Przez wiele lat wypadki drogowe były uznawane przez Organizację Narodów Zjednoczonych i jej państwa członkowskie za istotne wyzwanie w osiągnięciu celów zdrowotnych i rozwojowych. Jednak dopiero w minionej dekadzie problem ten nabrał znaczenia, na jakie zasługuje, zajmując miejsce pośród najbardziej naglących międzynarodowych problemów zdrowotnych i rozwojowych. Po ogromnym sukcesie Pierwszej Światowej Konferencji Ministerialnej na temat Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, prowadzonej przez Rząd Federacji Rosyjskiej w listopadzie 2009 r., Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w marcu 2010 r. ogłosiło oficjalnie Dekadę Działania na Rzecz Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2011–2020.
W wypadkach drogowych każdego roku ginie prawie 1,3 miliona ludzi, a urazów w nich doznaje ponad 20-50 milionów więcej. Urazy w wyniku wypadków drogowych stały się główną przyczyną śmierci osób w wieku 15-29 lat. Ponad 90% zgonów i obrażeń odniesionych w wyniku wypadków drogowych ma miejsce w krajach o niskim bądź średnim przychodzie, do których należy jedynie 48% wszystkich pojazdów zarejestrowanych na świecie. Prawie połowa (46%) osób ponoszących śmierć na światowych drogach to „bezbronni użytkownicy dróg”: piesi, rowerzyści i motocykliści.
Wypadki drogowe, oprócz smutku i cierpienia, które wywołują, powodują znaczne straty gospodarcze zarówno po stronie ofiar, ich rodzin, jak i całych narodów, pochłaniając 1-3% produktu krajowego brutto większości państw. Przewiduje się, iż bez podjęcia stosownych działań wypadki drogowe skutkować będą śmiercią około 1,9 miliona ludzi rocznie przed rokiem 2020.
Obecnie jedynie 15% krajów posiada pełen zakres praw dotyczących pięciu głównych źródeł zagrożenia: przekraczania prędkości, prowadzenia pod wpływem alkoholu, niestosowania kasków, pasów bezpieczeństwa oraz fotelików dziecięcych.
Plan Globalny na Dekadę Działań na Rzecz Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2011–2020 został stworzony, aby kierować działaniami podejmowanymi zarówno na poziomie krajowym, jak i lokalnym. Jeśli Plan Globalny zostanie pomyślnie wdrożony, możliwe będzie osiągnięcie celu Dekady, tj. ustabilizowanie, a następnie zredukowanie przewidywanej częstości zgonów w wypadkach drogowych na całym świecie. Jeśli cel ten zostanie osiągnięty, w ciągu Dekady możliwe będzie ocalenie w sumie 5 milionów ludzkich istnień, a także wygenerowanie oszczędności na poziomie 5 trylionów USD oraz stworzenie warunków, w których uda się zapobiec 50 milionom poważnych urazów.
Plan Globalny na Dekadę Działań na Rzecz Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2011–2020 powstał przy współpracy Narodów Zjednoczonych ds. Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (UNRSC) oraz zaangażowanych stron z całego świata.
Plan Globalny na Dekadę Działań na Rzecz Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2011–2020 prezentuje pięć kategorii – „filarów” działań. Zostały również stworzone specjalne wskaźniki w celu zmierzenia postępu w każdym z tych obszarów.
I filar to „Zarządzanie bezpieczeństwem ruchu drogowego”. Filar ten skupia się na potrzebie ukierunkowania zdolności instytucjonalnej na dalsze krajowe próby zapewnienia bezpieczeństwa na drogach. Zawiera on działania, takie jak wdrażanie głównych konwencji ONZ o ruchu drogowym, ustanowienie wiodącej agencji zajmującej się bezpieczeństwem ruchu drogowego w kraju, która współpracować będzie z partnerami z różnych sektorów, rozwój krajowej strategii bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz ustalanie możliwych do osiągnięcia długoterminowych celów powiązanych działań, a także zapewnienie wystarczających funduszy na ich wdrożenie. Wymaga on również stworzenia systemu organizacji danych w celu monitorowania i oceny działań.
