Bezpieczeństwo i estetyka dla jakości życia
Wraz z rozwojem demokracji wzrasta udział społeczeństw w decyzjach dotyczących strategicznych kierunków rozwoju, rośnie też poziom świadomości społeczności lokalnych odnośnie kształtowania ich regionu, środowiska życia. Dojrzałe społeczności żądają zrównoważonego wzrostu, chcą wyważenia pomiędzy rozbudową systemów transportu a ochroną ich środowisk. Pragną takiego systemu dróg, który poprawi ich jakość życia poprzez poprawę bezpieczeństwa, stymulowanie rozwoju gospodarczego regionów i kreowanie bardziej przyjaznego, estetycznego otoczenia. Zawsze wymagają udziału w podejmowaniu decyzji związanych z rozwojem infrastruktury wpływającej na środowisko.
Nadal w stereotypach myślenia społecznego dominuje pogląd, że droga jest uciążliwym i nieestetycznym elementem środowiska. Przełamywanie tych tradycyjnych poglądów (powodujących przez długie lata izolowanie tras komunikacyjnych jako uciążliwych) to proces, wymagający rozwinięcia wiedzy o problemach dotyczących architektury krajobrazu w drogownictwie. Rozwój tej względnie nowej dziedziny opisuje Aleksander Böhm (1994) w swej pracy nt. architektury krajobrazu. W krajach o bardziej rozwiniętej wiedzy dotyczącej architektury krajobrazu, jak USA i Kanada, trasy komunikacyjne coraz częściej są wykorzystane jako kanwa korytarzy ekologicznych, łączących miasta z otwartym krajobrazem. Tym sposobem postęp techniczny przełamuje stereotypowe poglądy na wiele składników przestrzeni kulturowej, środowiska i otoczenia dróg. Ponieważ droga ma olbrzymią siłę wizualną nie powinna niszczyć krajobrazu ani się w nim ukrywać, powinna natomiast odzwierciedlać naturalny układ terenu.
Estetyka dróg jest nierozerwalnie związana z otaczającym krajobrazem i zielenią w pasie przydrożnym. Krajobraz stanowi zatem ważny element studiów w projektowaniu dróg. Rozpatrywany powinien być zarówno od strony jego postrzegania przez kierowców jako gwarant bezpiecznej i płynnej jazdy, jak i od strony zachowania jego piękna, a nawet wzbogacenia i uporządkowania.
Z punktu widzenia kierowcy, jego stanów emocjonalnych i bezpieczeństwa jazdy, istotne jest rozbicie monotonii poprzez prawidłowe kształtowanie takich elementów jak łuki kołowe, krzywe przejściowe, odcinki proste oraz obiekty inżynierskie z ukształtowaniem terenu i zielenią. W opinii kierowców nawet najładniejsze obrazy i widoki drogi mogą być odbierane jako nieprzyjemne, jeżeli towarzyszy im mocne wrażenie braku bezpieczeństwa.
dr inż. Lidia Żakowska
Politechnika Krakowska
Referat „Estetyka dróg wspomagająca bezpieczeństwo ruchu w świetle wyników europejskiego projektu SIZE oraz doświadczeń kanadyjskich” był przedstawiony podczas III Krajowej Konferencji Naukowo-Technicznej „Estetyka i ochrona środowiska” – Nałęczów, 13-14 września 2007 r. Poniżej zamieszczamy prezentację do tego referatu.
