Zmiany demograficzne w Europie polegające na starzeniu się społeczeństw nie są już ponurą wizją demografów. To jest teraźniejszość, w której żyjemy. Bardzo niski współczynnik urodzeń i zgonów, ujemny przyrost naturalny, który nie zapewnia wymiany pokoleń oraz wydłużająca się średnia życia kobiet i mężczyzn powoduje, że osób starszych jest coraz więcej. Są też częściej zauważani jako klienci i ważna grupa społeczna. Świadczą o tym liczne akcje i programy, które organizowane są z myślą o seniorach i w celu poprawy jakości ich życia.
Jednym z takich projektów jest AENEAS (skrót od ang. "osiągnięcie energooszczędnej mobilności w starzejącym się społeczeństwie"), realizowany w latach 2008-2011. Z wiekiem, głównie ze względów zdrowotnych, prowadzenie samochodu może stawać się coraz trudniejsze lub nawet niemożliwe. AENEAS ma przyczynić się do poprawy atrakcyjności m.in. transportu zbiorowego i skłaniać do korzystania z niego dzięki różnym udogodnieniom. W projekcie bierze udział pięć europejskich miast: Donostia-San Sebastián, Monachium, Odense, Salzburg oraz Kraków. Ważną częścią programu jest wymiana doświadczeń między tymi miastami, gdyż każde z nich wprowadza różne rozwiązania i innowacje.
W Krakowie osoby powyżej 70 roku życia podróżują komunikacją miejską za darmo, a „młodsi” emeryci mają specjalne zniżki. Większość autobusów i część tramwajów jest niskopodłogowa. Niektóre przystanki zmodernizowano, wyposażono w ławki i wiaty, a poziom chodników obniżono do poziomu jezdni. W ramach programu AENEAS Kraków prowadzi kampanie informacyjno-marketingowe dla osób starszych oraz młodzieży. Zorganizowano również akcję, w której udział wzięli tzw. asystenci, czyli młodzi ludzie pomagający seniorom w korzystaniu z komunikacji zbiorowej na głównych węzłach przesiadkowych. A zaczęło się tak…
Pierwsze warsztaty szkoleniowe programu AENEAS odbyły się w Krakowie 17-18 czerwca ubiegłego roku. Prawie 40 osób uczestniczyło w tym wydarzeniu poznając kluczowe kwestie dotyczące mobilności ludzi starszych. Trzy miesiące później z okazji „Europejskiego Tygodnia Mobilności” jeden dzień (18 września) poświęcono starszym mieszkańcom miasta. Zostali oni zaproszeni na bezpłatne badania medyczne (ciśnienia krwi, poziomu cukru i cholesterolu, EKG, gęstości kości, słuchu). Odbyła się także wycieczka rowerowa dla seniorów, dzięki której poznali istniejącą w mieście infrastrukturę rowerową i funkcjonowanie Bezobsługowej Wypożyczalni Rowerów BIKEONE – Kraków. Po południu, podczas IV Forum Mobilności, na którym obecni byli przedstawiciele UM, ZIKiT oraz MPK, poruszono tematy związane zarówno z transportem w mieście, jak i samym działaniem programu AENEAS. Przedstawiciele Stowarzyszenia „Seniorzy na czasie”, którzy są odpowiedzialni za prowadzenie warsztatów, przeprowadzili rekrutację ich potencjalnych uczestników. Na Mały Rynek przybyło w tym dniu ponad 300 osób, aby wziąć udział w organizowanych imprezach.