II filar to „Bezpieczniejsza infrastruktura drogowa”. Filar ten podkreśla potrzebę poprawy bezpieczeństwa na sieciach dróg dla dobra wszystkich ich użytkowników, a zwłaszcza dla tych najbardziej narażonych: pieszych, rowerzystów i motocyklistów. Działania te zawierają: postęp w świadomym planowaniu, projektowaniu, budowaniu oraz funkcjonowaniu dróg z nastawieniem na bezpieczeństwo, dbałość o to, aby drogi były regularnie oceniane pod względem bezpieczeństwa oraz zachęcanie władz, aby podczas próby sprostania potrzebom wszystkich użytkowników dróg brali pod uwagę wszystkie możliwe rodzaje oraz wszystkie typy bezpiecznej infrastruktury.
III filar to „Bezpieczniejsze pojazdy”. Filar ten jest odpowiedzią na potrzebę polepszenia bezpieczeństwa pojazdów poprzez rozwijanie stosownych standardów globalnych oraz mechanizmów, które przyspieszają implementację nowych technologii poprawiających bezpieczeństwo. Zawiera on działania, takie jak: wdrażanie nowych programów oceny samochodów, dzięki czemu użytkownicy będą świadomi bezpieczeństwa działania pojazdów oraz próby zapewnienia wszystkim pojazdom motorowym minimalnego wyposażenia zapewniającego bezpieczeństwo, na przykład pasy bezpieczeństwa. Inne zawarte działania to promocja szerszego zastosowania technologii unikania stłuczek, których skuteczność została potwierdzona (np. elektroniczna kontrola stabilności i systemy zapobiegające blokowaniu się kół w trakcie hamowania). Kierowników flot zachęca się również do zakupu, obsługi oraz utrzymywania pojazdów, które zapewniają wysoki poziom ochrony pasażerów.
IV filar to „Poprawa bezpieczeństwa użytkowników Dróg”. Filar ten skupia się na stworzeniu ogólnego programu poprawy zachowań użytkowników dróg. Działania te zawierają: zachęcanie do rozwoju i przyjęcia modelowych praw dot. bezpieczeństwa ruchu drogowego; oraz zrównoważonego/wzmożonego egzekwowania praw i standardów dot. bezpieczeństwa ruchu drogowego. Starania te połączone są z świadomością publiczną i edukowaniem, w celu spowodowania częstszego stosowania pasów bezpieczeństwa i kasków, oraz redukcji prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu, przekraczania dozwolonej prędkości i innych zagrożeń. Wymaga on również rozpoczęcia działań, mających na celu zmniejszenie ilości urazów odniesionych podczas wypadków samochodowych związanych z wykonywaniem obowiązków służbowych, oraz promuje powstawanie programów stopniowego przyznawania uprawnień do prowadzenia pojazdów dla początkujących kierowców.
V filar to „Reakcja powypadkowa”. Filar ten wspiera doskonalenie systemów zdrowotnych i innych, które zapewniają odpowiednią pomoc w razie nagłego wypadku, oraz długoterminową rehabilitację dla ofiar wypadków. Działania te zawierają rozwój systemu opieki przedszpitalnej, w tym wdrożenie jednego krajowego numeru alarmowego, zapewnienie wczesnej rehabilitacji i wsparcia dla pacjentów oraz dla tych, którzy stracili bliskich w wypadkach, ustanowienie planów ubezpieczeń, które pokryją te inicjatywy, oraz promowanie wnikliwego badania przyczyn i skutków wypadków, i promowanie odpowiednich reakcji prawnych.
Źródło: Dokument Światowej Organizacji Zdrowia opublikowany, dzięki wsparciu finansowemu Amerykańskich Centrów ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz Fundacji Bloomberga.
