Publikacji raportu towarzyszyła 7. Konferencja Programu PIN, która odbyła się 17 czerwca w Brukseli. Podsumowano na niej dwa pierwsze lata realizacji programu, które ogólnie uznano za pomyślne dla bezpieczeństwa ruchu drogowego w Europie.

Sytuacja Polski w ostatnich dwóch latach uległa tylko nieznacznej poprawie. W 2011 roku liczba ofiar śmiertelnych w naszym kraju wzrosła o 7,2% (w stosunku do poprzedniego roku), ale już w 2012 roku spadła o 14,8%. W latach 2010-2012 Polska zredukowała liczbę ofiar śmiertelnych o 9%, a więc nieco poniżej średniej unijnej.

Podczas konferencji doroczną nagrodę PIN za wyjątkowe osiągnięcia na polu bezpieczeństwa ruchu drogowego otrzymał Minister Sprawiedliwości Danii. W ciągu ostatnich 2 lat Dania zredukowała liczbę zabitych na drogach o 31% i jest na najlepszej drodze do osiągnięcia nowego celu Unii Europejskiej przed 2020 rokiem.

Źródło: Raport PIN, ITS

Tł. oprac. IH