Bezpieczeństwo pojazdów

W pojazdach małopojemnych większe znaczenie dla pasażerów ma bezpieczeństwo związane z zagrożeniem wypadkowym. Natomiast w pojazdach wielkopojemnych dominuje przeświadczenie o zapewnionym wysokim poziomie bezpieczeństwa komunikacyjnego, a większe znaczenie ma poczucie bezpieczeństwa osobistego pasażerów.

Zaawansowane środki poprawy bezpieczeństwa można zaobserwować w produkowanych obecnie autobusach i tramwajach, a są one efektem wzrastającego nacisku na jakość (w tym na bezpieczeństwo) oraz troski o dobrą markę sprzedawanego pojazdu. Dla poprawy bezpieczeństwa komunikacyjnego w nowoczesnych pojazdach stosuje się różnorakie systemy bezpieczeństwa czynnego (zapobiegającego wypadkom) i biernego (zmniejszającego skutki zdarzenia drogowego) [3, 4]. Głównym polskim problemem jest jednak zaawansowany wiek pojazdów, co sprawia, że niewiele z nich jest wyposażonych w ABS, nie mówiąc o bardziej nowoczesnych systemach. Problematyczny jest również duży udział mikrobusów w obsłudze strefy podmiejskiej i połączeń międzymiastowych w niektórych regionach kraju (tego typu pojazdy charakteryzują się niższym poziomem bezpieczeństwa). Dlatego najpilniejsza staje się wymiana taboru, zwłaszcza w transporcie regionalnym, gdzie wypadki przy wyższych prędkościach skutkują ich wyższą ciężkością.

Tramwaje posiadają znacznie wyższy poziom bezpieczeństwa biernego wewnętrznego, co oznacza mniejsze prawdopodobieństwo powstania obrażeń lub śmierci pasażerów i kierujących pojazdem. Pod względem bezpieczeństwa tramwaje są bardziej podobne do pojazdów kolejowych niż samochodowych. W nowych tramwajach standardem są tzw. czarne skrzynki, rejestrujące przebieg pracy pojazdu, rozchodzenie się naprężeń podczas wypadku, itp.

W celu zapewnienia bezpieczeństwa osobistego projektuje się przezroczyste, błyszczące wnętrza pojazdów. Dla zwiększenia bezpieczeństwa kierowców stosuje się w pełni zamknięte kabiny, ale to rozwiązanie jest kontrowersyjne, ponieważ kierowca może czuć się odizolowany. Budowane obecnie pociągi tramwajowe (podobnie jak szynobusy) są jednoprzestrzenne, wszyscy pasażerowie przebywają w jednym wagonie, co zwiększa poziom ich bezpieczeństwa osobistego. W dotychczas stosowanych pociągach tramwajowych poziom bezpieczeństwa jest niższy w drugim i trzecim wagonie, gdzie chuligani i wandale czują się bardziej bezkarni. Obecnie konstrukcja pojazdów wykonana jest z materiałów łatwych do czyszczenia (wandalizm), odpornych na zużycie i trudnopalnych.

***

Działania integracyjne w sektorze transportu to przede wszystkim zarządzanie ryzykiem oraz monitoring i rozwój infrastruktury. Ważnym jest, by w procesie zamawiania przewozów można było w stosunku do operatorów formułować więcej wymagań w zakresie bezpieczeństwa. W tym celu należy oddzielać rolę organizatora przewozów i operatora. Natomiast w celu lepszej integracji zarządzania bezpieczeństwem należy łączyć zarządzanie infrastrukturą i przewozami.

Bezpieczeństwo komunikacyjne w transporcie publicznym zapewnia odpowiednia infrastruktura, nowoczesny tabor, wykwalifikowana kadra oraz zachowanie innych uczestników ruchu (zwłaszcza pieszych w obrębie infrastruktury tramwajowej). Najważniejsze środki zwiększające poczucie bezpieczeństwa osobistego w transporcie publicznym to: ścisła współpraca operatorów z policją i szybkie usuwanie szkód spowodowanych wandalizmem. Do efektywnych środków należą również: wykwalifikowany personel nadzoru i kontroli, monitoring za pomocą kamer wideo, budowa przystanków i konstrukcja pojazdów zapewniająca bezpieczeństwo.

dr inż. Wiesław Dźwigoń
mgr inż. Łukasz Franek
Politechnika Krakowska, Katedra Systemów Komunikacyjnych

Artykuł był przygotowany na Międzynarodowe Seminarium BRD GAMBIT 2010 (Politechnika Gdańska, 22-23 kwietnia 2010 r.) oraz publikowany w „Transport miejski i regionalny” (Nr 4, kwiecień 2010).

Literatura:
1. FRANEK Ł., Koncepcja baz danych centrum Monitoringu Bezpieczeństwa ruchu drogowego w Krakowie, mat. konferencji LOGITRANS, Szczyrk, 2007.
2. Prowadzący pojazdy komunikacji miejskiej w Europie – kompetencje i aktywność. Przewodnik innowacji, materiały projektu CTUE.
3. SZCZURASZEK T. z zespołem, Bezpieczeństwo ruchu miejskiego, WKŁ, Warszawa, 2005.
4. WICHER J., Bezpieczeństwo samochodów i ruchu drogowego, WKŁ, Warszawa, 2004.
5. ŻUKOWSKA J., MICHALSKI L., Perspektywy integracji systemu bezpieczeństwa ruchu drogowego Polsce w ramach koncepcji ZEUS, „Transport Miejski i Regionalny”, 2010, nr 4.

Tweet