Estetyka dróg wspomagająca bezpieczeństwo ruchu... (PDF, 2 MB)
Przypisy:
[l] Partnerskie kraje projektu SIZE to: Austria, Czechy, Hiszpania, Irlandia, Niemcy, Polska, Szwecja, Włochy (www.size-project.at)
[2] Międzynarodowa konferencja TRANSED`2007 (lI th International Conference on Mobilityand Transport for Elderly and Disabled Persons), Montreal, Kanada
[3] Projekt naukowo-badawczy SIZE pt. „Jakość życia seniorów w zależności od warunków mobilności” (tytuł oryginalny projektu „Life quality ofsenior citizens in relation to mobility conditions”), realizowany w ramach kontraktu nr QLK6-CT -2002-02399 Sgo Programu Ramowego Komisji Europejskiej, zawiera się w ramach specjalnego programu badawczego „Jakość życia i zarządzanie jego zasobami”. Tematyka badawcza projektu SIZE obejmuje interdyscyplinarne zagadnienia sformułowane w priorytetowych dla Unii Europejskiej zakresach poszukiwań naukowych: (QoL-2001-6) Starzejące się społeczeństwo Europy i jego ograniczenia, (QoL-200 1-6.4) Zmaganie się z ograniczeniami starszego wieku oraz (QoL-2001-6.3) Aspekty polityki demograficznej i socjalnej względem starzejącej się populacji. Projekt SIZE realizowany był w czasie 40 miesięcy, od 2003 do 2006 roku, równolegle w ośmiu krajach europejskich. Politechnika Krakowska (W A, A-3) była głównym kontraktorem projektu (CUT, nr 007). W badaniach polskich uczestniczyło również Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt był finansowany przez Komisję Wspólnoty Europejskiej i Komitet Badań Naukowych.
[4] Europejska polityka odnośnie osób starszych ma na celu podtrzymywanie ich mobilności jako najistotniejszego elementu integracji społecznej. Główne cele badań realizowanych w ramach projektu SIZE to: wyjaśnienie i opisanie obecnej sytuacji mobilności ludzi starszych z perspektywy grup seniorów i zainteresowanych ekspertów; motywacja akcji ze strony władz właściwych grup społecznych będących lub czujących się odpowiedzialnymi w tym zakresie; dostarczenie wytycznych, zaleceń dla ustanowienia i wdrożenia polityki zmierzającej do „podtrzymywania mobilności seniorów”.
[5] ŻÓRAWSKI J. (1972, s. U8) wyróżnia dwa istotne różniące się między sobą sposoby kontynuowania architektury. Jeden z nich zmierza do podporządkowania architekturze otoczenia i krajobrazu, drugi do akcentowania charakteru istniejącego otoczenia i tym samym do ochrony form przyrody.
Literatura:
- Appleyard D., Lynch K, Myer J. R. (1964): The view from the road. Massachusetts Institute ofTechnology, Cambridge
- Arnheim R. (1969): Visual Thinking. Faber & Faber Limited, London
- Bohm, A. (1994): Architektura krajobrazu - jej początki i rozwój. Politechnika Krakowska, Kraków
- Haindl G., Risssr R. (2007): Quality oflife of senior citizens in relation to mobility conditions (SIZE).TRANSED Conference proceedings, Transport Canada& TRB
- Haindl G., Risssr R. (2006): Guidelines for decision makers for the application ofthe SIZE methodology. Public paper from WP14, Deliverable D19 ofEU Project SIZE.
- Opiela KS., McGee H. (1995): Relationships Between Highway Safety and Geometrie Design. Transportation Research Board, Washington D.C.
- Risssr R. i inni (2003): SIZE Project Website. www.size-project.at
- Wojciechowski K H. (1986): Problemy percepcji o oceny estetycznej krajobrazu. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Biologii i Nauk o Ziemi. Rozprawa habilitacyjna XXVIII, Lublin
- Żakowska L. (2000): Estetyka w projektowaniu dróg - jak i dlaczego? Ochrona Środowiska i Estetyka w drogownictwie. Teoria i praktyka. Krajowa Konferencja naukowo-techniczna, Zamość 2000. SITK Lublin (19-29)
- Żakowska L. (2001): Wizualizacja w projektowaniu dróg. Aspekty bezpieczeństwa i estetyki. Zeszyty Naukowe PK, Monografia, Seria Architektura nr 44. Politechnika Krakowska
- Żórawski J. (1972): O budowie formy architektonicznej. Arkady, Warszawa.
- «« poprz.
- nast.
