Metodyczne podejście do uspokajania ruchu (I) Funkcjonalna hierarchizacja sieci drogowo-ulicznej i zarządzanie dostępnościąUspokojenie ruchu zmierza do zapewnienia bezpiecznej prędkości jazdy na terenie zabudowanym, w razie potrzeby ograniczenia dostępu do centrów miast i innych obszarów oraz do zapobiegania zjawisku skracania trasy przejazdu przez tereny, na których powoduje to zagrożenie, głównie osiedla. W ten sposób umożliwia osiągnięcie pożądanego poziomu bezpieczeństwa zarówno kierowców pojazdów, jak i pieszych oraz rowerzystów.

Uspokojenie ruchu to kompleksowy program, który obejmuje: funkcjonalną hierarchizację sieci drogowo-ulicznej; zarządzanie dostępnością dróg i ulic; strefowanie prędkości; środki uspokojenia ruchu.

Funkcjonalna hierarchizacja sieci drogowo-ulicznej

Podstawą bezpiecznego systemu drogowego jest ograniczanie wielofunkcyjności dróg poprzez przypisanie danej drodze jednej konkretnej funkcji ruchowej, która decyduje o sposobie wykorzystania drogi. Jeżeli rozwiązanie techniczne tej drogi lub ulicy będzie zharmonizowane z jej funkcją, droga powinna być bezpieczna.

Funkcja drogi zależy od jej znaczenia w układzie komunikacyjnym i rodzaju ruchu jaki obsługuje. Hierarchizacja polega na rozdzielaniu i różnicowaniu sieci drogowej w zależności od funkcji jaką pełni droga na danym obszarze. Jest to kształtowanie sieci dróg w system, który zapewnia połączenia tylko pomiędzy drogami o tej samej funkcji, bezpośrednio niższej lub wyższej funkcji, a każda funkcja służy do obsługi innego rodzaju ruchu. W podzielonej funkcjonalnie i hierarchicznej sieci drogowej poszczególne drogi różnią się przede wszystkim: funkcją wynikającą z roli jaką pełni droga w układzie komunikacyjnym, standardem technicznym odpowiadającym funkcji oraz dostępnością.

Wprowadzenie podziału funkcjonalnego i hierarchizacji sieci drogowo-ulicznej oznacza podział dróg na trzy podstawowe funkcje:

  • Funkcja tranzytowa. Głównym zadaniem dróg tranzytowych jest zapewnienie połączeń długodystansowych o znaczeniu międzynarodowym, krajowym i regionalnym oraz połączeń między miastami.
  • Funkcja rozprowadzająca. Głównym zadaniem dróg rozprowadzających jest zapewnienie połączeń między dzielnicami i obszarami miast oraz miejscowości, dojazdu do obszarów osiedlowych, centrów miast i obszarów komercyjnych oraz połączeń z drogami tranzytowymi.
  • Funkcja dojazdowa. Głównym zadaniem dróg dojazdowych jest wewnętrzna obsługa dzielnic i obszarów miast oraz miejscowości: obszarów osiedlowych, centrów miast i obszarów komercyjnych oraz połączeń z drogami rozprowadzającymi.

Utworzenie hierarchicznej sieci drogowej spełniającej te kryteria wymaga posiadania sieci dróg każdej z kategorii. W Polsce sieć dróg tranzytowych jest w trakcie rozbudowy, jednak stworzenie takiego układu komunikacyjnego jest możliwe w skali fragmentu miasta lub subregionu. Udało się to w dużej mierze w puławskiej dzielnicy Włostowice, w ramach projektu „Miasteczko Holenderskie”.* Podstawowy układ komunikacyjny tworzą ulice Kazimierska i Włostowicka (w ciągu drogi wojewódzkiej nr 824) oraz ulice Skowieszyńska i Kaznowskiego (drogi miejskie). Jest to podstawowa sieć drogowo-uliczna, po której porusza się większość samochodów osobowych i ciężarowych oraz komunikacja autobusowa. Największe natężenie ruchu występuje na drodze wojewódzkiej nr 824, głównie za sprawą ruchu o charakterze tranzytowym.

Podstawowy układ komunikacyjny Włostowic w oparciu o wyżej wymienione ulice został utrzymany, jednak poddano go modernizacji i częściowej przebudowie. Problematyczne było bowiem traktowanie ulic Kazimierskiej i Włostowickiej jako dróg tranzytowych, na których pojazdy rozwijały stosunkowo duże prędkości, rzędu 70-80 km/h. Wzdłuż tych ulic na całym ich przebiegu rozciąga się zabudowa mieszkalna, jest tam również kościół, cmentarz i liczne punkty handlowo-usługowe. Występuje duża gęstość skrzyżowań i zjazdów do posesji, a wzdłuż całej drogi nr 824 odbywa się intensywny ruch pieszych i rowerzystów. Zgodnie z zasadami uspokojenia ruchu powinna być to droga o funkcji rozprowadzającej i ku temu dążył projekt przebudowy.