29 września 2009 roku rozpoczęły się szkolenia przeznaczone dla seniorów, którzy przez dwie godziny uczyli się jak korzystać z automatów biletowych zamontowanych w krakowskich autobusach i tramwajach oraz Krakowskiej Karty Miejskiej. Są to stosunkowo nowe maszyny, których obsługa wciąż sprawia problem. Część szkolenia była poświęcona bezpieczeństwu codziennych podróży – poruszono kwestie wysokich stopni w tramwajach, informacji o kolejnych przystankach i węzłach przesiadkowych, mechanizmów bezpiecznego zamykania drzwi (fotokomórki). Uczestników szkolenia podzielono na małe grupy, aby każdy mógł zastosować zdobytą wiedzę w praktyce i np. kupić w automacie bilet. Był to pierwszy z pięciu warsztatów, w których wzięło udział w sumie około 250 osób.
 |
 |
 |
Jednym z kluczowych działań programu AENEAS była tzw. asysta na przystankach (głównych przesiadkowych węzłach transportowych). Dziewięcioro młodych ludzi, zwanych asystentami, pojawiło się 4 maja br. na przystanku tramwajowo-autobusowym przy Hali Targowej (ul. Grzegórzecka). W tym miejscu z komunikacji miejskiej korzysta bardzo wielu starszych ludzi, dlatego zostało wybrane przez organizatorów akcji. Asystenci pojawiają się tam od poniedziałku do piątku od 9.00 do 12.00 i oferują seniorom swoją pomoc (w związku z panującymi upałami od 19 lipca, asystenci dla seniorów są dostępni w godz. 8:00 – 11:00). Najczęściej oznacza to pomoc przy wejściu lub wyjściu z tramwaju i zakupie biletu oraz udzielanie informacji, np. o możliwych połączeniach, rozkładzie jazdy. Pilotażowa akcja ma trwać cztery miesiące. Jeśli się sprawdzi asystenci pojawią się również w innych miejscach.
W ramach podnoszenia bezpieczeństwa w Krakowie będą montowane dodatkowe poręcze przy wewnątrzpojazdowych automatach biletowych w autobusach, w których korzystanie z tych urządzeń jest utrudnione, a często wręcz niebezpieczne.
 |
 |
 |
Jak większość programów społecznych, AENEAS ma również zaplanowaną kampanię edukacyjną, skierowaną przede wszystkim do młodzieży. Pierwszy etap tej kampanii odbył się w grudniu ubiegłego roku serią spotkań w szkołach. Natomiast 19 maja 2010 roku rozpoczęła się jej część zewnętrzna polegająca na rozwieszeniu w mieście promujących akcję dwóch plakatów Andrzeja Mleczki.
 |
 |
Oba plakaty zwracają uwagę na potrzeby starszych pasażerów i problemy, z którymi muszą się oni zmierzyć podróżując komunikacją miejską. Plakaty pojawiły się w centrum Krakowa, na przystankach, w pobliżu szkół, a także w lokalnych mediach. Niedługo będą rozpowszechnione we wszystkich szkołach podstawowych i gimnazjalnych.
Jednym z elementów unijnego projektu jest też specjalne oznakowanie siedzeń dla osób starszych. Od 18 czerwca w żółtych autobusach firmy Mobilis około 50 siedzeń (od 2 do 4 w każdym pojeździe) zostało oznakowanych specjalnie przygotowanym piktogramem, symbolizującym postać osoby starszej (do tej pory stosowano jedynie oznaczenia dla rodziców z dziećmi oraz dla osób niepełnosprawnych). Celem była nie tylko poprawa bezpieczeństwa i komfortu jazdy, ale głównie uwrażliwienie innych pasażerów, szczególnie młodych, na potrzeby seniorów.
W ramach projektu AENEAS wydana została także broszura – Krakowski Transport bez Tajemnic. Wydawnictwo jest specjalnie opracowane z myślą o seniorach korzystających z usług miejskiego przewoźnika. Broszura zawiera informacje dotyczące funkcjonowania systemu transportu, biletów obowiązujących w komunikacji oraz porady i wskazówki na temat korzystania z automatów do sprzedaży biletów, czy wyszukiwarki połączeń. Wydawnictwo jest dostępne w obiektach Urzędu Miasta Krakowa od lipca tego roku.
Ilona Hałucha
Źródło: www.aeneas-project.eu
