Transport jest krwiobiegiem gospodarki i jednym z kluczowych sektorów zapewniających społeczeństwu dobrobyt. Niestety coraz częściej kojarzy się z zagrożeniami i ich dramatycznymi skutkami.

Ze wszystkich gałęzi transportu to właśnie drogowy jest najbardziej niebezpieczny i przynosi największe straty wyrażane liczbą ofiar śmiertelnych. Ofiary wypadków drogowych stanowią aż ponad 90% wszystkich ofiar śmiertelnych w transporcie. Ryzyko śmierci na drodze jest więc o wiele wyższe w stosunku do podróży samolotem, koleją lub statkiem.

Tab. Porównanie zagrożenia życia w różnych środkach transportu – liczba zabitych w wypadkach na 1 mln pojazdokilometrów

Źródło: Peden et al. „World Report on Road Traffic Injury Prevention”, World Health Organization, Geneva 2004

Każdego roku na drogach państw członkowskich Unii Europejskiej w wyniku wypadków drogowych ponosi śmierć ponad 42 000 osób, a ponad 1,7 mln odnosi rany. Komisja Europejska szacuje, że ekonomiczne i społeczne straty z tytułu wypadków drogowych i ich ofiar na terytorium UE wynoszą 180 mld euro rocznie. W Polsce każdego roku ginie ponad 5 500 osób, a rannych jest ponad 60 000. Według danych Krajowego Programu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT 2005, w Polsce łączne straty w wyniku kolizji i wypadków drogowych wynoszą około 30 mld zł rocznie. Stanowi to ok. 3% produktu krajowego brutto i 14% wydatków budżetu państwa.

Rola UE w poprawie bezpieczeństwa transportu

ITS to ogromny potencjał w zakresie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Niedawno opublikowany przez OECD raport Road Safety Impact of New Technologies stwierdza, że w krajach OECD inteligentne technologie bezpieczeństwa ruchu drogowego każdego roku mogą uratować od śmierci w wypadkach aż 47 000 osób i są w stanie zredukować liczbę poszkodowanych w wypadkach nawet o około 40%. To więc oznacza możliwość zaoszczędzenia ok. 194 mld dolarów rocznie. Wyliczenia te opierają się na założeniu, że inteligentne technologie będą wprowadzone w sposób systemowy we wszystkich krajach OECD.

W 2003 roku Komisja Europejska przyjęła program działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego - European Road Safety Action Programme, w który zakłada zmniejszenie liczby zabitych w wypadkach o połowę do roku 2010. Dochodzenie do tego celu ma wesprzeć szerokie zastosowanie rozwiązań z dziedziny telematyki transportu. Ten więc program przewiduje dużą rolę Wspólnoty w rozwoju ITS dla poprawy bezpieczeństwa. W programie zostało zawarte stwierdzenie, że Unia Europejska, państwa członkowskie i przemysł samochodowy muszą przyjąć całościowe podejście do kwestii podniesienia skuteczności nowych technologii bezpieczeństwa. Służyć temu ma między innymi Inicjatywa Inteligentny Pojazd (Intelligent Car, iCar), czyli platforma współpracy władz i przemysłu motoryzacyjnego, która stwarza strategiczne ramy dla rozwoju i wdrażania technologii informacyjnych w pojazdach drogowych w celu poprawy funkcjonowania transportu i uczynienia go bezpieczniejszym oraz bardziej przyjaznym dla środowiska. Założeniem iCar jest zmniejszenie liczby wypadków drogowych, zatłoczenia, zatorów drogowych, obniżenie zużycia paliw i emisji dwutlenku węgla. Oprócz prac nad zaawansowanymi technologiami w pojazdach, które zostaną podjęte głównie przez przemysł motoryzacyjny, Unia Europejska zamierza przyjąć kompleksowy plan dotyczący inteligentnych systemów zarządzania ruchem.

Priorytet ITS

Z unijnego programu wynika, że pośród działań o charakterze długoterminowym pierwszeństwo w rozwoju powinny otrzymać systemy, które rokują największe możliwości poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, takie jak automatyczny nadzór nad prędkością, ograniczniki prędkości, inteligentne dostosowanie prędkości, systemy unikania kolizji oraz systemy utrzymania toru jazdy i pasa ruchu. Wraz ze wzrostem natężenia ruchu poprawa zarządzania prędkością pojazdów jest wymogiem bezpieczeństwa, który powinien jednocześnie umożliwić eliminowanie zatorów na drogach.

Komisja Europejska zaleca również dalsze analizy technologii, w których zawierają się inne skuteczne rozwiązania problemów bezpieczeństwa, takich jak blokady antyalkoholowe, aktywne systemy zarządzania prędkością, układy wykrywające zmęczenie kierowcy i systemy unikania kolizji.

Dużą rolę odgrywają aplikacje oparte na systemie pozycjonowania satelitarnego. Dzięki temu służby drogowe i kierowcy otrzymują bardziej precyzyjne i wydajne instrumenty wspomagania, głównie w dziedzinie systemów nawigacji i prowadzenia po trasie, bieżącej informacji o ruchu drogowym, monitorowania trasy pojazdów, zwłaszcza ciężarowych, oraz powiadamiania o wypadkach i ich lokalizacji. Pod tym względem kluczowe znaczenia ma system automatycznego powiadamiania o wypadkach eCall, będący rozwinięciem numeru ratunkowego 112. Rozwinięcie eCall na całą Europę jest jednym z priorytetowych działań Komisji Europejskiej i stawia wyzwanie przed przemysłem motoryzacyjnym, sektorem telekomunikacyjnym, służbami ratowniczymi i władzami we wszystkich państwach członkowskich.*

Tweet