W dniach 16-22 września, już od 2002 roku, obchodzony jest Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu (ETZT). To największe wydarzenie poświęcone lokalnej promocji ekologicznej mobilności. Punktem kulminacyjnym jest Dzień Bez Samochodu, przypadający tradycyjnie na 22 września. W czasie ETZT władze lokalne zachęcają mieszkańców do wsparcia zrównoważonych strategii transportu. Hasłem przewodnim tegorocznej kampanii jest „Inteligentny transport. Silna gospodarka”.
Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu organizowany jest regularnie od 2002 roku z inicjatywy Dyrekcji Generalnych Komisji Europejskiej ds. Środowiska oraz Mobilności i Transportu. W Polsce akcję aktywnie wspierają m.in. Ministerstwo Środowiska oraz Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa. W lipcu br. minister infrastruktury i budownictwa, Andrzej Adamczyk wraz z ministrem środowiska, prof. Janem Szyszko wystosowali do władz lokalnych wspólny list zachęcający samorządy do włączenia się w tę inicjatywę.
- Zbliżający się Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu jest świetną okazją do dyskusji na tematy związane z jakością powietrza, ograniczaniem emisji spalin, a także do testowania i wdrażania nowych technologii. Aktywnie zachęcamy i wspieramy władze lokalne w promowaniu rozwiązań transportowych, które korzystnie wpływają na środowisko naturalne oraz na jakość życia i zdrowia ludzi – mówi minister środowiska, prof. Jan Szyszko.
Inteligentny transport. Silna gospodarka.
Nadrzędnym celem każdej edycji ETZT jest zachęcanie władz lokalnych do wprowadzania i promowania zrównoważonych środków transportu oraz zapraszanie ludzi do wypróbowania alternatyw dla korzystania z samochodu. Zamierzeniem inicjatywy jest bowiem propagowanie zachowań i wyborów ekologicznych, sprzyjających środowisku i zdrowiu. Tydzień kończy się Dniem Bez Samochodu, podczas którego po specjalnie wydzielonych częściach miast, zwykle w centrum, mogą poruszać się wyłącznie piesi, rowerzyści oraz transport publiczny. Zazwyczaj w tych rejonach skupione są także wszelkiego rodzaju atrakcje dla lokalnych społeczności, dedykowane akcje i happeningi promujące ideę zrównoważonego transportu.
- Hasło przewodnie tegorocznego ETZT to „Inteligentny transport. Silna gospodarka”. Ma ono uświadamiać nam, że indywidualne wybory każdego obywatela co do wyboru środka transportu mają rzeczywiste, ekonomiczne przełożenie na gospodarkę całego kraju. Poza oczywistymi korzyściami w skali mikro, na poziomie domowych budżetów, obserwujemy szereg korzyści w skali makro. Opublikowane przez Komisję Europejską badania pokazują, że obroty handlowe w miejscach, gdzie obserwowana jest przewaga ruchu pieszych i rowerów, mogą wzrastać nawet o 40%. Inwestowanie w infrastrukturę wspierającą transport publiczny i rowerowy oraz redukowanie natężenia ruchu samochodów może więc przynosić realne korzyści dla lokalnych samorządów i przedsiębiorców – komentuje minister infrastruktury i budownictwa Andrzej Adamczyk.
W 2002 roku, w pierwszej edycji ETZT udział wzięło ponad 400 samorządów z 23 krajów. Natomiast w 2015 roku w sumie 1873 miast z 45 krajów oficjalnie zarejestrowało się w kampanii, z czego ponad 900 miast zorganizowało Dzień Bez Samochodu. Dane opublikowane prze Komisję Europejską pokazały, że w ubiegłym roku aż 5657 stałych inicjatyw i rozwiązań zostało wdrożonych w 799 miastach. Wśród najbardziej popularnych były: kampanie podnoszące świadomość aspektów zrównoważonego rozwoju, działania na rzecz wzrostu łatwiejszego dostępu do środków transportu publicznego oraz tworzenie i rozbudowywanie infrastruktury przyjaznej rowerzystom.
Dążenie do upowszechniania inteligentnego i zrównoważonego transportu jest procesem długotrwałym, który wymaga nie tylko wsparcia politycznego, ale także współpracy i szerokiego zaangażowania. Dlatego miasta i gminy zachęcane są do współpracy z lokalnymi zakładami transportu publicznego, organizacjami społecznymi, klubami sportowymi, służbą zdrowia czy lokalnymi przedsiębiorcami. Każde miasto może wziąć udział w Europejskim Tygodniu Zrównoważonego Transportu. Warunkiem jest zorganizowanie wydarzenia lub inicjatywy promującej zrównoważony i inteligentny transport miejski lub gminny. Wszelkie aktywności należy zarejestrować na oficjalnej stronie www.mobilityweek.eu.
Istnieją trzy główne obszary aktywności w ramach obchodów ETZT:
- zorganizowanie tygodnia działań związanych z hasłem kampanii na rok bieżący,
- wprowadzenie przynajmniej jednego trwałego rozwiązania zachęcającego do zmiany samochodów prywatnych na bardziej ekologiczne środki transportu,
- zorganizowanie Dnia Bez Samochodu, polegającego na zamknięciu dla samochodów na cały dzień, najlepiej 22 września, wydzielonego obszaru miasta.
Władze lokalne, które spełnią wszystkie trzy z powyższych kryteriów, otrzymają status Złotego Uczestnika i będą mogły się ubiegać o Nagrodę Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu. Nagroda ma na celu promowanie najciekawszych i skutecznych inicjatyw podejmowanych przez władze lokalne w ramach ETZT. Finaliści konkursu ogłaszani są podczas prestiżowej ceremonii w Brukseli, a miasta stają się bohaterami publikacji w mediach oraz branżowych i eksperckich magazynach. Zdobywca głównej Nagrody Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu promowany jest później w Europie w specjalnym filmie prezentującym jego osiągniecia na polu wdrażania zrównoważonego transportu lokalnego.
