Wspólne badania Goodyeara i Londyńskiej Szkoły Ekonomii i Politologii (LSE), przeprowadzone wśród europejskich kierowców, pozwoliły wyodrębnić siedem odmiennych typów osobowości kierowców. Co ciekawe, przyjmowana postawa zależy od interakcji z innymi kierowcami. Prace badawcze także pokazały, że na bezpieczeństwo w czasie jazdy ma w dużej mierze wpływ nasza własna postawa, a nie zachowania innych kierujących.
Badania z zakresu psychologii społecznej bezpieczeństwa drogowego, prowadzane wspólnie przez LSE oraz Goodyeara pokazują szereg typów reakcji na drodze, będących odpowiedzią na zachowania innych kierowców. Poszczególne interakcje zależą od tego, w jaki sposób ludzie radzą sobie z własnymi emocjami oraz brakiem zaufania do pozostałych użytkowników dróg. W oparciu o grupy fokusowe oraz pogłębione wywiady z europejskimi kierowcami, badacze wyodrębnili 7 najczęściej występujących typów osobowości:
1) Nauczyciel: chce mieć pewność, że pozostali kierowcy wiedzą, gdzie popełnili błąd. Poucza innych i oczekuje, że jego starania w tej dziedzinie zostaną docenione.
2) Wszechwiedzący: sądzi, że otaczają go niekompetentni głupcy i nie waha się dać im tego dobitnie do zrozumienia siedząc za kierownicą własnego samochodu.
3) Konkurent: zawsze musi być pierwszy i denerwuje się, kiedy ktoś mu w tym przeszkadza. Może przyspieszać, gdy inny kierowca próbuje go wyprzedzić lub skracać dystans do następnego samochodu, by nikt nie zajechał mu drogi.
4) Egzekutor: wszystkich na drodze chce karać za nieprawidłowe zachowanie. Może wysiąść z auta i zdecydować się na bezpośrednią konfrontację z innym kierowcą.
5) Filozof: akceptuje błędy innych kierowców i próbuje je racjonalnie uzasadniać. Potrafi panować nad swoimi emocjami.
6) Unikający: nie uważa sytuacji stwarzanych przez innych kierowców za personalny atak, po prostu traktuje je jak bezosobowe zagrożenie.
7) Wycofany: słucha muzyki lub rozmawia przez telefon, żeby się odizolować. Unika interakcji z innymi kierowcami.
Opisane „osobowości drogowe” ujawniają się w różnych sytuacjach, w których kierowcy wchodzą w interakcje z pozostałymi prowadzącymi.
- Nawet jeżeli przez większość czasu siedzimy zadowoleni w wygodnym wnętrzu samochodu, w każdej chwil możemy być zmuszeni do interakcji z innymi kierowcami - wyjaśnia Dr Chris Tennant, psycholog społeczny, szef projektu badawczego w LSE. - To właśnie czyni jazdę wyzwaniem, a drogę niepewnym środowiskiem. Badania wykazują, że podczas gdy skupiamy się przede wszystkim na działaniach innych, zachowanie pozostałych kierowców zależy od tego, jak sami postępujemy na drodze. Innymi słowy: tworzymy osobowości, których sami nie lubimy. Z psychologicznego punktu widzenia te zróżnicowane typy zachowań odzwierciedlają rozwiązania, jakie kierowcy stosują, by radzić sobie z frustracjami i silnymi emocjami. Nie zawsze w pełni reprezentujemy określony typ. W zależności od sytuacji i interakcji z innymi, większość z nas potwierdzi, że pasuje do kilku różnych profili.
- Większość takich reakcji może prowadzić do niebezpiecznych zdarzeń na drodze - mówi Olivier Rousseau, wiceprezes ds. opon osobowych Goodyear w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Afryce. -Zrozumienie własnych zachowań i sytuacji, które je prowokują jest dla nas wszystkich pierwszym krokiem do większego opanowania za kierownicą, a tym samym tworzenia bezpieczniejszego środowiska dla nas samych i innych uczestników ruchu drogowego. Poza skuteczniejszym egzekwowaniem przepisów przeciwko agresywnej jeździe, edukacja i nieustanne kształcenie pozostają najbardziej efektywnym narzędziem decydującym o poprawie bezpieczeństwa na drogach.
Typy osobowości wyodrębniono w pierwszej części projektu badawczego, którym była analiza jakościowa zachowań kierowców przeprowadzona w ramach grup fokusowych oraz pogłębionych wywiadów. Drugą część stanowi ogólnoeuropejskie badanie, realizowane w 15 krajach. Ostateczne wyniki i raport z ww. badania spodziewane są w październiku.
***
Eksperci wskazują, że sporą część kierujących stanowią osoby o osobowości typu Wszechwiedzący. To rodzaj kierowcy, który sądzi, że otaczają go niekompetentni amatorzy i nie waha się dać im tego dobitnie do zrozumienia zza kierownicy własnego samochodu. Na taką diagnozę wskazuje Artur Chorążka, współwłaściciel Szkoły Bezpiecznej Jazdy Tomasza Czopika.
- Zdecydowanie najczęściej do naszego ośrodka trafia typ Wszechwiedzący. Oceniam, że zachowuje się tak co czwarta osoba wśród tych, które uczestniczą w zajęciach doskonalenia techniki jazdy. Jednak jeszcze częściej typy osobowości opisane w badaniu się przenikają i mamy wówczas do czynienia, np. z Wszechwiedzącym Konkurentem. Generalnie kierowcom brakuje pokory, a nieuzasadniona wiara we własne umiejętności gubi ich już podczas najprostszych ćwiczeń na naszym torze. Co ciekawe Wszechwiedzący to bardzo często kierowcy, którzy kurs na prawo jazdy robili jeszcze w latach 90. lub wcześniej. Ich wiedza teoretyczna mocno odstaje dziś od motoryzacyjnej rzeczywistości – powiedział Artur Chorążka.
Jednak to nie Wszechwiedzący stanowi największe zagrożenie na drodze. Według Artura Chorążki najgroźniejszy jest Konkurent, który prowokuje niebezpieczne sytuacje na drodze, traktując jezdnię jak tor wyścigowy. Agresywna jazda tego typu kierowcy sprowadza zagrożenie zarówno na niego samego, jak i otaczających go uczestników ruchu, w tym rowerzystów oraz pieszych. - To kierowca, który szuka ciągłej rywalizacji, często zakompleksiony i sfrustrowany – stwierdził Chorążka.
Zdaniem Artura Chorążki dużym zagrożeniem dla bezpieczeństwa ruchu jest również kierowca o osobowości Egzekutora. - To szczególnie niebezpieczny typ. Egzekutora cechuje bowiem agresja wobec innych uczestników ruchu. Zapewne każdy miał kiedyś do czynienia z takim nieprzyjemnym typem. Jego niezdrowe emocje mogą doprowadzić do nieszczęścia na drodze, zwłaszcza jeśli Egzekutor trafi na innego Egzekutora.
Sporo zagrożeń na drodze wywołać też może kierowca zidentyfikowany jako Wycofany. - To z kolei typ kierowcy, który najczęściej traci koncentrację. Jego niefrasobliwość i gapiostwo są zagrożeniem głównie dla niego samego, ale mają również wpływ na zachowanie pozostałych kierowców, w których wzbudzają irytację i gniew – podsumowuje Chorążka.
Źródło: Goodyear
