Do najważniejszych problemów transportowych miasta należy zaliczyć występowanie kongestii, która związana jest przede wszystkim ze wzrostem wskaźnika motoryzacji, przy jednoczesnym braku rozwoju infrastruktury drogowej. Szczególnego znaczenia nabiera w tym wypadku wykorzystanie rozwiązań z zakresu logistyki miejskiej, jak i tworzenie zrównoważonego systemu transportowego.
Sprawny system transportowy w dużej mierze determinuje funkcjonalność współczesnych miast. Transport ma znaczący wpływ na poziom rozwoju gospodarczego regionu, pozwala na zapewnianie bezpośredniego kontaktu ludziom, jak i przesyłanie ładunków na odległość. Rozwój społeczno-gospodarczy kreuje coraz większą potrzebę przemieszczania, a dostępne zasoby techniczno-technologiczne stają się gwarantem szybkiego zaspokajania zmieniających się wymagań, jednocześnie jednakże negatywnie oddziałując na środowisko naturalne, fizjonomię i morfologię miast.
Analiza obszarów dysfunkcji, jak i wskazanie sposobów ich eliminacji, może w znacznej mierze przyczynić się do wzrostu użyteczności przestrzeni miejskiej, mobilności i zaspokajania potrzeb mieszkańców w zakresie zrównoważonego rozwoju i wzrostu poziomu jakości życia.
System transportowy miasta
Ekonomiczno-techniczne właściwości transportu miały ogromny wpływ na rozwój urbanistyki, miast i logistyki, spełniając niezwykle ważną rolę w życiu społecznym i gospodarczym kraju, oddziałując na sieć osadniczą, kształt przestrzenny miast i osiedli, poziom i styl życia ludności oraz rozwój współczesnej cywilizacji (transport osób), wspierając rozwój produkcji, handlu i oddziałując na działalność przedsiębiorstw, pozwalając na krystalizację ich funkcji1.
Za system transportowy uznaje się uporządkowaną całość wszystkich gałęzi transportu działających na danym obszarze. Jego zakres obejmuje cały majątek trwały i obrotowy transportu, czynnik ludzki i powiązania międzygałęziowe, a powiązania całego systemu transportowego z otoczeniem oraz infrastrukturę transportową wszystkich gałęzi transportu, środki transportu różnych gałęzi transportu (bez względu na formę własności), zasoby ludzkie i regulacje organizacyjno-prawne2.
Systemy transportowe można klasyfikować według różnych kryteriów. B. Zb. Szałek3 za podstawowe rodzaje systemów uznaje: systemy transportu zewnętrznego (dalekiego) oraz systemy transportu wewnętrznego (bliskiego). Mogą one składać się z podsystemów w ujęciu gałęziowym, dotyczących przede wszystkim transportu: kolejowego, samochodowego, lotniczego, wodnego i rurociągowego4. Większość klasyfikacji znajduje zastosowanie i odzwierciedlenie w stosunkach transportowych panujących w miastach. I tak można wyróznić ze względu na przedmiot przewozu: transport osób i ładunków; według gałęzi transportu: kolejowy, samochodowy, wodny śródlądowy, morski, lotniczy i rurociągowy; ze względu na dostępność dla użytkowników transportu: publiczny i własny; ze względu na zorganizowanie: zorganizowany i niezorganizowany; ze względu na cel działalności przewozowej: zarobkowy i niezarobkowy5. Istnieje wiele czynników wpływających na kształtowanie systemów transportowych, do najważniejszych z nich można zaliczyć: naturalne, techniczno-eksploatacyjne, ekonomiczne i społeczne. Szczególnego znaczenia nabierają przy tym6 jakość sieci dróg, rodzaj transportu (zdolność przewozowa środków transportu, koszt, częstotliwość i szybkość ruchu), zdolność przepustowa, spójność (bezpośredniość połączeń między różnymi miejscami), dostępność do nadawców i odbiorców, właściwości techniczne dróg (krzywizny, szerokość, wzniesienia, spadki), gęstość dróg na 100 km2, jak również tłok komunikacyjny (kongestia) na najbardziej uczęszczanych odcinkach.
Transport łączy miasto w układzie funkcjonalnym, i sprawia, że ośrodek miejski jest systemem współzależności zachodzących między poszczególnymi jego elementami. Wszystkie ruchy ładunków i ludzi, wykonywane w celu zaspokajania czynności ekonomicznych i gospodarczych danego regionu uznawane są za procesy transportowe, które oddziałują na obszar funkcji, planowania przestrzennego i rozwoju miast.
System transportowy miasta potrzebuje miejsc, które zostaną wykorzystane pod budowę infrastruktury, a więc torowisk, ulic, miejsc parkingowych. Ten typ infrastruktury technicznej obejmuje elementy materialne, takie jak sieć drogowa, środki i urządzenia transportowe, obiekty zaplecza technicznego oraz elementy niematerialne (mające istotny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie systemu), w skład których wchodzą zasady organizacji ruchu drogowego, przepisy finansowe i inne7. Sieć transportowa ośrodka zurbanizowanego powstaje sukcesywnie i stopniowo, poprzez budowę nowych odcinków i ulepszanie już istniejących. Stanowi ona ważny podsystem logistyki miejskiej, wpływając znacząco na rozwój przestrzenny miast. System transportowy miasta ulega dynamicznym przeobrażeniom dzięki zmianom instytucjonalnym, technologicznym, prawnym, gospodarczym i społecznym, a także za sprawą procesów globalizacyjnych i liberalizacji rynku.
Transport integruje i łączy wszystkie funkcje spełniane przez miasta (rys. l), jednocześnie prowadząc do zmian funkcjonalnych8 i przeobrażeń wewnątrzsystemowych. Jego sprawność odgrywa ogromną rolę w kształtowaniu całokształtu stosunków społeczno-gospodarczych na danym terenie. Na liczbę połączeń komunikacyjnych w mieście wpływają różne czynniki. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć: zagospodarowanie przestrzenne, liczbę układów przestrzennych, zespoły potrzeb komunikacyjnych (procesy demograficzne, społeczny podział pracy, model konsumpcji społecznej), rozmieszczenie ludności w aglomeracji, rozmieszczenie miejsc pracy i nauki, a także rozmieszczenie funkcji handlowych i przemysłowych.
- poprz.
- nast. »»