Pozostałe ulice stanowią uzupełniający układ komunikacyjny i przeważa wśród nich charakter osiedlowy. Ulice te mają gęstą sieć skrzyżowań i przenoszą głównie ruch lokalny, mający punkt początkowy lub końcowy na terenie osiedla. Jednak w przypadku zatłoczenia ulicy Włostowickiej, kierowcy wykorzystywali ulice osiedlowe w celu objechania zatoru. Ruch tranzytowy przechodził wtedy przez teren osiedla, a kierowcy chcąc przejechać jak najszybciej poruszali się z niebezpieczną prędkością, co stwarzało zagrożenie dla okolicznych mieszkańców, powodowało wzmożony hałas i zanieczyszczenie powietrza. Tymczasem funkcja tych ulic jest funkcją typowo dojazdową, co wymagało podkreślenia za pomocą uspokojenia ruchu.

Biorąc pod uwagę powyższe uwarunkowania, cele funkcjonalnej hierarchizacji sieci drogowo ulicznej na terenie Włostowic w Puławach można podsumować następująco:

  • utrzymanie obecnego podstawowego układu komunikacyjnego;
  • stworzenie wyrazistego podziału na drogi rozprowadzające i dojazdowe;
  • nadanie ulicom Kazimierskiej, Włostowickiej i Kaznowskiego funkcji dróg rozprowadzających o prędkości ok. 50 km/h;
  • nadanie pozostałym ulicom funkcji dróg dojazdowych o prędkości ok. 30 km/h.

Przykładowy model funkcjonalnej hierarchizacji sieci drogowo-ulicznej na terenie miasta

Zarządzanie dostępnością dróg i ulic

Zarządzanie dostępnością obejmuje ustalanie oraz kontrolowanie punktów dostępu do dróg takich jak skrzyżowania, wyjazdy z posesji, parkingów, punktów handlowo-usługowych, obiektów użyteczności publicznej itd. Generalnie im większa jest dostępność do drogi, tym większe ryzyko wypadku.

Z tego względu w myśl koncepcji uspokojenia ruchu dostępność należy kontrolować poprzez redukcję liczby istniejących punktów dostępu do drogi. Jest to najważniejsze na ulicach, na których dopuszczalna prędkość jazdy jest wyższa niż 30 km/h. Zarządzanie dostępnością obejmuje wyznaczenie ulic jednokierunkowych, wprowadzanie zakazów wjazdu, zamykanie wlotów skrzyżowań oraz wydzielanie odcinków ulic i przeznaczanie ich do zbiorczej obsługi kilku skrzyżowań z drogami niższej funkcji lub wielu wjazdów.

W projekcie uspokojenia ruchu w Puławach ulice Kazimierska, Włostowicka, Kaznowskiego i Skowieszyńska to drogi rozprowadzające. Posiadały one gęstą sieć połączeń z ulicami osiedlowymi, mającymi funkcję dróg dojazdowych. Dlatego, aby zagwarantować odpowiednią funkcjonalność i drożność dróg rozprowadzających, a także zapewnić bezpieczne warunki do rozwijania prędkości 50 km/h konieczne było ograniczenie liczby skrzyżowań dróg rozprowadzających z drogami dojazdowymi. Jest to również wymagane dla utrzymania ruchu tranzytowego na drodze rozprowadzającej i zniechęcania kierowców przejeżdżających przez miasto do przejeżdżania przez osiedle.

Jednak takie działanie zawsze wzbudza kontrowersje pośród mieszkańców i służb miejskich, gdyż ingeruje w lokalne tradycje i przyzwyczajenia ruchowe. W dodatku ze względu na niewielką odległość zabudowy od drogi niemożliwa jest eliminacja zjazdów do posesji prywatnych lub stworzenie dróg serwisowych. Z tego względu możliwe było pełne zamknięcie tylko dwóch skrzyżowań oraz zamknięcie kolejnych dwóch skrzyżowań z pozostawieniem możliwości przejazdu awaryjnego.

* Podstawowym celem projektu „Miasteczko Holenderskie” w Puławach jest uzyskanie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego i polepszenie estetyki ulic na terenie osiedla Włostowice oraz na odcinku drogi wojewódzkiej nr 824 przebiegającej na obrzeżu tego osiedla. Drugim założeniem było utworzenie wzorcowego w kraju obszaru uspokojenia ruchu.

Patrz: Miasteczko Holenderskie - projekt uspokojenia ruchu w Puławach http://edroga.pl/inzynieria-ruchu/uspokojenie-ruchu/8145-miasteczko-holenderskie-projekt-uspokojenia-ruchu-w-pulawach

Komentarze  
Bogumił Leśniewski
0 #1 Bogumił Leśniewski 2013-08-01 10:08
Jak się ma model hierarchizacji sieci drogowo-ulicznej na terenie osiedla mieszkaniowego do zabezpieczenia bezpiecznej ewakuacji w razie pożaru lub katastrofy budowlanej.
Cytować | Zgłoś administratorowi
Dodaj komentarz
Komentarze do artykułów może dodać każdy użytkownik Internetu. Administrator portalu nie opublikuje jednak komentarzy łamiących prawo oraz niemerytorycznych, tj. nieodnoszących się bezpośrednio do treści zawartych w artykule. Nie będą również publikowane komentarze godzące w dobre imię osób czy podmiotów, rasistowskie, wyznaniowe czy uwłaczające grupom etnicznym, oraz zawierają treści nieetyczne albo niemoralne, pornograficzne oraz wulgarne. Z komentarzy zostaną usunięte: reklamy towarów, usług, komercyjnych serwisów internetowych, a także linki do stron konkurencyjnych.