Analiza bezpieczeństwa w relacjach rowerzysta – pieszy

W latach 2003-2007 na terenie Gdańska wydarzyło się 2 999 wypadków, w których zginęło 116 osób, a 3 518 zostało rannych. Najbardziej zagrożoną grupą użytkowników dróg są piesi, którzy uczestniczyli w 1 377 wypadkach (aż 45% ogółu wszystkich wypadków). Zginęło w nich 73 pieszych (62% wszystkich zabitych), a 1 329 zostało rannych (38%). W kwestii zagrożenia ruchu pieszego Polska jest absolutnym liderem w państwach Unii Europejskiej. Swoją cegiełkę w tym zakresie niestety dokłada również Gdańsk. Należy dodać, że wartości te są znacząco wyższe od danych ogólnopolskich dla tego samego okresu czasu (33% wypadków z udziałem pieszych w ogólnej liczbie wypadków oraz 25% udział rannych i 34% udział zabitych) czy danych dla województwa pomorskiego (odpowiednio 33%, 24%, 31%).

W tym samym okresie na terenie Gdańska zdarzyło się 360 wypadków z udziałem rowerzystów (12% udziału wszystkich wypadków), w których zginęło 8 z nich (7% wszystkich zabitych), a 373 zostało rannych (10,6% wszystkich rannych). Dodatkowo rowerzyści uczestniczyli w 216 odnotowanych przez policję kolizjach. Wartości te są porównywalne z wielkością wypadków i ich ofiar dla województwa pomorskiego (odpowiednio 10,9% wypadków, 7,4% rannych oraz 7,1% zabitych) oraz dla terenu całej Polski (odpowiednio 13% wypadków, 8,9 % rannych i 10,7% zabitych). Aczkolwiek obserwuje się w ostatnich latach pewną zniżkową tendencję ilości wypadków i ofiar, tym niemniej są to wielkości mocno niepokojące (szczególnie jeżeli chodzi o liczbę rannych). W wypadkach z udziałem rowerzystów dominują wypadki z udziałem pojazdów (osobowe, ciężarowe, autobusy, tramwaje), które w latach 2003-2007 stanowiły blisko 75% (269 wypadków). Zginęło w nich 6 rowerzystów, a 272 zostało rannych. W zderzeniach z innym rowerzystą, w wyniku wywrócenia się lub najechania na przeszkodę zginęło 2 rowerzystów, 49 zostało rannych. Wypadków tego typu było 45 (12,5% ogółu wszystkich wypadków z rowerzystami).

Ostatnią grupę zdarzeń stanowią wypadki z udziałem rowerzystów i pieszych. W latach 2003-2007 miało miejsce 46 wypadków z udziałem tych dwóch grup użytkowników ruchu. W ich wyniku 52 osoby zostały ranne. Wielkość ta jest stosunkowo niska, jeżeli porównamy to do wielkości wszystkich wypadków z udziałem pieszych i rowerzystów. Stanowią one ok. 12,5% wypadków wśród rowerzystów (są to wartości porównywalne z innymi dużymi miastami w Polsce) i zaledwie 3,3% wypadków z pieszymi. Tym niemniej w ślad za tym idzie bardzo wiele sytuacji konfliktowych, a także zdarzeń, które z powodu niewielkich skutków nie są zgłaszane na policję. Są to sytuacje, które powodują bardzo duży oddźwięk społeczny, potęgując wzajemne uprzedzenia obu grup. W tym miejscu warto wrócić to przedstawionego na wstępie problemu, kto i dla kogo stanowi większe zagrożenie. Wśród ofiar zdecydowanie dominują piesi: odniosło obrażenia 45 pieszych i 7 rowerzystów. Wśród odnotowanych przez policję sprawców dominują rowerzyści. Stanowią oni aż 74% sprawców (34 rowerzystów i 12 pieszych).

Okazuje się, że niebezpieczeństwo, jakie w stosunku do rowerzystów generują piesi jest mniejszym problemem niż zagrożenie ruchu pieszego zachowaniami rowerzystów. Choć największym problemem nie jest jazda z nadmierną prędkością. Wśród przyczyn wypadków najczęściej w danych policji figuruje nieudzielanie pierwszeństwa pieszym, które było przyczyną 16 wypadków (35% wypadków), a także nieprawidłowe przekraczanie drogi rowerowej lub wejście pod nadjeżdżający pojazd – 8 wypadków (17%) oraz niedostosowanie prędkości do warunków jazdy – 4 wypadki (ok. 9% wypadków). Należy zauważyć, że duża liczba wypadków została zdefiniowana przez policję jako „inne” (11 wypadków – 24%). Świadczy to o pewnym problemie interpretacyjnym konkretnego zdarzenia, gdzie wprawdzie określony jest sprawca, ale wskazanie przyczyny stanowi sporą trudność. Zwraca uwagę fakt, że większość tego typu opisów zdarzenia dotyczyła początkowych lat przyjętego okresu porównawczego.

Charakterystyczną cechą zdarzeń jest wiek osób poszkodowanych. Wśród 45 rannych pieszych 11 nie ukończyło 10 roku życia (ok. 25%), a 13 miało ponad 60 lat (ok. 28%). Są to grupy pieszych najbardziej narażone na obrażenia w zderzeniu z rowerzystą. Zwraca uwagę fakt, że ok. połowy zdarzeń (20) miało miejsce na ciągach komunikacyjnych wyposażonych w drogi rowerowe. Natomiast podział na sprawców zdarzeń na tych ciągach jest zbliżony do ogólnego. Patrząc na przyczyny wypadków na drogach rowerowych wymienić należy: nieudzielanie pierwszeństwa pieszemu – 5 wypadków; wypadki z winy pieszego – 5 wypadków; nadmierna prędkość – 3 wypadki; nieprawidłowe wyprzedzanie (wjazd na ciąg pieszy) – 2 wypadki; inne – 5 wypadków.

Tomasz Wawrzonek
Zarząd Dróg i Zieleni w Gdańsku

Tweet