Spis treści

Ekonomiczny aspekt poboru opłat za korzystanie z drógPobór opłat od użytkowników dróg stanowi istotny element polityki transportowej wielu państw. Polska jest jednym z największych krajów w UE posiadającym bardzo dobre perspektywy dla wdrożenia systemu poboru opłat drogowych i wykorzystywanych w tym celu rozwiązań telematycznych. Obecnie w Polsce buduje się wiele autostrad, kolejne będą powstawać w przyszłości, a wszystkie będą wymagały instalacji profesjonalnych i efektywnie działających systemów poboru opłat. Co więcej, Polska leży w centrum Europy, a ruch tranzytowy z Niemiec, Czech, Ukrainy, Białorusi i Rosji stale rośnie. W ciągu następnych kilku lat nastąpi również wzrost liczby dostaw realizowanych drogą lądową do i z portów morskich. Zapewnienie płynności i bezpieczeństwa ruchu drogowego w kraju jest i w perspektywie najbliższych lat wciąż będzie bardzo ważnym zadaniem.

Polska podjęła już decyzję o wprowadzeniu systemu poboru opłat drogowych, który stanowić ma połączenie systemu elektronicznego i manualnego. Wdrożenie tego systemu jest dużą inwestycją, która wymaga dokładnego przygotowania. Wśród kluczowych czynników, warunkujących skuteczną realizację tego projektu i jego efektywne działanie w dłuższej perspektywie czasowej, należy wyróżnić praktyczną koncepcję systemu poboru opłat, sprawnie działającą technologię, bezpieczne wdrożenie systemu zgodnie z przyjętym harmonogramem, niskie początkowe koszty systemu, jak również jego efektywną kosztowo eksploatację.

Wymogi stawiane elektronicznym systemom poboru opłat drogowych istotnie wzrosły w ciągu ostatnich kilku lat ze względu na znacznie szerszy zakres ich zastosowań (pobór opłat za przejazd autostradami i głównymi drogami o dużym natężeniu ruchu, pobór opłat za przejazd drogami niższej kategorii, pobór opłat za wjazd do wybranych rejonów miasta i parkowanie). Dlatego też potrzebna jest koncepcja systemu, który będzie mógł działać na bazie różnych technologii. Podejście to umożliwia wykorzystanie optymalnej technologii bazowej dla realizacji poszczególnych funkcji systemu a jednocześnie zapewnia zgodność operacyjną tak, aby użytkownicy dróg posługiwali się tylko jednym urządzeniem pokładowym (OBU) i posiadali jedno konto do rozliczania opłat za przejazd drogami w dowolnej lokalizacji.

Jednak zanim odpowiemy na pytanie dotyczące technologii, trzeba przeprowadzić pogłębione analizy i dokładnie określić cele, które ma realizować elektroniczny system poboru opłat drogowych. Należy wyraźnie wskazać, jakie rodzaje dróg i jakie typy pojazdów będą podlegać opłatom. Głównym czynnikiem mającym decydujące znaczenie, a jednocześnie głównym celem, powinna być kompletna analiza biznesowa wskazująca wysokość wpływów, które system może wygenerować dla budżetu państwa, a nie pobór opłat za przejazd wszystkimi drogami. Oznacza to, że najlepszym sposobem określenia ekonomicznej efektywności systemu jest analiza przychodów z tytułu opłat pobieranych w poszczególnych sieciach dróg i od różnych typów pojazdów z uwzględnieniem kosztów ich poboru. Należy również podkreślić, że cele, które zostaną wyznaczone systemowi zdeterminują wybór technologii, która pozwoli je osiągnąć w najlepszy sposób.

Opracowując elektroniczny system poboru opłat drogowych trzeba uwzględnić różne aspekty (długość i charakterystykę sieci dróg objętych systemem, liczbę jego użytkowników, kwestie operacyjne, prawne itd.). Projekt powinien odzwierciedlać głównie aspekty ekonomiczne (np. całkowity koszt posiadania i utrzymania systemu, jego dokładność, czyli zapewnienie maksymalnego dochodu itp.), a nie skupiać się wyłącznie na kwestiach technicznych. Ponadto projekt powinien obejmować zarówno bieżące wymogi systemowe, jak również uwzględniać przewidywaną przyszłą rozbudowę systemu i związane z nią wymagania.

Jeżeli system ma osiągnąć najbardziej optymalny - z punktu widzenia budżetu państwa - wskaźnik kosztów do zysków, to decyzja o objęciu opłatami wszystkich istniejących dróg, w tym dróg niższej kategorii, może nie być najbardziej efektywna ekonomicznie. Powód jest prosty – po drogach niższej kategorii porusza się niewiele pojazdów o masie powyżej 3,5 tony (które głównie wykorzystywane są w przewozach krajowych) a poza tym, zgodnie z prawem UE opłaty pobierane za korzystanie z tych dróg muszą być niższe. Jednocześnie, wszyscy użytkownicy dróg musieliby zostać wyposażeni w jednostki pokładowe działające w technologii GNSS, co spowodowałoby stosunkowo wysoki całkowity koszt urządzeń pokładowych. Ponadto trzeba uwzględnić bardzo wysokie stawki opłat za mobilny transfer danych. Dane od wszystkich użytkowników dróg z całego kraju musiałyby być przesyłane do centralnego systemu, co spowodowałoby bardzo wysokie opłaty z tytułu mobilnego transferu danych i wpłynęłoby na wysokie koszty operacyjne.

Dodaj komentarz
Komentarze do artykułów może dodać każdy użytkownik Internetu. Administrator portalu nie opublikuje jednak komentarzy łamiących prawo oraz niemerytorycznych, tj. nieodnoszących się bezpośrednio do treści zawartych w artykule. Nie będą również publikowane komentarze godzące w dobre imię osób czy podmiotów, rasistowskie, wyznaniowe czy uwłaczające grupom etnicznym, oraz zawierają treści nieetyczne albo niemoralne, pornograficzne oraz wulgarne. Z komentarzy zostaną usunięte: reklamy towarów, usług, komercyjnych serwisów internetowych, a także linki do stron konkurencyjnych.